Azяrbaycan цzцмцndən qidali яrzaq mяhsullari (Monoqrafiya) b a k I – 2009 Аз Я11 ббк 45 2 Rяy verяnlяr: Азярбайжан Кооперасийа Университети «Ямтяяшцнаслыг вя експертиза»


Жядвял 4.4. Гурудулмуш цзцмцн ямтяя адлары



бет14/17
Дата10.06.2016
өлшемі2.04 Mb.
#126817
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17

Жядвял 4.4. Гурудулмуш цзцмцн ямтяя адлары





Цзцмцн сортлары

Гурутма цсулу

Гурудулмуш мящсулун Ады

Аь кишмиш

Афтоби

Биданя

Аь кишмиш

Обдъуш

Сябзя

Аь кишмиш

Штабел (кюлэя) цсулу

Штабел вя йа гызылы сябзя

Аь кишмиш

Сойаги

Сойаги

Гара кишмиш

Афтоби

Шящани

Гара кишмиш

Обдъуш

Шящани

Катта-Курган

Обдъуш

Гермиан

Султани

Обдъуш

Гермиан

Нимранг

Обдъуш

Гермиан

Катта-Курган

Штабел (кюлэя) цсулу

Штабел вя йа гызылы гермиан

Султани

Штабел (кюлэя) цсулу

Штабел вя йа гызылы гермиан

Нимранг

Штабел (кюлэя) цсулу

Штабел вя йа гызылы гермиан

Мювцж сортларынын гарышыьы

Афтоби

Обдъущ


Авлон

Авлон


Тезйетишян мювцж сортлары

Обдъуш

Чилйаги

Аь, чящрайы вя гара коринка

Афтоби (цстц юртцлмякля)

Коринка (Йунаныстанда истещсал олунур)

Александрийа мускаты вя башга ири эиляли мювцж сортлары

Бцтюв салхымларла тяркибиндя 30% су галана кими гурудулур

Малага (Испанийада истещсал олунур)

Гурудулмуш цзцмцн чешиди онун ампелографик сортла­рындан вя емалындан асылы олараг ашаьыдакылардан ибарятдир:



1. Биданя – щазырланмасында тумсуз Аь кишмиши цзцмдян истифадя олунур. Бу цзцм сорту анжаг эцняш алтында гурудула биляр.

2. Шящани – тумсуз Гара кишмиши цзцмдян щазырланыр. Эцняш алтында гурудулур.

3. Сойаги – щазырланмасында Биданядя олдуьу кими Аь кишмиши цзцмдян истифадя едилир, анжаг гурутма кюлэядя апарылыр.

4. Гара вассарга – щазырланмасында тумлу Гара цзцм вя Тагоби сортларындан истифадя едилир. Эцняш алтында гурудулур.

5. Чилйаги – щазырланмасында тумлу Чилйаги вя Тербаш цзцм сортларындан истифадя олунур. Эцняш алтында гурудулур.

6. Сябзя – щазырланмасында тумсуз Аь кишмиши цзцмдян истифадя олунур. Эцняш алтында гурутмадан габаг гяляви мящлулунда пюртлядилир.

7. Гермиан щазырланмасында Маска, Жауз, Нимрянэ вя с. бу кими тумлу цзцм сортларындан истифадя едилир. Гялявидя емал едилиб кюлэядя гурудулур.

8. Авлон – щазырланмасында мцхтялиф нюв тумлу цзцм сортларындан истифадя едилир. Эцняш алтында гурудулур.

КИШМИШ – тумсуз цзцм сортларындан алынмыш гуру­дул­муш цзцм мящсулудур. Тумсуз цзцмцн 50-я гядяр ам­пелографик сорту мялумдур. Бунлардан кишмиш шярг еколоъи-жоьрафи районуна, Коринка ися Гара дяниз щювзяси еколоъи-жоь­рафи групуна аид едилир. Тумсуз цзцмцн 10 сорту (Аь овал кишмиш, Гара кишмиш, Чящрайы кишмиш, Тцркмян гырмызы кишмиши, Хишрау кишмиши, ВИР кишмиши, Яскяри, Арзу, Перлет вя с.) районлашдырылмышдыр. Кишмиш цзцм сортлары ясасян Орта Асийа республикаларында вя Азярбайжанда бежярилир. Цзцмцн тумсуз аь сортларындан Сябзя, Сойаги вя Биданя адлы гурудулмуш цзцм, тумсуз гара сортлардан Шящани гурудулмуш цзцм истещсал едилир. Сойаги цзцм гурусуну ялдя етмяк цчцн аь кишмиш сулфит анщидриди тцстцсцня верилир вя кюлэядя гурудулур. Рянэи ачыг йа­шыlымтыл олуб сарымтыл кюлэялидир. Биданя цзцм гурусуну щазырладыгда аь кишмиш цзцм эцняш алтында гурудулур. Рянэи гящвяйидян гонура гядяр ола биляр. Шящани цзцм гурусу гара тумсуз кишмиш цзцмцндян щеч бир ялавя емалсыз эцняш алтында гурудулмагла ялдя едилир. Рянэи гырмызымтыл кюлэяли гонурдан эюйцмтцл гарайа гядяр ола биляр. Сойаги вя Биданя цзцм гурусу яла, 1-жи вя 2-жи ямтяя сортуна, Шящани ися 1-жи вя 2-жи ямтяя сортуна айрылыр. Завод емалындан кечирилмямиш цзцм гурусунда нямлик 13%-дян артыг олма­малыдыр, Шящани сортунда 19%, завод емалындан кечирилмиш цзцм сортунда нювляриндян асылы олараг 17-24% нямлик ола биляр.

СЯБЗЯ – аь кишмиш цзцмц сортунун гурудулмасындан алынан гурудулмуш цзцм. 0,3-0,4%-ли гайнар каустик сода мящлулунда пюртлядилиб эцняш алтында 6-12 эцн мцддятиня гурудулмуш аь кишмиш цзцмц сортунун мящсулуна эцн сябзяси, гяляви мящлулунда пюртлядилиб сулфит анщидриди тцстцсцня верилян вя йа сулфит мящлулуна салыныб кюлэядя 14-24 эцн гурудулмуш мящсула ися штабел вя йа гызылы сябзя дейилир. Сулфит анщидриди хош эюрцнцшлц ачыг рянэли мящсул алынмасына имкан верир. Бундан ялавя, сулфит анщидриди юз бактерисид хассяляри сайясиндя микробиолоъи просесляря мане олур ки, бунун да ачыг щавада узун мцддят ярзиндя гурудулма шяраитиндя хцсусиля бюйцк ящямиййяти вардыр. Сябзя кейфий­йятиндян асылы олараг яла, 1-жи вя 2-жи ямтяя сортуна айрылыр. Нямлийи завод емалындан кечирилмиш­дя 17%-дян, завод емалындан кечирилмямишдя ися 19%-дян чох олмамалыдыр. Эцняш алтында гурудулмуш сябзянин диаметри сортундан асылы олараг 6-10 мм, бундан аз юлчцлц оланларын мигдары 4-10%-дян, башга нюв цзцм гурусунун мигдары 0,3-0,5%-дян чох олмамалыдыр. Рянэи эцняш алтында гурутдугда ачыг гящвяйидян гящвяйи рянэя гядяр, кюлэядя (штабелдя) гурутдугда ися ачыг- йашылдан гызылы вя ачыг гящвяйи рянэя гядяр ола биляр.

МЮВЦЖ – тумлу цзцм сортларындан алынан гурудулмуш цзцм. Цзцмцн ясас мювцж сортларына Султани, Катта-Курган, Нимрянэ, Гара жянжял, Гара калтак, Александрийа мускаты, Ризамат, Штур ангур, Аь калтак, Чящрайы тайфи вя с. аиддир. Абшеронда бежярилян аь вя гара шаны цзцмляриндян дя йцксяк кейфиййятли мювцж истещсал етмяк мцмкцндцр. Цзцмцн сортундан вя гурудулма цсулундан асылы олараг щазыр мящсула мцяййян ямтяя ады верилир. Чилйаги тумлу аь цзцм сортларындан щеч бир емалсыз эцняш алтында гурудулмагла ялдя едилир. Рянэи чящрайы чаларлы бозумтулдур. Ачыг рянэли Гермиан цзцм гурусуну тумлу аь цзцм сортларындан гялявидя емал едиб эцняш алтында гурутмагла ялдя едирляр. Рянэи ачыг гящвяйидян гящвяйийя гядярдир. Штабел гермиан цзцм гурусуну алмаг цчцн цзцмц гялявидя емал едиб кцкцрд анщидриди тцстцсцня верирляр. Рянэи ачыг йашылдан сарымтыл вя ачыг гящвяйийя гядярдир. Авлон цзцм гурусунун щазырлан­масында мцхтялиф нюв тумлу цзцм сортларындан истифадя едилир. Гялявидя емал едилиб эцняш алтында гурудулур. Гермиан вя Чилйаги цзцм гурусу кейфиййятиндян асылы олараг 1-жи вя 2-жи ямтяя сортуна айрылыр. Авлон сортлара бюлцнмцр. Нямлийи Чилйагидя 18%, галанларда ися 19%-дян чох олмамалыдыр.

КОРИНКА – Коринка цзцм сортларындан алынан гурудулмуш цзцм мящсулу. Коринка цзцм сортлары ясасян тумсуз олуб Йунаныстанда бежярилир. Коринка цзцмц аь, чящрайы вя гара рянэдя олур. Афтоби цсулу иля цстц юртцлмякля гурудулур. Йунаныстанда истещсал едилир. Коринка ясасян гяннады сянайесиндя истифадя едилир.

Гурудулмуш цзцм кейфиййятиндян асылы олараг ямтяя сортларына бюлцнцр.

Цзцм гурулары завод емалындан кечирилмиш вя кечирилмямиш олур.

Сойаги, Сябзя, Биданя вя ачыг рянэли Гермиан цзцм сортлары яла, 1-жи вя 2-жи сорта, Чилйаги вя тцнд Гермиан 1-жи вя 2-cи сорта бюлцнцр, Авлон ися сорта айрылмыр.

Завод емалындан кечирилмямиш цзцм гурусунун бцтцн нювляриндя нямлик 18%-дян артыг олмамалыдыр. Завод емалындан кечирилмиш цзцм гурусунда ися нювляриндян асылы олараг нямлик 17-24%-я гядяр ола биляр.

Гурудулмуш цзцмдя кянар дад вя ий, гыжгырма яламяти, киф, чцрцмцш мейвя, зярярверижилярля, метал гарышыьы вя гум олмамалыдыр. Кцкцрд газына верилмиш вя сулфит туршусу иля емал едилмиш мейвялярдя сулфит туршусунун мигдары 0,01%-дян чох олмамалыдыр.


Гурудулмуш цзцм мящсулларынын тяснифаты ашаьыда верилмишдир.


4.5. Гурудулмуш цзцмцн кейфиййятини горуйан амилляр
Гурудулмуш цзцмцн кейфиййятини горуйан амилляря мящ­­сулун габлашдырылмасы цсуллары вя таранын нювц, марка­ланмасы, дашынмасы, анбарлара йыьылмасы, сахланылмасы шяраити вя мцддяти аид едилир. Бу амилляр гурудулмуш мейвялярдя олдуьу кимидир.

Гурудулмуш мейвя-тярявязи диггятля сечиб, йанмышлары, гаралмышлары айырырыг. Бязян мейвя-тярявяз бир бярабярдя гуру­мур вя онларын ичярисиндя гурумамыш щиссяляр галыр. Бунлары дярщал айырыб йенидян гурутмаг лазымдыр.

Гурудулмуш мящсулу бир йеря тюкцб (подноса, йешийя, газана) 1-2 эцн сойумаьа гойурлар. Бу мцддятдя гурумуш мящсулун нямлийи бярабярляшир. Гурудулмуш щазыр мейвялярин тяркибиндя 18-22%, тярявязлярдя ися 10-14% нямлик олур. Узун мцддят сахламаг цчцн мящсуллары мцхтялиф таралара габлаш­дырырлар.

Гурудулмуш бязи мящсуллар щигроскопик олдуьундан ням щавадан (отагдан, анбардан) су бухарыны юзцня чякир, мящ­сулун нямлийи артыр, бу ися юз нювбясиндя онларын кифлян­мясиня вя хараб олмасына ялверишли шяраит йарадыр. Буна эюря дя гурудулмуш мейвя-тярявязи гуру вя сярин йердя сахламаг лазымдыр.

Бир гайда олараг гурудулмуш мейвя-тярявязи каьыз кися­ля­ря, сых парчадан тикилмиш кисяляря, тахта вя фанер йешикляря габ­­лашдырырлар. Щигроскопик мящсуллары щерметик баьланан бан­ка, балон вя тянякя гутуйа габлашдырмаг мяслящят эюрц­лцр.

Сахланма дюврцндя гурумуш мейвя-тярявязя нязарят етмяк лазымдыр. Кяскин ийли мящсулларла йанашы сахламаг олмаз. Гурудулмуш мейвя-тярявяз аь нефт, бензин, щися верил­миш балыг вя диэяр кяскин ийли мящсулларла йанашы сахладыгда щямин ийляри юзцня чякир. Ялверишсиз шяраитдя сахланан мящ­суллар зийанверижилярля (эяня, эцвя, мейвягурду вя с.) зядялянир. Бу заман мящсулун щамысыны подноса вя йа тянякя вярягяйя сярмяк, гурудужу шкафда 60-700С-дя 20-25 дяг гурутмаг ла­зым­дыр.

Гурудулмуш мейвяляр 25 кг-а кими тутумлу, тямиз, гуру вя мющкям йешикляря, 30 кг-а кими тутумлу олан чохгатлы каьыз кисяляря, 70 кг-а кими тутумлу жут вя кятан кисяляря, щямчинин 100 кг-а кими тутумлу чяллякляря габлашдырылыр. Бурада 15 кг-а кими тутуму олан тянякя банкалардан да истифадя едилир.

Гурудулмуш мейвя-тярявязин габлашдырылмасы цчцн ян ялверишли вя етибарлы цсул онларын цч вя йа он литрлик шцшя банкалара габлашдырылыб аьзынын кип баьланмасыдыр. Яэяр евиниздя гатлайыб бцкян ял машыны варса, банканын аьзына тянякя гапаг гойуб щерметик баьламаг да олар. Бу жцр габлашдырылмыш мящсуллары зийанверижилярдян, кянар ийлярдян вя нямликдян ещтийат етмядян сахламаг олар. Мящсул истифадя едилдикдя банка вя йа балон ачылыр, гурудулмуш мящсулун бир щиссяси эютцрцлцр, галан щиссясини ися йенидян гапагла кип баьлайыб сахлайырлар. Бу мягсядля пластмас гапаглардан да истифадя етмяк мцмкцндцр.

Гурудулмуш мейвя-тярявяз мящсулуну кип баьланмыш банка вя йа бутулкаларда сахладыгда няинки онларын нямлийини артырмаг, щятта нямлийин хейли азалмасына да наил олмаг мцм­кцндцр. Бу мягсядля назик каьыздан щазырланмыш пакетин ичиня калсиум-хлорид вя йа сюнмямиш ящянэ (калсиум-оксид) тю­кцб, ичярисиндя гурудулмуш мящсул олан банкайа гойурлар. Банканын гапаьы щерметик баьландыьындан рцтубят удан мад­дя банканын ичиндя галан щавадан нямлийи удажагдыр. Тядрижян банка дахилиндяки щава гуруйажаг вя нятижядя гуру­дул­муш мейвя-тярявязин нямлийи бухарланыб щавайа кечя­жякдир. Гурудулмуш мящсулда 3-5% вя даща аз нямлик галана кими вя йа рцтубят удан маддя дойана гядяр щавадакы нямлик азалажагдыр. Беляликля, нямлийи азалмыш мейвя-тярявяз узун мцд­дят даща йахшы галыр. Гурудулмуш мящсулун нямлийинин там чыхмасы цчцн каьыз пакетя (банкайа гойулан), банкайа габлашдырылан мящсулун кцтлясинин тяхминян 10-15%-и гядяр сюнмямиш ящянэ гойурлар.

Мейвя-тярявяз гурусу долдурулмуш габлары анбарларда дивардан 70 см аралы олмагла жярэя иля цст-цстя йыьырлар. Жярэялярин арасында мящсула бахмаг вя йцклямя-бошалтма ишляри эюрмяк цчцн 60 см ениндя йер сахланылыр.

Гурудулмуш мейвя-тярявяз щигроскопик олдуьу цчцн рцтубятли бинада сахландыгда ням чякиб кифлянир вя хараб олур. Буна эюря дя 0-100С температурда вя нисби рцтубяти 65-70% олан гуру бинада сахланылыр.
4.6. Гурудулмуш цзцмцн кейфиййятинин юйрянилмяси

4.6.1. Орта нцмунянин эютцрцлмяси və tədqiqat üsulları
Гурудулмуш мейвя 100 ващид баьлама оларса 3 йер, щяр сонракы 100 ващид баьламадан ялавя олараг 1 йер эютцрцлцр. Яэяр габлама ващиди зядялянмишся ондан мцайиня цчцн нцмуня эютцрцлмялидир. Гурудулмуш мейвя хырда бцкцмдя оларса цмуми эютцрцлмцш мейвя 500-1000 гр олмалыдыр. Цмумиййятля, 500-дяк бцкцм ващидиндян ян азы 3 кг, артыг олдугда ися азы 5 кг эютцрцлмяли вя йахшы гатышдырдыгдан сонра орта нцмуня мцайиня цчцн ян азы 1200 гр айрылмалыдыр. Яэяр зярярверижи щяшяратлар ашкар едилярся, ялавя олараг айрыжа 500 гр эютцрцлмялидир.

Габлама йерляри ачылдыгда харижи эюрцнцшц, рянэи, ятирли­лийи вя тамы щяр нюв гуру мейвянин юзцнямяхсус апарыл­ма­лы­дыр.

Орта нцмунянин эютцрцлмяси гайдасы мцвафиг стан­дартларда эениш верилмишдир. Биз фактики материаллары, йяни тядгиг етмяк цчцн цзцм гурусуну щям тижарят шябякясиндян вя щям дя колхоз базарларындан эютцрмцшцк. Ясасян 3 чешиддя мящсул - кишмиш, сябзя вя гара кишмиш - эютцрцлцб органо­леп­тики вя физики-кимйяви цсулларла тядгиг едилмишдир.

Органолептики цсулла гурудулмуш цзцмцн харижи эюрц­нцшц, рянэи, ятирлийи вя тями, дады, кифин, чцрцмя вя анбар зийан­ве­ри­жиляри, эцвя вя онун сцрфяляринин вя метал гатышыг­ларынын олмасы мцяййян едилир. Ейни заманда техники тящлил апарылдыгда гурудулмуш цзцмцн юлчцляри дя мцяййян едилир.

Лабораторийа цсулу иля гурудулмуш цзцмцн нямлийи, кцлц, метал гатышыгларынын, бярк минерал гатышыгларынын мигдары мцяййян едилир.

Гурудулмуш цзцмцн техники тящлили.
200 гр гурудулмуш цзцмц аь каьыз цзяриндя олан шцшя лювщя сятщиня гоймалы вя пинсет васитясиля зядялянмиш цзцм гуруларыны, зяиф мейвяляри, кянар гатышыглары, саплаглары айырмаг лазымдыр.

Щяр айрылмыш гуру цзцм щиссялярини 0,1 гр дягигликля техники тярязидя чякмяли вя фаиз иля цмуми мигдара эюря щесабламаг лазымдыр. Алынмыш рягямляр стандарт эюстярижилярля тутушдурулмалыдыр.


Гурудулмуш цзцмдя зийанверижилярля зядялянмянин тяйини.
Банкада олан 500 гр гуру цзцм тцнд каьыз вя йа онун цзяриндя олан шцшя лювщя сятщиня тюкцлцр вя ону гурдаламадан, 2-3 дяг мцддятиндя бахырлар, яэяр дири вя йа юлц щяшярат атыларса, онлар пинсет иля сынаг шцшясиня йыьылмалы, бцтцн мямулатдан онлар айрылмалыдыр. Еляжя дя щяшяратла зядялянмиш мямулат айрылмалыдыр. Сонра бцтцн мящсул ялякдян кечирилмяли вя лупа иля яляк алты эяня вя хырда щяшяратларын ифразатларына эюря йохланмалыдыр. Яэяр нцмуня гыш дюврцндя сойугда дашыныбса, ону тядгиг етмяздян яввял +15+250С-дя 24 саат сахладыгдан сонра йохламаг лазымдыр.

Тапылмыш щяшяратларын мигдары 1 кг мящсула эюря апарылмалыдыр. Дювлят стандартларында цзцм гурусунда зийанверижилярля зядялянмишлярин мигдары нормалашдырылмыр. Яэяр цзцм завод емалындан кечирилмяйибся зядялянмиш эиляляр артыг ола биляр.



Гурудулмуш цзцмдя метал гатышыгларынын тяйини.
Йохланылан 1 кг мящсулу тямиз аь каьыз цзяриня йаймалы вя магнити бир кцнждян башлайыб диэяриня тядрижян апармалы вя магнит кечирилмямиш сащя бурахмамалы. Магнит иля айрылмыш метал гатышыглары аьырлыьы мцяййянляшдирилмиш саат шцшяси цзяриня ещтийатла кечириб, чякисини тяйин етмяк лазымдыр. Сонра магнит тякрарян перпендикулйар кечирилмяли вя топланмыш метал гатышыглары йеня габагкы кими тяйин едилмялидир. Гурудулмуш цзцм йыьылыб тякрарян йеня магнит иля кечирилмяли вя айрылмыш метал щиссяляринин чякиси мцяййянляшдирилмялидир. Бу ямялиййат сон металы тапана кими давам етдирилмялидир. Щесаблама 1 кг гурудулмуш мейвяйя эюря метал гатышыглары мг-ла эюстярилмялидир. Завод шяраитиндя емал едилмиш цзцм гурусунда кянар вя ме­тал гатышыглар олмамалыдыр. Ади шяраитдя гурудулмушларда ися кянар гатышыглар вя гум щиссяляри сенсор тядгигдя щисс олун­мамалыдыр. Башга сюзля гурудулмуш цзцмц чейнядикдя диш алтында гум хырчылдамамалыдыр.
Гурудулмуш цзцмцн нямлийинин тяйини.
Гурудулмуш цзцм кянар гатышыглардан вя саплагдан тя­миз­лянмяли вя 2 мм-дяк бюйцклцкдя доьранмалыдыр. Ики бцк­сцн дибиня щяр бириндя 5-6 гр щазырланмыш мейвя гурусу 0,001 гр дягигликля чякилиб гойулмалы вя ачыг щалда гурудужу шкафда 98-1000С температурда 4 саат мцддятиндя гурудулмалыдыр. Сон­ра сойутмаг цчцн бцкс 15-30 дягигялийя ексикатора гойулур.

Гурутмадан яввялки вя сонракы кцтля фяргиня ясасян мящсулун нямлийи ашаьыдакы дцстур цзря щесабланыр:



Бурада, В1 – бцксцн нцмуня иля бирэя кцтляси, г-ла;

В2 – бцксцн нцмуня иля бирэя гурудулдугдан сонра кцтляси, г-ла;

В3 – бцксцн кцтляси, г-ла;

Гурудулма паралел олараг апарылмыш вя орта щесаби рягям тапылмышдыр. Мящсулун нямлийи 0,01% дягигликля щесабланмалыдыр. Ики нцмуня арасындакы мцайиня фярги 0,3%-дян ар­тыг олмамалыдыр. Дювлят стандартларында гурудулмуш цзцмдя – Биданядя 17%, Сябзя вя Сойагидя 19%, Авлонда 20%-дян артыг нямлик олмасына йол верилмир.

Рийази-статистик щесаблама апармаг цчцн тящлил 5 паралел нцмунядя апарылмышдыр. Алынмыш рягямляр рийази-статистик гайдада ишлянмишдир.


Гурудулмуш цзцмдя кцлцн (минераллы маддялярин)

мигдарынын тяйини


Хырда-хырда доьранмыш цзцм гурусундан яввялжядян кцтляси мялум олан тиэеля 2 гр чякилиб яввялжя газ лампасы цзяриндя тцстцсц кясиляня гядяр йандырырыг. Тиэели маша иля тутуб истилийи 700-8000С олан Муфел печиня йерляшдирир вя аь-бозумтул кцл алынана гядяр кюзярдирик. Сонра тиэели ексикаторда сойудуб кцлцн мигдарыны тяйин етмяк цчцн чякирик. Кцтля фяргиня эюря кцлцн мигдарыны ашаьыдакы дцстур цзря щесаблайырыг:

Бурада, В1 – тиэелин кцлля бирликдя кцтляси, г-ла;

В2 – тиэелин бош кцтляси, г-ла;

В3 – эютцрцлмцш мящсулун кцтляси, г-ла;

Кцлцн тяйини паралел апарылмыш вя орта щесаби гиймят тапылмышдыр. Мящсулун тяркибиндяки кцл 0,01% дягигликля щесабланмалыдыр.

Гурудулмуш цзцмдя титрлянян туршулуьун тяйини


Тящлил цчцн айрылмыш орта нцмунядян техники тярязидя 25 гр чякиб иткисиз олараг 800 температуру олан юлчц колбасына кечиририк. Бу заман истифадя едилян суйун мигдары колба щяжминин 3/4 щиссясиндян чох олмамалыдыр. Колбаны йахшы чалхаладыгдан сонра 80-850 температуру олан су щамамында 30 дяг мцддятиндя сахлайырыг. Бу заман колбаны вахташыры чалхаламаг лазымдыр. Вахт битдикдян сонра ону отаг температуруна гядяр сойудуб юлчц йериня кими дистилля едилмиш су иля долдуруруг. Аьзыны пробка иля баьлайыб чалхалайыб гуру гюфряли филтрдян сцзцрцк. Филтратдан 50 мл пипетка иля эютцрцб 250-300 мл тутуму олан конусвари колбайа тюкцб 2-3 дамла фенолфталеинин иштиракы иля 0,1 н гяляви мящлулу иля ачыг чящрайы рянэ алынана гядяр титрляйирик. Щесаблама фаизля ашаьыдакы дцстур цзря апарылыр:

бурада, В – титря сярф олунан гяляви мящлулунун мигдары, мл-ля;

В1 – мящлул щазырланан колбанын щяжми, мл-ля;

В2 – титрляшдирмяк цчцн эютцрцлян филтратын щяжми, мл-ля;

э – тядгиг олунан мящсулун кцтляси, г-ла;

К – мцвафиг туршулуьа эюря щесаблама ямсалы.

Цзцмдя туршулуг алма туршусуна эюря щесабландыьы цчцн К=0,0067 эютцрцлцр. Тящлил паралел апарылмыш вя орта щесаби гиймят тапылмышдыр.

Гурудулмуш цзцмдя шякярин Бертран цсулу иля тяйини


Тядгиг олунажаг цзцмдян 5 гр эютцрцб нарын щала салдыгдан сонра гыф васитясиля иткисиз тутуму 500 мл олан юлчцлц колбайа кечиририк. Колбанын щяжминин 1/3 щиссясиня гядяр дистилля олунмуш су ялавя едиб колбадакы мящлулу 10%-ли сода мящлулу иля нейтраллашдырырыг. Колбада олан мящлулу 800 температурда су щамамы ичярисиндя 30 дяг ярзиндя гыздырмалы. Колбадакы мящлулу отаг температуруна гядяр сойудуб зцлалын вя башга асылы маддялярин чюкмяси цчцн цзяриня 15 мл 30%-ли Пб (ЖЩ3ЖОО)2 мящлулу ялавя едиб чалхалайырыг. Бу заман яэяр зцлал там чюкмяйибся йенидян 10 мл щямин мящсулдан тюкмяк лазымдыр. Сонра колбаны юлчц йериня гядяр дистилля суйу иля долдуруб йахшы гарышдырдыгдан сонра 1-2 саат сакит сахлайырыг. Мящсулу гюфрялянмиш филтрдян сцзцб филтратдан 100 мл эютцрцб тутуму 200 мл олан юлчцлц колбайа тюкцрцк. Филтратдакы Пб (ЖЩ3ЖОО)2-нин артыг мигдарыны доyмуш На2СО4 мящлулу иля чюкдцрцрцк. Колбаны юлчц йериня кими дистилля суйу иля долдуруб 20 дяг сонра гуру филтрдян сцзцрцк. Алынмыш шяффаф филтрат «А» мящлулу адланыр вя бурада редуксийаедижи шякярлярин (инверт шякяри) мигдары щесабланыр.

Инвертли шякярин тяйини

Конусвари колбайа пипетка иля 25 мл «Фелинг 1» вя 25 мл «Фелинг 2» мящлулу тюкцб азбест тор цзяриндя гайнайана кими гыздырырыг. Исти мящлулун цзяриня 20 мл пипетка васитясиля «А» мящлулу ялавя едиб гарышыьы 3 дяг мцддятиндя гайнадырыг. Колбадакы эюйцмтцл мящлулу азбест филтрдян сцзцб колбадакы гырмызы-кярпижи рянэдя олан мис оксидинин цзяриня 2-3 дяфя гай­надылмыш дистилля суйу ялавя едиб сцзцрцк. Яэяр мис оксиди мящ­лулун сятщиндя цзярся, онда гарышыьа бир нечя дамла спирт ялавя едирик ки, мис оксиди мящлулун дибиня чюксцн. Колбада галмыш мис оксидин цзяриня 25 мл дямир аммониум зяйи мящлулу (Фелинг 3) ялавя едиб чюкцнтцнц щялл етдикдян сонра азбест филтрдяки мис оксидини дя щялл едиб колбайа кечиририк. Мящлул бу заман йашылымтыл рянэя бойанажагдыр. Буну Хамилйон мящлулу иля (4,98 гр КМнО4 1 литрдя) ачыг гырмызы рянэ алынана гядяр титрляйирик. Титря сярф олунан КМнО4 мящлулунун мл-ля мигдарыны 10-а вуруб мисин мг-ла мигдарыны тяйин едирик. Мисин мигдарына ясасян жядвялдян инвертли шякярин мг-ла мигдарыны тапырыг.

Щесаблама ашаьыдакы кими апарылыр. 5 гр мящлул эютцрцл­мцш вя 500 мл юлчцлц олан колбада мящлул щазырланмышдыр. Сонра щямин мящлулдан 100 мл эютцрцб Пб(ЖЩ3ЖОО)2 200 мл колбада чюкдцрцлмцшдцр. Инвертли шякярин тяйини цчцн 20 мл филтрат эютцрцлмцшдцр.

Демяли 20 мл мящлулда 0,1 гр мящсул вар. Титря 11,9 мл КМнО4 мящлулу сярф олунмушдур. 11,9х10=119 мг мис. Жядвялдя 119 мг мися уйьун 64 мг инверт шякяр тапырыг.

Демяли 0,1 гр мящлулда 0,064 мг шякяр вар. 100 г-да – Х.

Тядгиг олунан гурудулмуш цзцмцн тяркибиндя 64% шякяр вардыр. Сахароза цзцмдя аз олдуьу цчцн биз «Б» мящлулу щазырлайыб иши давам етдирмяйи мягсядяуйьун щесаб етмирик. Чцнки гурудулмуш цзцмдя 66%-я гядяр моно- вя дишякярляр вардыр. Эюрцндцйц кими гурудулмуш цзцмцн тяркибиндя 64% глцкоза вя фруктоза вардыр.


4.6.2. Гурудулмуш цзцмцн orqanoleptiki

эюстярижиляринин öyrənilməsi
Гурудулмуш цзцмü orqanoleptiki мцайиня едилдикдя кифин, чцрцмя вя анбар зийанверижиляри, эцвя вя онун сцрфяляринин олмасына вя метал гарышыгларынын олмасына йол верилмир. Гурудулмуш цзцмцн сортундан асылы олараг яла вя 1-жи сорта ачыг йашыл (сойаги), ачыг гящвяйи вя башга рянэляря чалыр (сябзя), эцняшдя гурудулмуш ачыг йашылдан гызылы вя йа сарымтыл рянэя, штабелдя гурудулмуш сябзя гящвяйи гонуртящяр, гонур мцхтялиф рянэляря чалан (биданя) рянэдя олур.

Сойаги кишмиш цзцмцн диаметри сортундан асылы олараг ян аз 6-10 мм, зядялянмиш, зяифляри 3-7%, башга нюв цзцмцн мигдары 0,3-1,0 артыг олмалыдыр.

Эцняшдя гурудулмуш сябзядя диаметр нювцндян асылы олараг 6-10 мм, бундан аз диаметрли 4-10%, башга нюв цзцм 0,3-0,5%-дян артыг олмамалыдыр. Биданя цзцмцндя диаметри сортундан асылы олараг ян азы 6-10 мм, бундан кичийи 1-5%, зядялянмиш вя зяифляри 3-12%-дян артыг, башга нюв цзцм 0,3-0,5%-дян артыг олмамалыдыр.

Щяр нюв гурудулмуш цзцмцн юзцнямяхсус тамы вя ятирлилийи олмалыдыр. Кянар ий вя тамын олмасына йол верилмир. 4.5. сайлы жядвялдя тядгиг олунан гурудулмуш цзцмцн сенсор эюстярижиляри характеризя олунур.

Тядгиг олунан гурудулмуш цзцмлярдя анбар зийан­верижиляри, эцвя вя онун сцрфяляри ашкар едилмяди.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет