Білім беру бағдарламасы білім алушыларына ш ымкент, 2023 Мазмұны
Практикалық сабақтың тақырыбы: Жерге құқықтардың пайда болу негіздері жүйесінде Жерге құқықтарды мемлекеттік тіркеу орны
жүктеу/скачать 439.92 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 2. Мемлекеттік тіркеу орны Сабақтың мақсаты
- 18 Практикалық сабақ
| Практикалық сабақтың тақырыбы: Жерге құқықтардың пайда болу негіздері жүйесінде Жерге құқықтарды мемлекеттік тіркеу орны
Сабақтың жоспары: 1. Жер құқықтарының негіздері 2. Мемлекеттік тіркеу орны Сабақтың мақсаты: Жерге құқықтарды мемлекеттік тіркеуді қарау, жерге құқықтардың пайда болу негіздері. Жерге құқықтарды мемлекеттік тіркеуді қарау, егер оның жерге құқықтардың пайда болу негіздері жүйесіндегі орнын анықтауды назардан тыс қалдырса, толық болмайды. Құқықтық фактілер кез-келген құқықтың пайда болуының негізі болып табылады. Олар нақты құқықтық қатынастардың пайда болуына (өзгеруіне, тоқтатылуына) негіз болатын заңда көзделген мән-жайлар деп түсініледі. Заңды фактілер екі топқа бөлінеді: оқиғалар мен әрекеттер. Оқиғалар-адамдардың еркіне қарамастан туындайтын заңды маңызды фактілер (адамның табиғи өлімі, мерзімінің аяқталуы, табиғи апат салдарынан мүліктің жойылуы және т.б.). Әрекеттер-бұл адамдардың ерік-жігері (яғни саналы іс-әрекеттің нәтижесі) болып табылатын өмірлік фактілер. Олар өз кезегінде заңды (құқықтық нормалардың ережелеріне сәйкес) және заңсыз (заңға қайшы, құқық бұзушылық болып табылатын) әрекеттерге бөлінеді. Заңды әрекеттер заңды актілерге бөлінеді (құқықтық қатынастардың пайда болуы, өзгеруі немесе тоқтатылуы және заңды әрекеттері бар субъектілердің заңды әрекеттері (субъектілердің белгілі бір құқықтық нәтижеге жету мақсаты болғанына қарамастан, заң белгілі бір заңды салдарларды байланыстыратын субъектілердің заңды әрекеттері). Заңды фактілер қарапайым және күрделі болып жіктеледі. Құқықтық қатынастардың негізі жалғыз заңды факт болып табылатын жағдайлар қарапайым заңды фактілер деп аталады. Құқықтық қатынастың негізі бір уақытта немесе белгілі бір ретпен пайда болатын екі немесе одан да көп заңды фактілерді құраса, онда бұл негіз күрделі заңды құрам немесе күрделі заңды факт деп аталады. Жер құқықтарының пайда болу негіздерін заңды фактілер деп түсіну керек, яғни.белгілі бір жер құқығының қалыптасуына әкелетін заңда қарастырылған жағдайлар. Жерге құқықтардың пайда болу негіздерінің ішінде адамдардың еркіне қарамастан туындайтын оқиғалар — заңды маңызды фактілер (адамның табиғи өлімі, жер учаскесінің мұрагерлікке өтуіне, табиғи апатқа, апатқа, эпидемияға, эпизоотияға және басқа да төтенше жағдайларға әкеп соғады, олардың салдары жер учаскесін уақытша алып қою және мемлекет меншігіне айналдыру және т. б.) және әрекеттер-бұл адамдардың ерік-жігері болып табылатын өмірлік фактілер. Соңғыларына заңды және заңсыз әрекеттер жатады. Заңды әрекеттер бөлінеді: - заңды актілер, яғни жер құқығы субъектілерінің жер құқығының пайда болу мақсаты бар заңды әрекеттері. Оларға жер учаскелерімен жасалатын түрлі мәмілелер мен жер құқығын тудыратын әкімшілік актілер жатады; - заңды әрекеттер, яғни.жер құқығы субъектілерінің жер құқығының пайда болуын мақсат етпейтін, бірақ заң жер құқығының пайда болуына негіз деп санайтын заңды әрекеттері. Теориялық тұрғыдан, бұл адам он бес жыл бойы адал, ашық және үздіксіз иелік ететін қараусыз қалған жер учаскесі табылған жағдайда мүмкін болады. ҚР Азаматтық кодексінің 240-бабына сәйкес бұл тұлға осы учаскеге меншік құқығын алады. Жер құқығында заңды фактілерді қарапайым және күрделі деп бөлу сақталады. Қарапайым заңды фактілердің мысалы ретінде жерді уақытша пайдалану құқығына шартты көрсетуге болады сонымен, "жер құқығының пайда болуының негізі" жеке заңды факт деп саналуы керек, яғни.белгілі бір жер құқығының қалыптасуына әкелетін заңда көзделген жағдай. Жер құқығын алу негіздері мен тәсілдерін құқықтық талдау жер иеленудің әрбір заңды атағына қатысты дәйекті түрде жүзеге асырылатын болады. Жерге меншік құқығының пайда болу негіздерін және оны алу тәсілдерін зерттейміз. Бұл мәселе Қазақстан Республикасының жер заңнамасымен нақты реттелмеген. Атап айтқанда, ҚР БҚ-да жерді пайдалану құқығының, сервитуттардың пайда болу негіздері келтірілген, алайда Жерге меншік құқығын алу негіздері мен тәсілдері нақты бөлінбеген. ҚР БҚ мазмұнына сүйене отырып, жерге меншік құқығының пайда болу негіздері Әкімшілік-құқықтық актілер мен мәмілелер болып табылады деген қорытынды жасауға болады. Алайда, негіздердің тізімі мұнымен шектелмейді. Әкімшілік-құқықтық актілерге жер учаскесін беру туралы шешім немесе қаулы жатады. "Мемлекеттік органдардың жер учаскелерін беру туралы актілері - бұл органдардың жерге билік ету жөніндегі функцияларды жүзеге асыру нысаны. Құқық белгілейтін сипаттағы осы актілер арқылы жер учаскелері бөлінеді және қайта бөлінеді. Бұл актілер табиғаты бойынша нормативтік емес, нақты жеке, яғни құқық нормаларын қолдану актілері болып табылады". "Жеке маңызы бар әкімшілік-құқықтық актілер жерге жеке меншік құқығының пайда болуына тән. Бұл авторлар уәкілетті атқарушы органдар мен жергілікті өзін өзі басқару органдарының шешімдерін қамтиды: а) колхоздарды, совхоздарды қайта ұйымдастыру және мемлекеттік ауыл шаруашылығы кәсіпорындарын жекешелендіру кезінде құрылатын серіктестіктердің, акционерлік қоғамдардың, ауыл шаруашылығы өндірістік кооперативтерінің ортақ бірлескен немесе ортақ үлестік меншігіне жер беру; б) шаруа (фермер) қожалығын, жеке қосалқы шаруашылықты, бау-бақша шаруашылығын, мал шаруашылығын, жеке тұрғын үй құрылысын және заңда көрсетілген басқа да мақсаттарды жүргізу үшін азаматтардың жеке меншігіне жер учаскелерін тегін беру туралы; в) бұрын азаматтардың пайдалануына берілген жер учаскелерін олардың меншігіне қайта тіркеу туралы. Сондай-ақ, меншік құқығының пайда болуының негізі ретінде мәмілелер айтылады. Атап айтқанда, шарттар. Мысалы, әкімдік жер учаскесін жеке меншікке беру туралы шешім қабылдаған кезде өтеулі. Жерге меншік құқығының пайда болуының негізі деп санауға болмайды, өйткені адамның жерге деген құқығы (атауы), өйткені жерді адам қолымен зат ретінде құру мүмкін емес. Жер учаскесіне нақты иелік ету жерге меншік құқығының пайда болуының негізі ретінде қабылдануы мүмкін, егер! біз сатып алу ескіруін осы құқықты алу факторы ретінде мойындаймыз. Сатып алу ескіру бірнеше міндетті белгілермен сипатталады: 1. Құқық субъектісі оның нақты иелігіндегі мүліктің иесі болып табылмайды. Сонымен қатар, бұл иелік заңсыз, тиісті заңды негізі жоқ. Мысалы, затты меншік құқығы жоқ адам басқа адамға береді. Сатып алушы меншік құқығын алды деп санайды, бірақ бұл іс жүзінде болмайды. 2. Сатып алу ескірген кезде иелену ашық болуы керек. 3. Сатып алу ескірген кезде иелену адал болуы керек. Бұл заттың иесі мүлікті заңсыз сатып алғанын білмеді және біле алмады және өзін оның иесі деп санайды, заттың мазмұны бойынша белгілі бір шығындарды иеленеді, пайдаланады, көтереді, яғни мүлікке қатысты меншік иесінің барлық құқықтары мен міндеттерін жүзеге асырады. 4. Мұндай иелену белгілі бір уақытқа үзілмеуі керек. Жер учаскесін нақты иеленудің өзі жер құқығын тудырмайды, мұнда тағы бір заңды факт — мемлекеттік тіркеу қажет. Мүмкін, жерге меншік құқығының пайда болуының негізі және соттың шешімі ретінде көрсетуге болады. "Сот шешімі бойынша жер учаскесін сатып алу" 88-бабына сәйкес, егер меншік иесі мемлекеттік қажеттіліктер үшін одан жер учаскесін сатып алу туралы шешіммен келіспесе не онымен сатып алынатын жер учаскесінің бағасы немесе сатып алудың басқа шарттары туралы келісімге қол жеткізілмесе, сатып алу туралы шешім қабылдаған мемлекеттік орган сотқа жер учаскесін сатып алу туралы талап қоя алады. жер учаскесін сатып алу. Мұндай талап, егер Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде өзгеше көзделмесе, бір жыл өткен соң, бірақ учаскенің меншік иесіне немесе жер пайдаланушысына хабарлама жіберілген сәттен бастап екі жылдан кешіктірілмей қойылуы мүмкін. Мемлекет пайдасына шешім шығарған кезде жер учаскесі мемлекеттің меншігіне өтеді. № 18 Практикалық сабақ жүктеу/скачать 439.92 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|