Детективті хикаят Алматы, 2021
жүктеу/скачать 3 Mb. Pdf көрінісі
|
| Сүлеймен қарақшы
екi солдат бұларды тоқтатты. Мiлисаның бiрi оған әлдеқандай қағаз көрсеттi. Әлгi солдаттар қақпаны ашты. Өгiз арба қақпаға таяу барып тоқтады. Iш жақтан бес-алты қарулы солдат шықты. Олар Сүлеймен мен Парманқұлды босатып, iшке алып кiрдi. Содан екеуiн бiраз тексерiстен өткiзген соң, түрменiң кiре берiсiндегi үлкен тамға кiргiздi. Үлкен тамның iшi бiрнеше камераларға бөлiнедi екен. Солдаттар екеуiн солардың бiрiне қамады. Қаракөлеңкелеу камера iшiнде оншақты адам жатыр. Қазақтың қос қарақшысы кiрiп келгенде, олардың бiразы орындарынан тұрды. Төрде жатқан екеу тұрмады. — Уа, Парманқұл әкә, амансыз ба? Уа, әкә, хош келдiңiз! — деп тұрғандар Парманқұлдың қолын алып жатыр. Одан кейiн Сүлейменмен амандасты. Парманқұл өзiне сәлем бергендермен шүйiркелесiп, хал-жағдай сұрастырып жатыр. Сөз арасында өздерiнiң не үшiн түскендерiн де айтып өттi. Сүлейменнiң байқауынша, мұндағылардың бәрi бұрын түрме көргендер секiлдi. Барлығы жайбарақат, тура өз үйлерiнде жатқандай, еркiн әңгiме айтып отыр. — Сүлеймен, осы жiгiттердiң бәрiмен бұрындары осы түрмеде дәмдес болғанмын. Шеттерiнен сенiмен таныстырып өтейiн, — деп Парманқұл отырғандардың аттарын атап шықты. Сүлеймен сегiз адамның аттарының бәрiн бiрден жадында сақтап қала алмады. Тек Кәрiмбек, Пәрiмбек деген ағайындылардың, Адамбай атты кiсiнiң аттарын санасына бiрден құйып алды. Парманқұл олардың аттарын атап қана қоймай кiм екендiктерiн де айтып жатыр. — Мынау Кәрiмбек пен Пәрiмбек қаңлының миям атасынан. Елдерi — жоғары Шыршықтағы Қияңқыдан. Бүкiл Шыршық, Қамшық, Алай тауларының төңiрегiнде бұлардан асқан баукеспе жоқ. Арғы жағы — қырғыз, бергi жағы — тәжiк ауылдарының бай-манаптары бұлардан көресiнi әбден көрген. Сонау Ош жақтан үш-төрт үйiр жылқыны екеуi-ақ бiр түнде тау асырып, айдап келе бередi. Ал, Жалалабад пен Ходжент маңынан айдаған малдарды екi-үш күнде қырғызға бiр-ақ асырып тастайды. Әлi де 424 Сүлеймен қарақшы сол кәсiптерiн тастамай келедi. Ұрлық үшiн қанша рет сотталдың, Кәрiмбек?… — “Сол кәсiптi әлi тастамай келедi” деп артық айтып қойдың, Парманқұл. Баяғыда байдың малдарына ұрлық жасаушы едiк. Онда бiздiкi ұрлық емес, барымта болушы едi. Ал, қазiр ұрлайтын ондай малдар жоқ. Өкiмет кедей. Кәлхүз, әртiлдердiң малдары өңкей арық-тұрық бiрдеңелер. Ұрлауға тұрмайды. Iрi- iрi барымта болмаған соң айналдырғанымыз — базар. Базарда хәртүрлi iстерге араласамыз. Ондайда ешкiмге билiк бергiмiз келмейдi. Осы жолы екi қоқандықты сойып тастадық. Сөйтiп жетiншi рет осы — Табақсай түрмесiне келдiк. — Келгендерiңе қанша күн болды? — Ертең бiр жетiге толады. — Ендiгi жетiде бәрiмiздi арғы түрмеге бiрге кiргiзедi екен ғой. — Осы, мен таңмын. Анада Сiбiрде де бiздi бiрден түрмеге кiргiзбей, бiр айдай осындай камераға қамап қойып едi. Бұл қандай тәртiп өзi? — дедi Сүлеймен. — Сiбiрдi бiлмеймiн, мұндағы тәртiп осылай. Сотталушыларды алдымен осы жерде бiраз ұстайды да одан соң барып, iш жақтағыларға қосады. Ал, бұрын сотталғандарды алдымен осы өзiмiз отырған камераға қамайды. Бiрiншi түскендер басқа камераларда. Мiлисалардың мұнысы — сотталған адам осында бiршама уақыт жатып, түрме өмiрiне үйренсiн дегенi-ау. — Ал мынау Адамбай не үшiн жатыр мұнда? Бұл да барымташы ма? Адамбай “менi таныстыр” дегендей, Парманқұлға қарады. — Е, бұл сабаз да оңай адам емес. Төрт кiсiнi сойған. Ал, бұл жолы не үшiн түскенiн әлi сұрап үлгермедiк. — Қойлықта бiреумен ерегiсiп қалып, қамшымен басына екi рет ұрып едiм, осал екен дәйiс. Өлiп қалды. Сол себеппен осында бесiншi рет келiп отырмын. Адамбайдан кейiн отырған қазақтардың бәрi өздерiнiң не үшiн сотталғандарын айтып өттi. Тек әңгiмеге араласпай, төрде шалқайып жатқан екеу ләм демедi. Сүлеймен оларға қарап едi, |