Дост дијарынын јолчулары мүӘллиф: доктор мисбаһ ЈӘзди
Илаһи мә’рифәтә чатмаг үчүн аддым
жүктеу/скачать 2.39 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Он бешинҹи дәрс
Илаһи мә’рифәтә чатмаг үчүн аддымАллаһа һәгиги мә’рифәт газанмаг истәјән инсан үчүн илк аддым дүнја ләззәтләринә ҝөз јуммагдыр. Әҝәр бәла долу ләззәтләрә ҝөз јума билмәсәк, беһишт не’мәтләринә неҹә ҝөз јумарыг? Аллаһ-тәала беһишт не’мәтләри һаггында бујурур: “Онлар беһишт ичкиләриндән нә гәдәр ичсәләр, нә башлары ағрыјар, нә дә мәст оларлар.”1 Башга бир ајәдә охујуруг: “Онлар беһиштдә һеч бир әзијјәт ҝөрмәзләр...”2 Бәли, һәгиги мә’рифәт газанмаг үчүн илк өнҹә дүнја не’мәтләриндән кечмәк лазым ҝәлир. Ағры-аҹы гарышыг дүнја не’мәтләриндән кечмәјән инсан исә, шүбһәсиз ки, ағры-аҹысыз беһишт не’мәтләринә арха чевирә билмәз. Инсан һәтта һалал не’мәтләрдән истифадә етдикдә дүнјаја марағы артыр. Һалал не’мәтдән истифадәдә һәдд ҝөзләмәјән инсанлар аста-аста һарама гәдәм гојурлар. Һарамдан горунмаг үчүн һалалдан истифадәдә һәдд ҝөзләмәк, һарам учурумундан мәсафә сахламаг лазымдыр. Учурумун дүз кәнары илә һәрәкәт едән инсанын сүгут етмә еһтималы да бөјүкдүр. Һалал не’мәтләрдән истифадә гадаған едилмәсә дә, мүәјјән вахтларда, хүсуси илә рәҹәб ајы кими фәзиләтли ајларда оруҹ тутмаг, нәфс истәкләринә гаршы чыхмаг лазымдыр. Мө’мин инсан гидадан әлавә, либаса, мәскәнә вә бу кими диҝәр дүнја матаһларына да ејни мүнасибәтдә олмалыдыр. Нәфслә мүбаризәнин сәмәрәли јолларындан бири дә һалал не’мәтләрдән сәдәгә вермәкдир. Бу барәдә Аллаһ-тәала бујурур: “Севдијиниз шејләрдән Аллаһ јолунда инфаг едәнәдәк хејирхаһларын мәгамына чатмајаҹагсыныз.”3 Башга бир ајәдә исә Аллаһ-тәала өз пејғәмбәринә белә бујурур: “Еј рәсулумуз, мө’минләрдән сәдәгә ал ки, сәдәгә васитәси илә нәфсләрини пак едәсән.”4 Инсан севдији шејләрдән инфаг едәркән, еһтијаҹлылара пајлајаркән дүнјаја марағы азалыр. Дүнја ләззәтләрини ајағы алтына алан инсан елә бир мәрһәләјә чатыр ки, ахирәтдә беһишт не’мәтләринә дә ҝөз јума билир. Бәс инсан јалныз Аллаһы јадда сахламаг үчүн нә етмәлидир? Бизим ваҹиб әмәлләри јеринә јетирмәкдә мәгсәдимиз ҹәһәннәм әзабындан гуртармагдыр. Олсун ки, Аллаһ әмрини јеринә јетирмәјәнләр үчүн әзаб вә’д едилмәсәјди, биз дә һәмин әмрләрә әмәл етмәздик. Илаһи әмрләрә әмәл етмәклә әзаб ҝөрмәјәҹәјинә әмин олан инсан даһа чох не’мәт әлдә етмәк үчүн чалышмалыдыр. Инсанын әзабдан гуртулмасы вә ахирәт не’мәти әлдә етмәси бөјүк сәадәтдир. Гур’ани-мәҹиддә охујуруг: “Еј иман ҝәтирәнләр, сизә елә бир тиҹарәт јолу ҝөстәримми ки, о сизи шиддәтли әзабдан хилас етсин? Һәмин јол будур ки, Аллаһа вә Онун пејғәмбәринә иман ҝәтирәсиниз, Аллаһ јолунда ҹаныныз вә малынызла вурушасыныз, әҝәр билсәниз, бу сизин үчүн чох хејирлидир.”1 Биз бу сајаг не’мәтләрә ҝөз јума билмәрик. Һәтта Аллаһын разылығы бизим ҹәһәннәмдә јанмағымызда олмуш олса, биздә һәмин әзаба дөзмәјә һазырлыг јохдур. Биз уҹа бәндәлик мәгамына чатмадығымыздан аҹиз вә зәифик. Ме’раҹ һәдисиндә Аллаһ-тәала өз мө’мин бәндәсинин дилиндән белә бујурур: “Пәрвәрдиҝара, әҝәр Сәнин разылығын мәним тикә-тикә олмағымда, јетмиш дәфә ән пис шәкилдә өлдүрүлмәјимдә олса, бүтүн бунлар мәним үчүн даһа јахшыдыр.” Дүнја ләззәтләринә ҝөз јуммајан инсан белә бир мә’рифәт әлдә едә билмәз. Амма өвлијаларын јолуна јахынлашмаға чалышмалыјыг. Әҝәр белә бир гәрара ҝәлмиш олсаг, Аллаһын јардымындан да фајдаланаҹағыг. Бу мәгсәдлә аз вахт апаран вә бир о гәдәр дә чәтин олмајан ишләрдән башлајаг. Олсун ки, бу ишләр бир о гәдәр дә мүһүм ҝөрүнмәјә. Амма һәмин ишләрлә бағлы белә дуа едәк: “Пәрвәрдиҝара, бизи ҹәһәннәмә апармыш олсан да, биз бу ишләри Сәнин разылығын үчүн ҝөрүрүк.” Һеч олмаја, ҝүн узуну сүбһ нафиләси кими нафилә намазы гылыб дејәк: “Пәрвәрдиҝара, бизи ҹәһәннәмә апармаг истәјирсәнсә апар, амма сәни свдијимиздән вә намаз сәни разы салдығындан биз бу ики рәкәт намазы гылдыг.” Әҝәр әксәр ишләримиз Аллаһа хатир дејилсә дә, һеч олмаја, Аллаһа хатир икиҹә рәкәт намаз гылмаға чалышаг вә һәмин намаза ҝөрә һеч бир мүкафат истәмәјәк. Зәннимҹә, халис бир нијјәтлә бирҹә дәфә “Аллаһу әкбәр” вә ја “Ла илаһә илләллаһ” демиш олсаг, бу зикрләр бүтүн ҝүн узуну јеринә јетирдијимиз ибадәтләрдән үстүн олар. Чүнки ибадәти дәјәрли едән онун гәдәри јох, кејфијјәти, ибадәтдәки нијјәт вә халисликдир. Белә бир нијјәтин јеринә јетирилмәси үчүн гәлбимиздә Аллаһа мә’рифәт вә мәһәббәт олмалыдыр. Һеч бир тәмәннасыз, јалныз Аллаһын разылығына хатир дејәҹәјимиз гыса бир зикр ҝүн узуну ҹәһәннәм горхусу вә ја беһишт тамаһы илә јеринә јетирдијимиз узун-узады ибадәтләрлә мүгајисәјә ҝәлмәз. Ахирәтә инанан инсан һеч бир тәмәннасы олмадан јалныз Аллаһын разылығы үчүн бир “ја Аллаһ” зикри дејәрсә, бу зикир өмүр боју тәмәнна илә јеринә јетирилмиш ибадәтләрдән үстүн олар. Он бешинҹи дәрсОруҹ вә сүкутун ролу
Аллаһла јахынлығын мәнфи вә мүсбәт фәалиЈјәтләрдән асылығыИнсан тәкамүл јолуну өз ирадәси илә сечмәли олдуғуну, бу јолда чалышмағын зәрурилијини, инсанын әсас јараныш мәгсәдинин вә ән јүксәк камиллијин Аллаһа јахынлыг олдуғуну дәрк етдикдән сонра бу мәгсәдә апаран јолу танымаға вә һәрәкәт үчүн програм һазырламаға мәҹбурдур. Ујғун програм ики әсас һиссәдән ибарәтдир: ҝөрүлмәси зәрури олан фәалијјәтләр вә тәрк едиләси фәалијјәтләр. Инсан зәрури вәзифәләрини јеринә јетирмәклә инкишаф едир. Еләҹә дә, бир сыра ишләрин тәрк олунмасы зәруридир. Инсан мәнфи ишләри тәрк етмәсә, мүсбәт ишләри јеринә јетирә билмәз. Буна ҝөрә дә инсан өнҹәдән мүәјјәнләшдирмәлидир ки, һансы ишләри јеринә јетирмәли, һансы ишләри тәрк етмәлидир. Јеринә јетирилмәли вә тәрк олунасы ишләр һаггында фигһ вә әхлаг китабларында әтрафлы шәкилдә данышылмышдыр. Инсан һәр һансы јүнҝүл бир иши ҝөрмәклә ағыр ишләри ҝөрмәјә һазырлашыр. Еләҹә дә, бә’зи ишләрин тәрк олунмасы инсана ваҹиб вәзифәләри јеринә јетирмәкдә јардымчы олур. Тәрбијәдә мүһүм олан вә тәрбијәчидән өјрәнилән ишләрдән бири инсаны чәтин ишләрә һазырлајан нисбәтән раһат ишләрин мүәјјәнләшмәсидир. Тәрбијәчинин ән бөјүк иши инсан үчүн илк аддымда ҝүҹү чатан ишләри тә’јин етмәкдир. Һарадан башламаг олдугҹа мүһүм бир мәсәләдир. Әҝәр инсан бир ишин әһәмијјәтини дәрк етмишдирсә, бу о демәк дејил ки, һәмин иши јеринә јетирмәјә дә ҝүҹү вар. Һамы билир ки, ҝеҹә мин рәкәт намаз гылмағын бөјүк савабы вар. Амма бу һәр адамын иши дејил. Бунун үчүн нә вахтымыз, нә дә ҝүҹүмүз вар. Һамымыз билирик ки, даим Аллаһы хатырламаг мисилсиз бир хүсусијјәтдир. Амма белә бир һал һамыја мүјәссәр дејил. Әҝәр инсанын һәјатда дүзҝүн бир програмы олса вә һәрәкәтә мүнасиб бир нөгтәдән башласа, заман өтдүкҹә чәтин ишләрин јеринә јетирилмәси асан олар. Кичик ҝүнаһлары тәрк етмәјә башлајан инсан бөјүк ҝүнаһлары да тәрк етмәјә мүвәффәг олур. жүктеу/скачать 2.39 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|