Тік кернеу – өстік ішкі күштің қарқындылығы немесе
қарастырылған қиманың берілген нүктесінің аудан бірлігіне келтірілген өстік күш (15.7, b-сурет)
Жанама кернеу
z ,
dN . (15.3)
dA
y – ішкі көлденең күштің қарқындылығы
немесе қарастырылған қиманың берілген нүктесінің аудан бірлігіне келтірілген көлденең күш (15.7, b-сурет).
dQz ,
z dA
dQ y
y dA
. 15.4)
Жалпы алғанда, берілген нүктедегі кернеу элементар қиманың жазықтығына кез келген бұрышымен түсуі мүмкін.
Əлбетте, тік жəне жанама кернеулердің шамалары
p sin ,
p cos .
(15.5)
Демек, толық кернеудің шамасы
p . (15.6)
«Кернеу» деген ұғым беріктікке есептеуде ең маңызды қызмет атқарады.
Сондықтан материалдар кедергісінің анағұрлым үлкен бөлігі жəне кернеулерін есептеудің тəсілдерін зерттеуге бөлінеді. Материалдар денеге түсірілген жүктемеге кернеудің белгілі бір шамасына дейін төтеп бере алады, ал одан кейін бұзылып қирайды.
Мұндай кернеулер беріктік шегі немесе уақытша қарсыласу деп аталады. Əртүрлі материалдардың беріктік шектері де əртүрлі жəне олардың шамалары əрбір жеке жағдайда тəжірибелік жолмен анықталады.
Қайталау сұрақтары:
Материалдар кедергісі деген қандай ілім?
Пəндегі қарастырылатын негізгі объектілер жəне оларға тəн геометриялық белгісін атап беріңіз.
Қадалған күш жəне момент дегеніміз не?
Таралған күштің қандай түрлерін білесіз? Таралған күштің қарқындылығы дегеніміз не?
Қию əдісі дегеніміз не?
Стерженьді жалпылама жүктеген жағдайда көлденең қимасында қандай ішкі күштер туындауы мүмкін?
Ішкі күш əсерінің эпюрасы дегеніміз не жəне ол не үшін тұрғызылады?
Ішкі күштердің таңбалары жөнінде қандай ереже қалыптасқан?
Бойлық күш пен бойлық таралған күштің қарқындылығы арасында қандай байланыс бар?
Кернеудің анықтамасын беріңіз.
Кернеудің қандай түрін білесіз?
Курста материалдың құралымы жəне сипатына қатысты қандай жорамалдар қабылданған?
Абсолют жəне салыстырмалы сызықтық, бұрыштық деформация мен орын ауыстыру жөнінде түсініктеме беріңіз.
Сен-Венан принципінің мəнісі неде?
Күш əрекеттерінің тəуелсіздік принципі деген не?
Достарыңызбен бөлісу: |