-Аҳодиси Ҷобир ибни Абдуллоҳ

6-Аҳодиси Ҷобир ибни Абдуллоҳ

Ҷобир ибни Абдуллоҳ мегӯяд: Расули Худо (Саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи)-ро дар ҳаҷ дар рӯзи Арафа дидам ва он ҳазрат бар шутури худ савор буданд ва хутба мехонданд. Шунидам, ки мефармуданд: Эй мардум! Ҳамоно ман чизе байни шумо мегузорам, ки агар аз он пайравӣ кунед ҳаргиз гумроҳ намешавед ва он: Китоби Худо ва Аҳли Байтам аст.²

Тирмизӣ баъд аз нақли ин ҳадис мегӯяд: Дар ин бора аз Абӯзар, Абӯсаид, Зайд ибни Арқам ва Ҳузайфа ибни Усайд низ ҳадис ривоят шуда ва ин ҳадис ҳасан ва хуб аст.

Албонӣ низ дар ҳар ду китобаш санади ин ҳадисро саҳеҳ донистааст.

Ҷобир ибни Абдуллоҳ мегӯяд: Расули Худо (Саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи)-ро дар ҳаҷ дар рӯзи Арафа дидам ва он ҳазрат бар шутури худ савор буданд ва хутба мехонданд. Шунидам, ки мефармуданд: Эй мардум! Ҳамоно ман чизе байни шумо мегузорам, ки агар аз он пайравӣ кунед ҳаргиз гумроҳ намешавед ва он: Китоби Худо ва Аҳли Байтам аст.¹

Санади ин ҳадис низ саҳеҳ ва ровиёни он ҳама сиқаанд.

3- حدثنا محمد بن عبد الله الحضرمي ثنا نصر بن عبد الرحمن الوشاء ثنا زيد بن الحسن الأنماطي عن جعفر بن محمد عن أبيه عن جابر قال: رأيت رسول الله صلى الله عليه ( و آله ) و سلم في حجته يوم عرفة و هو على ناقته القصواء يخطب فسمعته يقول: ياأيها الناس إني تركت فيكم ما إن أخذتم به لن تضلوا كتاب الله و عترتي أهل بيتي.

Ҷобир ибни Абдуллоҳ мегӯяд: Расули Худо (Саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи)-ро дар ҳаҷ дар рӯзи Арафа дидам ва он ҳазрат бар шутури худ савор буданд ва хутба мехонданд. Шунидам, ки мефармуданд: Эй мардум! Ҳамоно ман чизе байни шумо мегузорам, ки агар он пайравӣ кунед ҳаргиз гумроҳ намешавед ва он: Китоби Худо ва Аҳли Байтам аст.²

Албонӣ дар чаҳор китоби худ, ки дар зер ёд шуда, санади ин ҳадисро саҳеҳ донистааст.

4- قال النبي صلى الله عليه ( و آله ) و سلم تركت فيكم ما لن تضلوا بعدي ان اعتصمتم به كتاب الله و عترتي أهل بيتي.

Паёмбар (Саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ) фармуданд: Ман дар байни шумо чизе мегузорам, ки агар аз он пайравӣ кунед, ҳаргиз гумроҳ намешавед (ва он) китоби Худо ва Аҳли Байтам ҳастанд.³

Ин ҳадисро Муттақӣ ва Суютӣ аз китоби Мусаннафи Ибни Абишайба ва Ал-муттафиқ вал муфтариқи Хатиби Бағдодӣ нақл кардаанд, вале дар китоби Ибни Абишайба⁴ ҳадисе нақл шуда, ки Имом Содиқ аз Имом Боқир ва он ҳазрат аз Ҷобир ривоят кардаанд, ки ҳазрат дар Арафа эрод фармуданд зикр шуда, вале Аҳли Байтро ҳазф кардаанд. Аз ин ки Муттақӣ ва Суютӣ ин ҳадисро аз "Мусаннаф"-и Ибни Абишайба комил ривоят кардаанд истифода мешавад, ки ин қисмати ҳадис баъдҳо аз тарафи касоне, ки ин китобро ба чоп расондаанд ҳазф шудааст.

Хатиби Бағдодӣ чунин ривоят кардааст:

Ҷобир мегўяд: Паёмбар саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ фармуданд: Байни шумо чизе гузоштам, (ки агар аз он пайравӣ кунед) баъд аз ман ҳаргиз гумроҳ намешавед, китоби Худо ва итратам, Аҳли Байтам.¹

Санади ин ҳадис низ саҳеҳ ва ровиёнаш ҳама сиқаанд, вале аз санади ин ҳадис Имом Боқир алайҳис саломро ҳазф кардаанд.

То инҷо равшан шуд, ки ин ҳадисро ду нафар аз Имом Содиқ бо санади саҳеҳ комил ривоят кардаанд.

Аммо мутаассифона Муслим, Ибни Хузайма ва Ибни Ҳаббон ин ҳадисро бо ҳамин санад дар Саҳеҳи худ ривоят карда, вале "Аҳли Байт"-ро аз ҳадис ҳазф кардаанд, ки дар зер мулоҳиза хоҳед кард:

حدثنا أبو بكر بن أبي شيبة قال: حدثنا حاتم بن إسماعيل عن جعفر بن محمد عن أبيه قال: دخلنا على جابر بن عبد الله فقلت: أخبرني عن حجة رسول الله صلى الله عليه ( و آله ) و سلم فسرد قصة حجة الوداع إلى ان ذكر خطبته يوم عرفة قال: فاتقوا الله في النساء فإنهن عوان عندكم فإنكم أخذتموهن بأمانة الله واستحللتم فروجهن بكلمة الله ولكم عليهن أن لا يوطئن فرشكم أحدا تكرهونه فإن فعلن ذلك فاضربوهن ضربا غير مبرح و لهن عليكم رزقهن وكسوتهن بالمعروف و قد تركت فيكم ما إن تمسكتم به لن تضلوا بعده: كتاب الله و أنتم تسألون عني فما أنتم قائلون؟ قالوا: نشهد أنك قد بلغت وأديت ونصحت فقال بأصبعيه السبابة يرفعها إلى السماء و ينكتها إلى الناس اللهم اشهد اللهم اشهد ثلاث مرات.

Ин ҳадис ҳамон ҳадисест, ки Тирмизӣ ва дигарон ривоят кардаанд ва ҳамаи ин муҳаддисин ин ҳадисро аз Имом Содиқ ва он ҳазрат аз падарашон Имом Боқир аз Ҷобир ривоят кардаанд ва Ҷобир дар ҳамаи инҳо мегӯяд: Ҳазрат дар ҳаҷҷи худ рӯзи Арафа фармуданд: Ман барои шумо чизе мегузорам, ки агар аз он пайравӣ кунед, ҳаргиз гумроҳ намешавед...¹

Хеле равшан аст, ки дар ин китобҳо лафзи "Аҳли Байт"аз ин ҳадиси шариф ҳазф карда шуда ва дар оянда дар аҳодиси Ибни Аббос низ хоҳад омад, ки он ҷо низ ҳадис дар Ҳаҷҷатул видоъ гуфта шуда ва дар он ба ҷои "Аҳли Байтам""суннатам" қарор дода шудааст. Хулоса баъзе беинсофон ба чунин таҳрифҳо низ дар бораи ин ҳадис даст задаанд.

6- و أخرج السيد ابو الحسين يحيى بن الحسن في كتابه "أخبار المدينة"عن محمد ابن عبد الرحمن بن خلاد وكان من رهط عن جابر بن عبد الله قال: أخذ النبي صلى الله عليه و آله و سلم بيد علي والفضل بن عباس في مرض وفاته فيعتمد عليهما حتى جلس على المنبر وعليه عصابة فحمد الله وأثنى عليه فقال أما بعد أيها الناس... قد تركت فيكم ما إن تمسكتم به لن تضلوا: كتاب الله... و عترتي أهل بيتي فلا تنافسوا و لا تحاسدوا ولا تباغضوا وكونوا إخوانا كما أمركم الله ثم اوصيكم بعترتي و أهل بيتي ثم اوصيكم بهذا الحي من الانصار.

Ҷобир мегӯяд: Паёмбар (Саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ) дар беморие, ки аз он реҳлат карданд аз дасти Алӣ ва Фазл ибни Аббос гирифта, бо такя бар онҳо берун омаданд то ин ки ба минбар нишастанд ва баъд аз ҳамду санои илоҳӣ фармуданд: Эй мардум! Ҳамоно ман дар байни шумо чизе гузоштам, ки агар аз он пайравӣ кунед, ҳаргиз гумроҳ намешавед. Ва он китоби Худо ва Аҳли Байтам ҳастанд, пас ба дунё дода нашавед ва ба ҳам ҳасад наварзед ва душманӣ накунед ва бародари ҳам бошед чунон, ки Худо амр фармуда. Сипас ба Аҳли Байтам шуморо суфориш мекунам ва ба ин гурӯҳ аз ансор низ шуморо суфориш мекунам.²

Нависандаи китоби "Ахборул Мадина", ки дигарон ин ҳадисро аз ў нақл кардаанд, Яҳё ибни Ҳасан ибни Ҷаъфар аз фарзандони Имом Саҷҷод (Алайҳис салом) аст. Заркалӣ дар бораи ӯ мегӯяд: Насабдон ва таърихдон аз аҳли Мадина ва дар он ба дунё омада ва дар Макка дар соли 277 ҳиҷрӣ аз дунё рафта ва ӯ аз бузургон аст. ( "Ал-аълом"-и Заркалӣ ҷ 8 с 140 ва 141 ) .

7- أخرج ابن عقدة: عن جابر بن عبد الله قال: كنا مع النبي صلى الله عليه و آله و سلم في حجة الوداع فلما رجع إلى الجحفة نزل ثم خطب الناس فقال: أيها الناس إني مسؤول وأنتم مسؤولون فما أنتم قائلون؟ قالوا: نشهد انك بلغت ونصحت وأديت. قال: إني لكم فرط وأنتم واردون علي الحوض وإني مخلف فيكم الثقلين إن تمسكتم بهما لن تضلوا: كتاب الله و عترتي أهل بيتي و إنهما لن يفترقا حتى يردا علي الحوض. ثم قال: الستم تعلمون أني أولى بكم من أنفسكم؟ قالوا: بلى. فقال آخذا بيد علي: من كنت مولاه فعلى مولاه. ثم قال: اللهم وال من والاه و عاد من عاداه.

Ибни Уқда аз Ҷобир нақл карда, ки мегӯяд: Дар Ҳаҷҷатул видоъ ҳамроҳи Паёмбар (Саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ) будем. Пас вақте ба Ҷӯҳфа расиданд фуруд омаданд. Сипас хитоб ба мардум фармуданд: Эй мардум! Ману шумо мавриди пурсуҷӯ воқеъ хоҳем шуд, пас шумо чӣ хоҳед гуфт? Гуфтанд: Шаҳодат медиҳем, ки шумо рисолататонро расондед, насиҳат кардед ва адои вазифа намудед. Ҳазрат фармуданд: Ман аз шумо пешӣ мегирам ва шумо дар сари ҳавз бар ман ворид хоҳед шуд ва ман дар байни шумо ду чизи боарзиш мегузорам, ки агар аз он ду пайравӣ кунед, ҳаргиз гумроҳ намешавед ва он ду: китоби Худо ва Аҳли Байтам ҳастанд. Ин ду ҳаргиз аз ҳам ҷудо намешаванд то ин ки дар сари ҳавз бар ман ворид шаванд.

Сипас фармуданд: Оё намедонед, ки ман сазовортар аз шумо бар худатон ҳастам? Гуфтанд: Оре, медонем.

Пас аз дасти Алӣ гирифта фармуданд: Ҳар ки ман мавлои ӯ ҳастам, ин Алӣ низ мавлои ӯст. Худоё! Дӯст бидор ҳар касеро, ки Алиро дӯст дорад ва душман бидор ҳар касеро, ки Алиро душман дорад.¹

Ҷобир мегўяд: Расули Худо (Саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ) хатте кашиданд ва фармуданд: Ин роҳи (рост ва ҳақ) аст, сипас чанд хатти дигар кашида фармуданд: Ин роҳҳои шайтон аст ва ҳеҷ роҳе аз он нест магар ин ки дар он шайтонест, ки мардумро ба тарафи он мехонад. Пас, ҳамоно ман башар ҳастам ва наздик аст фиристодаи Парвардигорам (барои қабзи руҳам) биёяд ва ман қабул кунам. Ман дар байни шумо ду чизи боарзиш гузоштам. Аввалини он ду: китоби Худост, ки дар он ҳидоят ва нур аст ва ҳар ки ба он чанг занад ва роҳашро аз он бигирад, бар ҳидоят хоҳад буд ва ҳар ки онро тарк кунад ва онро хато бидонад, дар гумроҳӣ хоҳад буд. Дуюмӣ Аҳли Байтам ҳастанд, шуморо дар бораи Аҳли Байтам ба ёди Худо меоварам. Ба ресмони Худованд (китоби Худо ва Аҳли Байт) ҳамагӣ чанг бизанед ва аз ҳам пароканда ва мутафарриқ нашавед.¹

Ровиёни ин ҳадис ҳама тавсиқ шудаанд ва дар бораи Абўҳишом ихтилоф бештар аст ва метавон санади ин ҳадисро ҳасан ва хуб донист.

Ин ҳадис аз Ҷобир бо ҳашт санад ривоят шуда ва чаҳор санади он саҳеҳ аст ва санадҳои бақия ҳазф шуда ва ба мо нарасида аст.