Қорытынды
Бастауыш мектеп оқушыларының тілін дамытып, сөздік қорын молайтуда ертегілердің рөлі ерекше.
Ертегілерді меңгеруде, солар арқылы дамыту жұмыстарын жүргізгенде мыналарды:
- Мәтінді бірінші болып мұғалімнің өзі оқуын;
- Өлеңмен жазылған мәтінді оқығанда оның әуені мен ұйқасын келістіре оқуға, интонациялық, тактикалық жақтарының бұзылмауына;
- Мәтінді мәнерлеп оқуға;
- Мәтіндегі дыбыс үндістігінің бұзылмауына;
- Мәтіндегі сөздердің қатесіз дұрыс оқылуына;
- Балалардың түсініктерін мейлінше көркем тілмен өз сөздерімен айтып беруіне баса көңіл бөлу керек.
Пайдаланылған әдебиеттер
Алпысбаев Т. «Қазақ халық әдебиеті» Т.З; Ертегілер. Алматы,
«Жазушы» 1975ж. 135-1846.
Айдашаев А. «Қазақ халық әдебиеті» Ертегілер. Алматы,
«Жазушы» 1979ж. 112-1466.
Ахметов Ш. «Қазақ балалар әдебиеті» Алматы «Ғылым» 1974ж,
221-2276.
Бердібаев Р. «Сарқылмас қазына» Алматы «Мектеп» 1983ж.
145-2016.
Ғабдуллин М. «Қазақ халқының ауыз әдебиеті» Алматы мектеп.
1991ж. 3-376. ■
Көшімбаев А. «Қазақ әдебиетін оқыту методикасы» Алматы
«Мектеп» 1969ж. 77-796.
Кенжебаев Б. «Әдебиет белестері» Алматы «Мектеп». 1986ж.
143-2016.
«Қазақ ертегілері» Алматы «Балауса» Қазақстанның ауыз
әдебиеті 2003ж. 34-536.
9. Қазақ әдебиетінің тарихы Т.1, 2-ші кітап «Қазақ халқының ауыз әдебиеті» редактор Қаратаев А. Алматы «Мектеп» 1964ж. 14-236.
10. Қазақ халық әдебиеті: І-ші том Ертегілер Алматы «Жазушы» 1988ж. 47-546.
11. «Қазақ әдеби тілінің қалыптасу тарихымең даму жолдары» Алматы «Ғылым» 1981ж. 157-2026.
12. Қазақ ертегілері: Аңыз, тұрмыс-салт, қиял-ғажайып, хаиуанаттар туралы ертегілер. Алматы «Балауса» 2004ж. 27-346.
13. Қалиев С. «Халық ертегілері» // Тәрбие құрал 2005 №11. 3-76.
14. Қалқабаева М. «Балалар әдебиеті-тәрбие құралы» Алматы «Мектеп» 1976ж. 68-1016.
15. Қирабаев С. «Мектеп және қазақ әдебиеті» Алматы «Мектеп» 1979ж." 33-386,
16. Қоңыратбаев Ә. «Қазақ әдебиетінің тарихы» Алматы «Мектеп» 1994ж.24-76б.
17. П.Мұқанов С. «Халық мұрасы» Алматы «Мектеп» 1980ж. 122-126 б.
18. Сүйіншәлиев X. «Қазақ әдебиетінің қалыптасу кезеңдері» Алматы «Мектеп» 1967ж. 11-186.
19. Тойшыбаев С, Дайрабаев Ғ. және Қожакеев Т. «Мектепте қазақ әдебиетін оқыту» Алматы «Мектеп» 1980ж. 80-886.
20. Хайуанаттар туралы қазақ ертегілері Алматы «Ғылым» 1979ж. 12-376. 21. Бастауыш мектеп ІІҮ. Сайлыбаева «Ауыз әдебиеті үлгі арқылы баланың тіл байлығын дамыту» 2004 №5 25-26 бет.'
22. Бастауыш мектеп // О. Бартаева «Бастауыш сыныпта ертегілерді оқыту» 2004 № 11 18-20 бет.
23. ¥лағат // Р. Берекенова «Ауыз әдебиетінің ғажап үлгілерінің бірі- ертегілер» 2004 №2 47-49 бет.
24. Ұлт тағылымы 2004//Р. Ерденова «Патриоттық тәрбие берудегі ертеглерді рөлі» №4 17-21 бет.
ШЫҒАРЫЛҒАН
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ШЫМКЕНТ УНИВЕРСИТЕТІ
«ПЕДАГОГИКА ЖӘНЕ ПСИХОЛОГИЯ»
кафедрасы
ДИПЛОМ ЖҰМЫСЫ
Тақырыбы: «Бастауыш сыныпта сан есімді оқыту әдістемесі»
Ғылыми жетекшісі: ф.ғ.к., Алишева З.
Орындаған: ПМ2-1кз тобының студенті Кулиева Л.
Шымкент - 2007
ПІКІР
Бүгінгі танда мемлекеттік саясаттың бір тармағы - қазақ тілінің қоғамдық қүндылығын арттыру. Қазақ тілін басқа ұлт өкілдеріне үйрету арқылы оның мемлекеттік тіл тұрғысында қолдану аясын кеңейтіп, мәртебесін өсіру — мектепте қазақ тілін оқыту әдістемесінің алдында тұрған маңызды мәселе . Себебі оқушылардың қазақ тілінде дұрыс сөйлеп, сауатты жазу дағдылары мектептен қаланады. Осы себепті дипломанттың зерттеу жұмысы мемлекеттік бағдарламалар, қазақ тілін өркенднтуге арналған заңдар негізінде жүргізіліп, осы мәселені өзіндік сан есімді оқыту тұрғыдан шешкен. Өйткені тілдік қарым-қатынаста оқушы бірде сөйлеуші, бірде тыңдаушы болуы мүмкін. Сондықтан сөйлеушіге болсын, тыңдаушыға болсын фонетикалық дағдыларды меңгертудің маңызы зор. Себебі морфологиялық тұлғалардың жазылу, оқылу, айтылу ережелерінің дұрыс қолданылуы сөйлеуші үшін де, тыңдаушы үшін де ортақ. Қазақ тілін оқытудағы басты басты мақсат - оқушыны қазақ тілінде дұрыс айтып, жаза білуге, ойын толық, еркін жеткізе білуге үйрету. Ізденуші түрлі тапсырмалар аркылы оқушыларға сае есімнен білімді тоериялық тұрғыдан ғана беріп қоймай, сонымен қатар морфологиялық білік пен дағдыларын іс жүзінде, яғни тілдік қатынас барысында қолдануды үйреткен. Осы тұрғысында карастырғанда дипломанттың зерттеу тақырыбы өзекті.
Дипломант жұмысын жүйелі жазған. Әрбір тармақшасы өзіндік ойға, пікірге негізделген. Әр тарауда алдына қойған мақсатына толық жеткен. Диплом жұмысы қорғауға дайын, біткен жұмыс.
ПІКІР
Мұғалімнің оқушыға сапалы білім беру дәрежесі сабақты ұйымдастыру жолдарын білуімен тікелей байланысты. Күнделікті бір сарынды, бір ғана әдіспен өтілген сабақтар оқушылардың пәнге деген қызығушылығын кемітіп, оның білімді игеру қабілеттерін төмендетеді.Сондықтан да әрбір сабақта оқушыларды қызыктыратын, сабақта белсенділігін арттыратын түрлі әдіс-тәсілдерді пайдалану қажет.
Оқытушы бастауыш сынып оқушылардың сабаққа деген қүлшынысын, оқу мотивтерін туғызуда кеңінен пайдалануы керек. Әрбір сабақта оқу мазмұнын жаттығуларға, тақырыпқа байланыстырып кіріктіруі, оларды өзара біріктіруі тиіс. Бұл — сан есімді оқыту арқылы оқушыларға сапалы білім,саналы тәрбие беруді жетілдірудің негізгі бағыты. Демек қазақ тілі сабағында сан есімді оқытуды тиімді колдана отырып, оқушылардың рухани дүниесін ізгілендіру, жеке тұлғалық қасиеттерін қалыптастыру қажет. Себебі сан есімді оқыту кезінде оқушылар өздерін еркін сезініп, үжымды сыйлауға , өз ой-пікірін дәлелдеуге үйренеді.
Осы аталған мәселелердің барлығы А. Медетбекованың диплом жұмысында көрініс тапқан. А. Медетбекова Диплом жұмысында сан есімдерді түрлі тапсырмалар арқылы меңгертуге болатынын айқындап берді. Жалпы диплом жұмысы өте жақсы жазылған.
ПІКІР
Дипломант «Бастауыш мектепте грамматиканы оқытудың
маңызы» атты бірінші тарауында осы мәселенің зерттелу тарихын, бастауыш мектепте грамматиканы оқытудың маңызы, грамматикалық іскерліктер дағдылардың оқушылардың сөйлеу тіліне қатысы, бастауыш мектепте сан есімді оқыту жолдарына арнайы тоқталған, келесі тарауда оны оқытуда психологиялық, педагогикалық тұрғыдан қарастырып, ғалымдардың пікірлеріне жан-жақты талдау жасап, өзіндік тұжырымдар мен қорытындылар жасаған.
Үсынған әдістемелік жүйесі тапсырмалар мен ойындардан, жаттығулар мен сұхбаттасуға арналған жұмыстардан тұрады. Осы тапсырмаларды меңгертуде қолданылған оқыту әдістері өтілетін материалдың көлемі мен жүйесіне, оқушылардың ойын, тілін дамыту бағытына, өздігінен ізденіп орындалатын жұмыстардың түрлеріне қарай жіктелген. Диплом жұмысында бастауыш мектепте сан есімді меңгертуде қолданылатын әдістер қатарында түсіндіру әдісі, жаттықтыру әдісі, шығармашылыққа баулу әдісі арнайы қарастырылған.
Қорыта айтқанда А. Медетбекованың диплом жұмысы жақсыжазылған, біткен жұмыс.
Мазмұны
Кіріспе ...........3-5
I. Бастауыш мектепте граматиканы оқытудың маңызы ..............6-10
II. Бастауыш мектеп оқушыларына сан есімді меңгертудің психо-
педгогикалық ерекшеліктері ............11-23
III. Сан есімді өту процесінде жалғаулармен жұрнақтардың
маңызы ............24-26
IV. Бастауыш мектепте сан есімді басқа сөз таптарымен байланыстыра
оқыту жолдары ............27-53
Достарыңызбен бөлісу: |