75. (Ий, мосолмандар, бынан һуң) һеҙ инанғандарға улар ҙа инаныр, тип өмөт итәһегеҙме? Улар Аллаһтың хөкөмдәрен (Тәүрәтты) ишеттеләр, ләкин бик яҡшы аңлаһалар ҙа, үҙгәрттеләр.
76. (Монафиҡтар) мосолмандар менән осрашҡанда:
- Беҙ иман килтерҙек, —тинеләр.
Үҙҙәре генә ҡалғас:
— Ни өсөн һеҙ Аллаһтың асыҡ әйткәндәрен мосолмандарға еткерәһегеҙ, Аллаһ ҡаршыһында беҙгә ҡаршы һөйләһендәр өсөнме? Шул турала уйламайһығыҙ, — тинеләр.
(Тәүрәттә Ахырзаман пәйғәмбәренең киләсәге тураһында хәбәр бирелә. Кәферҙәр шул хәҡиҡәтте боҙоп күрһәтәләр.) 77. Йәшерен һәм асыҡ рәүештә эшләгән эштәрен Аллаһ күреп-белеп торғанын улар белмәйҙәрме? (78) Улар араһында наҙандар ҙа осрай, улар китап (Тәүрәтты) уҡый белмәй. Уларҙың бөтөн мәғлүмәте имеш-мимештән генә тора. (Улар хорафаттар менән генә йәшәй.) (79) (Уҡый-яҙа белгәндәре) ҡулдары менән китап яҙып, шуны юҡ бәйәгә һатып, (сәйәси) файҙа алыр өсөн:
— Был (китап) Аллаһтандыр, — тигән кешеләргә ни яҙыҡтыр (ҡайғы). Ҡулдары менән яҙған был (ялған) китап өсөн улар меҫкен хәлдә ҡаласаҡ. Улар һис бер файҙа күрмәйенсә, зарар күрәсәк.
80. Исраил халҡы үҙҙәрен былай йыуата:
— Бер нисә көн генә беҙҙе утта тотасаҡтар, беҙгә шунан башҡа йәһәннәм булмаясаҡ, — тинеләр. (Мөхәммәд) Һин әйт уларға:
— (Һеҙҙе язаламаһын өсөн) Аллаһтан һүҙ алдығыҙмы әллә? Аллаһ вәғәҙә бирһә, вәғәҙәһен үтәмәй ҡалмаҫ. Әллә һеҙ Аллаһ тураһында белмәгәнегеҙҙе һөйләйһегеҙме?
81. Яманлыҡ ҡылған кешене үҙе ҡылған яманлыҡ сорнап аласаҡ. Ундай кеше йәһәннәмлектер, улар мәңгегә утта ҡалыр.
82. Иман килтереп, изгелекле ғәмәлдәр ҡылған кешеләр йәннәттән урын алыр. Улар шунда мәңгегә ҡалыр.
83. Исраил тоҡомонан Беҙ һүҙ алдыҡ:
— Бары тик Аллаһҡа ғына буйһонасаҡбыҙ, ата-әсәгә, яҡын ҡәрҙәштәргә, йәтимдәргә, ярлыларға изгелек ҡыласаҡбыҙ, — тинеләр.
— Кешеләргә тәмле телле булығыҙ, намаҙ уҡығыҙ, зәкәт биреп барығыҙ, — тип бойорҙоҡ.
Һуңынан һеҙ антығыҙҙы боҙҙоғоҙ, бик аҙҙарығыҙҙан башҡа, барығыҙ ҙа инҡарсы булдығыҙ.
84. (Һәй, Исраил тоҡомо, Яҡуп балалары):
— Бер-берегеҙҙең ҡанын ҡоймаҫҡа, бер-берегеҙҙе йорттарығыҙҙан ҡыуып сығармаҫҡа! — тип Мин һеҙҙе ант иттерҙем.
Тирә-яҡтағы бөтөн ғәмәлдәребеҙҙе күреп, һеҙ быларҙы ҡабул иттегеҙ, ант бирҙегеҙ. (85) Шуларҙы эшләмәҫкә һүҙ биргәнегеҙ көйөнсә, һеҙ бер-берегеҙҙе үлтерәһегеҙ, үҙ халҡығыҙҙың бер өлөшөн өйҙәренән ҡыуҙығыҙ, яман эштәрҙә һәм дошманлыҡта һеҙ берләшеп, уларга зыян һалаһығыҙ. Уларҙы йорттарынан ҡыуыу ярамаған эш икәнен белһәгеҙ ҙә, был эштән туҡтамамығыҙ. Уларҙы йорттарынан ҡыуыу һеҙгә харам ителде. Әсирҙәрҙе мал биреп азат итергә тип, һеҙ һүҙ бирҙегеҙ. Һеҙ Китаптың (Тәүрәттың) бер өлөшөнә ышанып, икенсеһен инкар итәһегеҙме? Һеҙҙең был ҡылғандарығыҙ был донъяла рисуайлыҡ һаналһа, Әхирәттә иһә иң ҡаты язаһын килтерер. Аллаһ һеҙҙең был ҡылғандарығыҙға битараф ҡалмаҫ.
86. Улар был донъя тормошон (Әхирәттән баш тартып) һатып алған кешеләр. Шуға күрә, уларҙың язаһы еңеләйтелмәҫ. Үҙҙәренә ярҙам да булмаҫ.
87. Хаҡтыр, Беҙ Мусаға китап (Тәүрәт)те индерҙек. Шунан һуң Беҙ тағын бер-бер артлы пәйғәмбәрҙәр күндерҙек. Мәрйәм улы Ғайсаға мөғжизәләр ҡеүәте (Инжилде) бирҙек. Уны Изге Рух менән ҡөҙрәтләндерҙек. Һеҙҙең күңелегеҙгә хуш килмәгән һүҙҙәр (Хәҡиҡәтте) һөйләй торған берәй илсем килһә, һеҙ үҙегеҙҙе унан юғары ҡуяһығыз. Һеҙгә килгән пәйғәмбәрҙәрҙең бер нисәһен һеҙ: ялғансы, тинегеҙ, башҡаларын иһә үлтерҙегеҙ.
88. (Пәйғәмбәрҙәрҙе шаяртып әйттеләр):
— Күңелдәребеҙгә ҡорма ҡоролған (Һин нимә һөйләһәң дә файҙаһы булмаҫ), — тинеләр. Кәферлектәре һәм ҡарашылыҡтары сәбәпле, Аллаһ уларҙы ләғнәтләне. Уларҙың бик аҙы ғына иман килтерҙе.
89. Мөшриктәргә (мәжүсиләргә) ҡаршы һуғышта еңер өсөн, улар (Аллаһтан) ярҙам һораны. Ҡулдарындағы китап (Тәүрәт)тең боҙоҡ урындарын төҙәтер өсөн ебәрелгән (Ҡөръән)де улар инҡар итте. Улар (Тәүрәттә) алдан уҡ әйтелгәндәрҙең (Ахырзаман Пәйғәмбәренең киләссәге тураһындағы хәбәрҙең) тормошҡа ашҡанын (Мөхәммәдтең Ҡөръән менән килгәнен) күргәс тә иман килтермәнеләр. Аллаһтың ләғнәте инҡарсылар өҫтөнә төшәсәк.
90. Аллаһ үҙе теләгән ҡолдарына ниғмәттәрен тәғәйенләй. Улар шунан көнләшеп, Аллаһ индергән Китапты (Ҡөръәнде) инҡар итеп, үҙҙәрен-үҙҙәре һатып, кәферлеккә дусар булдылар, был бик тә насар ғәмәл ине, ләкин файҙа күрмәнеләр. Улар ғазап өҫтөнә ғазапҡа тарынылар. Кәферҙәрҙе рисуай итеп, хурлыҡҡа ҡалдырасаҡ яза әҙерләнгән.
91. Уларҙың үҙҙәренә:
— Аллаһ индергәнгә иман килтерегеҙ, — тип әйтелгәс: — Беҙ бары тик үҙебеҙгә индерелгәнгә (Тәүрәткә) генә ышанабыҙ, — тип әйттеләр. Шунан башҡаһын (Ҡөръәнде) инҡар итәләр. Гәрсә, ул үҙ ҡулдарындағы боҙолған Тәүрәтте дөрөҫләүсе сифатында килгән хаҡ китаптыр. (Ий, Мөхәммәд), әйт Һин уларға:
— Әгәр ҙә һеҙ ысынлыҡта инанған булһағыҙ, бынан алда Аллаһ күндергән пәйғәмбәрҙәрҙе ни өсөн үлтерҙегеҙ? — тип әйт һин.
92. Ысынлыҡта Муса һеҙгә ап-асыҡ аяттар (Тәүрәтты) килтерҙе. Һуңынан һеҙ, ғәҙелһеҙ залимдар булараҡ, быҙауға табына башланығыҙ.
93. Иҫегеҙҙәме баш осоғоҙға тау элеп ҡуйған инек, һеҙ шунда нисек ант иттегеҙ? Һеҙгә бойоролдо:
— Һеҙгә бирелгән китапты (Тәүрәтты боҙмайынса) ныҡ тотоғоҙ, һөйләгәндәремде яҡшы аңлағыҙ! — тинек. Һеҙ:
- Ишеттек, әммә буйһонмайбыҙ, — тинегеҙ. Иманһыҙлыҡтары арҡаһында, уларҙың йөрәктәренә быҙауға мөхәббәт хистәре кереп тулды. Әйт Һин уларға:
— Әгәр ҙә (быҙауға) инанһағыҙ, был эшегеҙ һеҙгә әллә ниндәй яман хәлдәр килтерәсәк, — тип әйт.
94. (Ий, Мөхәммәд) әйт:
— Аллаһ ҡаршыһындағы йәннәт йорто башҡаларға булмайынса, бары тик беҙгә генә, тип раҫларға тырышһағыҙ, әйткәнегеҙҙе хаҡ тип һанаһағыҙ, үлемде һайлағыҙ, — тип әйт.
95. Улар үҙҙәре ҡылған (гөнаһтары, ҡаршылыҡтары) арҡаһында бер уаҡытта ла үлемде теләп алмаҫ. Аллаһ залимдарҙы бик яҡшы белә.
96. Ысындан да, тормошҡа йәбешеп ята торған, күҙе туймаҫ халыҡтарҙың иң наҙаны улар икәнен һин белерһең. Мөшриктәр (һындарға табыныусылар) бигерәк тә аскүҙ-ҡомһоҙ була: улар мең йыл йәшәргә теләй. Былары тегеләренән ҡомһоҙораҡ. Мең йыл йәшәһә лә, улар язанан ҡасып ҡотола алмаҫ. Аллаһ уларҙың нимә ҡылғанын күреп тора.
97. Әйт Һин:
— Жәбраилгә кем дошман, шул яҡшы белеп торһон, Аллаһтың рөхсәте менән Ҡөръәнде минең күңелемә тура юл күрһәтеүсе сифатында, унан элек килгән китаптарҙы дөрөҫләүсе һәм мөьминдәр өсөн һөйөнсө-мөғжизә булараҡ (Жәбраил) килтерҙе, - тип әйт.
98. Аллаһҡа, фәрештәләргә, пәйғәмбәрҙәргә, Жәбраилгә, Микәилға дошман булған кеше — кәфер булыр. Хаҡтыр, Аллаһ — кәферҙәрҙең дошманы.
99. Шик юҡ, һиңә ап-асыҡ аяттар индерҙек. Уларҙы фәсиҡтәр генә инҡар итәсәк.
100. Нисә тапҡыр улар һүҙ бирҙе, ант итте. Араларынан бер нисә төркөм, анттарын боҙоп, һүҙҙә торманылар. Уларҙың күбеһе иманһыҙ булып ҡалды. (101) Үҙҙәренә Аллаһ тарафынан индерелгән китап (Тәүрәт)ты дөрөҫләргә тип илсе (Мөхәммәд) ебәрелгәс, китаплы төркөм (йәһүдтәр), белмәгәнгә һалышып, Аллаһ Китабын арҡа яҡтарына ырғыттылар.
102. Сөләймәндең хөкөмдарлығы ваҡытында улар шайтандарҙың (уйҙырма) ялғандарына эйәрҙеләр. Сөләймән кәфер түгел ине. Әммә шайтандар кәфер булды. Сөнки улар Һарут менән Марут исемле ике фәрештәгә индерелгән сихырҙарҙы Бабил илендәге кешеләргә өйрәттеләр. Гәрсә, был ике фәрештә бөтөн кешегә:
— Беҙ бары тик (кешеләрҙе) вәсүәсәгә һалып һынау өсөн төшөрөлдөк. Һаҡ булығыҙ, яңғылышып, беҙҙән сихыр өйрәнеп, кәфер була күрмәгеҙ, — тип киҫәтеүҙән башҡа һис кемгә (сихыр) өйрәтмәнеләр.
Улар ошо ике фәрештәнән ир менән ҡатын араһын боҙа торған сихырҙар өйрәнделәр. Сихырсылар, Аллаһтың рөхсәте булмаған килеш, һис кемгә зарар эшләй алмаҫ. Улар үҙҙәренә файҙа килтерә торғанды түгел, үҙҙәренә зарар килтерә торған сихырҙы өйрәнделәр. Сихырға ҡатнашҡандарҙың Әхирәттә насибы булмаясағын улар бик яҡшы белә ине. Сихыр бәйәһенә улар үҙҙәрен һатты. Бынан да яман эш булырмы? Әгәр улар быны аңлаһа... (103) Иман килтереп, үҙҙәрен был яманлыҡтан ҡотҡарһалар, шөбһәһеҙ, Аллаһ тарафынан биреләсәк сауап улар өсөн тағын да хәйерлерәк булыр ине. Улар быны аңлаһындар ине!
104. Һәй, иман килтергән кешеләр!
— Рағийнә (беҙҙе һаҡла) — тимәгеҙ. — Унҙурнә(беҙгә ҡара), — тип әйтегез! Уның вәғәзен ҡолаҡ һалып тыңлағыҙ.Кәферҙәр өсөн ҡайғы биреүсе яза әҙерләнгән.
(«Рағийнә” һүҙе ғәрәпсә «Беҙҙе күҙәтеп, тура юлға күндер» мәгәнәһендә булып, шул уҡ һүҙ йәһүдтәрсә һүгенеү һүҙе була икән. Йәһүдтәр Мөхәммәд пәйғәмбәрҙе мыҫҡыллап көлә торған булалар. Шунан Аллаһ был һүҙҙе ҡулланыуҙан тыя. Уның урынына «унҙурнә» һүҙен ҡуллунырға ҡуша». Али Өзәк тәфсиренән.)
«Рағийнә» һүҙе «тыңла, ишет» мәғәнәһендә булып, баҫым менән әҙ генә үҙгәртелгәс, «ул ахмаҡ, аңғыра, шашҡан» мәғәнәләрен ала. «Унзурнә» һүҙе иһә, «беҙҙе көт, беҙгә форсат бир» тигән мәғәнәне аңлата». Мәүләнә Ғәли Тәфсиренән.)
105. (Ий, мөьминдәр) китаплы халыҡ та, кәферҙәр ҙә, мөшриктәр ҙә Раббығыҙҙан һеҙгә ниғмәттәр индерелеүен һис тә теләмәйҙәр. Аллаһ рәхмәтен Үҙе теләгәндәргә индерә. Аллаһ — сикһеҙ мәрхәмәт эйәһеҙер.
106. Беҙ берәй аяттың көсөн ғәмәлдән сығарһаҡ йәки уны онотторһаҡ, һис шикһеҙ, тағын да яҡшырағын йәки шуға оҡшашын бирербеҙ. Аллаһтың бар нәмәгә ҡөҙрәте еткәнен һин белмәйһеңме әллә?
107. Күктәрҙең, Ерҙең байлығы, шулар менән идара итеү бары тик Аллаһ ихтыярында икәнен Һин белмәйһеңме ни? Һеҙҙең өсөн Аллаһтан башҡа дуҫ та, ярҙамсы ла юҡ.
108. Әллә һеҙ әүәлдәгесә, Мусаға һорауҙар биргәнегеҙ кеүек, был пәйғәмбәрегеҙгә лә һорауҙар яуҙырмаҡ булаһығыҙмы? Иманын юғалтҡан кеше, һис шикһеҙ, тура юлдан тайған булыр.
109. (Әй, мөьминдәр) китап әһелдәренең күбеһе, Хаҡ Тәғәлә үҙҙәренә (Тәурәт менән) ысын дөрөҫлөктө бәйән иткәндән һуң, эстәрендәге хөсөтлөк, көнләшеү арҡаһында, һеҙҙе иманығыҙҙан яҙҙырып, яңынан кәфер итмәксе булалар. Хәҙер инде һеҙ уларҙы кисерегеҙ һәм Аллаһтың әмере килгәнсегә ҡәҙәр, улар менән аралашмағыҙ. Шик юҡтыр, Аллаһтың бөтөн нәмәгә ҡөҙрәте етә.
110. Намаҙ ҡалдырмағыҙ, зәкәтте тейешенсә һәм ваҡытында биреп барығыҙ. Алдан уҡ үҙ файҙағыҙға ҡылған изгелегегеҙ өсөн Аллаһ ҡаршыһында әжерен аласаҡһығыҙ. Шик юҡтыр, Аллаһ һеҙ ҡылғандарҙы тулайым күреп тора.
111. (Китап әһелдәре):
— Йәһүдтәр һәм христиандарҙан башҡа бер генә халыҡ та йәннәткә кермәҫ, — тип әйтәләр.
Был уларҙың нигеҙһеҙ хыялыҙыр. Һин уларға:
— Әгәр ҙә һеҙ, ысындан да, хаҡлы икән, быңа дәлилдәр килтерегеҙ! — тип әйт.
112. Юҡ инде! Йөҙөн ихластан Аллаһ тарафына йүнәлдергән кешегә әжер Раббы менән ҡауышҡас булыр. Шулар өсөн ҡурҡыныс булмаҫ, шуларға ҡайғы килмәҫ.
113. Йәһүдтәр:
— Христиандарҙың таянысы юҡ (улар хаҡ диндә түгел), - тинеләр. Христиандар иһә:
— Йәһүдтәрҙең таянысы юҡ (уларҙың дине дөрөҫ түгел), — тинеләр. Гәрсә, улар бер үк китаптарҙы уҡый. (Хәбәре булмағандар ҙа, уҡый-яҙа белмәгәндәр ҙә) нәҡ шулар һүҙен ҡабатлай. Бәхәсселәрҙең ҡайһыһы хаҡлы, ҡайһыһы хаҡһыҙ икәне тураһында Ҡиәмәт көнөндә Аллаһ хөкөм сығарасаҡ.
114. Мәсеттәрендә Аллаһтың исемен телгә алмаҫҡа бойороусы һәм (мәсеттәрҙе) емерергә тырышыусыларҙан да залимыраҡ кем бар икән был донъяла? Ысынлыҡта, улар шунда ҡурҡа-ҡурҡа керергә тейеш. Улар өсөн донъяла түбәнлек, Әхирәттә яза әҙерләнгән.
115. Көнсығыш тарафы ла, Көнбайыш тарафы ла Аллаһтыҡыҙыр. Ҡайһы тарафҡа ҡараһағыҙ ҙа, һеҙ йөҙөгөҙ менән Аллаһҡа ҡарап баҫҡан булырһығыҙ. Хаҡтыр, Аллаһтың рәхмәте киң. Ул һәр нәмәне белеп тора.
(«Күңелең Аллаһҡа тура булғанда, ҡайһы тарафҡа ҡарап намаҙ укыһаң да дөрөҫ, томан, буран эсендә Ҡийбланы таба алмағанда, һин ҡайҙа ҡарап сәждә итһәң дә, дөрөҫ булыр, намаҙың ҡабул ҡылыныр. Көнсығыш тарафы ла, Көнбайыш тарафы ла — бөтөн Ер шары тигән мәғәнәлә».Хәсән Чантай тәфсиренән.)
116. (Кәферҙәр):
— Аллаһ бала атаһы булды! — тинеләр. Әстәғфирулла! Ул бындай түбәнлектәрҙән азат. Күктәрҙәге һәм Ерҙәге бөтөн нәмә Уныҡы, барыһы ла Уға буйһона.
(«Йәһүдтәр Ғөзәйерҙе, христиандар Ғайсаны, мөшриктәр фәрештәләрҙе Аллаһы Тәғәләнең балалары, тинеләр». Хәсән Чантай тәфсиренән.)
117. Ул күктәрҙе һәм Ерҙе юҡтан бар итеүсе. Берәй нәмә барлыҡҡа килтерергә теләһә, Ул:
— Бар бул! — ти. — һәм Ул теләгән нәмә шунда уҡ бар була.
118. Наҙандар:
— Аллаһ беҙҙең менән һөйләшһен ине, — тип әйтәләр, йәки:
— Беҙгә лә берәй мөғжизә индерһен ине, — тип әйтәләр.
Уларҙан элек йәшәгән наҙандар ҙа нәҡ бына шундай һүҙҙәр әйткән ине. Улар күңелдәре менән бер-берҙәренә ныҡ оҡшаш. Юҡһа, Беҙ дөрөҫөн белергә теләгәндәргә аяттарҙы ап-асыҡ итеп индерҙек.
119. Дөрөҫө шулдыр, Беҙ һине Хаҡ (Ҡөръән менән йәннәт тураһында) һөйөнөслө хәбәр бирер өсөн һәм (йәһәннәм тураһында) киҫәтеүсе сифатында күндерҙек. Һин (Мөхәммәд) йәһәннәмдәгеләр өсөн яуап тотмаясаҡһың.
120. Уларҙың динен ҡабул итмәһәң, йәһүдтәр ҙә, христиандар ҙа асылда Һинән ҡәнәғәт булмаҫтар. Әйт һин уларға:
— Дөрөҫ юл бары тик Аллаһ күрһәткән юл ғына, — тип әйт. Һиңә килгән ғилемдән һуң, улар юлынан китһәң, шул булыр: һине бер генә дуҫың да, бер генә ярҙамсың да Аллаһтың нәфрәтенән ҡотҡара алмаҫ.
121. Үҙҙәренә китап индерелгән кешеләр (мәғәнәһен боҙмайынса, һүҙҙәрен үҙгәртмәйенсә) инанып уҡыйҙар, сөнки улар китап уҡығандан һуң иман килтерҙеләр. Шул китапты инҡар итеүҙе кәферҙәр иһә (һәм мәтди, һәм мәғәнәүи) зыян күрәсәк.
(«Йәһүд ғалиме Абдулла ибн Сәләм менән дуҫтары Ҡөръәнгә инанып, мосолман булдылар. Бүтән риүәйәткә күрә, Жәфәр бин Әбү Талип менән Хәбәшстандан килгән ҡырҡ кешелек йәмәғәт Ҡөръән уҡып, Исламды ҡабул иттеләр» Хәсән Чантай тәфсиренән.)
122. Әй, Исраил тоҡомо, һеҙгә биргән ниғмәттәремде һәм бөтөн ғәләм халыҡтарынан һеҙҙе өҫтөн ҡуйғанымды иҫегеҙгә төшөрөгөҙ. (123) Һис кем башҡа кеше өсөн һис бер нәмә эшләй алмаясаҡ, (гөнаһтарҙы йыуыу өсөн түләү) фидийә ҡабул ителмәйәсәк, хатта шәфәғәттең һис кемгә ярҙамы теймәйәсәк Көндән (Ҡиәмәттән) ҡурҡығыҙ.
124. Заманында Раббы Ибраһимды бер нисә һүҙ менән һынап ҡараны һәм эш тамам булғас, әйтте:
— Мин Һине кешеләрҙе өндәүсе (имам) итеп ҡуясаҡмын, - тине.
Ибраһим:
— Йә, Раббым, минең ҡәрҙәштәрем араһынан да имамдар билгелә, — тине.
Аллаһ әйтте:
— Залимдар (кәферҙәр)гә вәғәҙәм юҡ, тине.
125. Беҙ Йортто (Кәғбәне) кешеләр бергә йыйылһын тип, именлек урыны иттек.
— Һеҙ ҙә Ибраһимдың баҫҡан ерен намаҙ уҡыу урыны итегеҙ. Ибраһим менән Исмәғилгә: тауаф итергә килеүселәр, ғибәҙәт ҡылыусылар, рәҡәғәт һәм сәждәгә киткәндәр өсөн өйөмдө(Кәғбәне һындарҙан) таҙа тотоғоҙ, - тип бойорҙоҡ.
126. Ибраһим әйтте:
— Йә, Раббым, ошо ҡаланы имен ит. Аллаһҡа һәм Әхирәткә инанғандарҙы еләк-емештәр менән һыйла, — тине.
Аллаһ бойорҙо:
— Инҡарсылар әҙ ваҡытҡа ғына был ниғмәттәрҙән файҙаланыр. Ләкин һуңынан уларҙы йәһәннәм утына ташлаясаҡмын. Бик тә хәтәр урын ул — йәһәннәм.
127. Ул заманда Ибраһим менән Исмәғил икәүләшеп Бәйтулланың (Кәғбә) нигеҙен күтәрҙеләр.
— Йә, Раббыбыҙ, доғабыҙҙы, эшебеҙҙе ҡабул ит, зинһар. Шик юҡтыр, Һин беҙҙе ишетеп, күреп тораһың, — тип ғибәҙәт ҡылдылар.
128. (Ибраһим менән Исмәғилдең доғаһы):
— Йә, Раббыбыҙ, зинһар, беҙҙе Үҙеңдең мосолман ҡолдарыңдан һана, нәҫелебеҙҙән Һиңә итәғәт итеүсе бер өммәт әҙерлә; беҙгә ғибәҙәт урындарын һәм ысулдарын өйрәт; тәүбәләребеҙҙе ҡабул әйлә, беҙҙе ярлыҡа. Хаҡтыр, тәүбәләрҙе ҡабул итеүсе, сикһеҙ мәрхәмәтле Раббы бары тик Һин генә. (129) Йә, Раббыбыҙ, (Ибраһим тоҡомона) үҙ араларынан сыҡҡан, уларға аяттарыңды уҡып биреүсе, китап һәм хикмәттәрҙе өйрәтеүсе, уларҙың күңелдәрен сафландырыусы бер пәйғәмбәр күндер. Хаҡтыр, бөтөнөбөҙҙән өҫтөн, һәр нәмәне кәрәгенсә башҡарыусы бары тик Һин генә.
130. Ибраһим тотҡан диндән үҙен-үҙенә ахмаҡлыҡ ҡылған диуаналарҙан башҡа кем баш тартһын? Беҙ уны был донъяла һайланыҡ. Шөбһәһеҙҙер, ул Әхирәттә изгеләр рәтендә булыр. (131) Сөнки Раббы уға:
— Мосолман бул! — тине.
— Ғәләмдәрҙең Раббыһына баш эйҙем, — тине Ибраһим да.
132. Ибраһим ғәләйһис-сәлләм дә быны балаларына васыят итте. Хәҙрәти Яҡуп та:
— Улдарым, хаҡтыр, һеҙҙең өсөн был динде Аллаһ һайлап бирҙе, шуға күрә, бары тик мосолман булып йәшәгеҙ, мосолман булып үлегеҙ, —тине.
133. (Әй, кәферҙәр) Яҡуп йән биргәндә, һеҙ уның янында инегеҙме, юҡһа?
Үләр алдынан (Яҡуп) улдарына:
— Минән һуң кемгә итәғәт итеп йәшәрһегеҙ? — тине.
— Һинең ата-бабаларың Ибраһим, Исмәғил, Исхаҡтың Тәңреһе булған бер Аллаһҡа буйһонасаҡбыҙ, беҙ бары тик Аллаһҡа ғына итәғәт итәсәкбеҙ, — тинеләр Яҡуп балалары.
134. Донъяға килеп-киткән өммәттәр ҡылған (гөнаһ-сауап) уларҙың үҙҙәренә булыр. Һеҙ ҡылғандар — үҙегеҙгәҙер. Һеҙ улар (гөнаһлылар) өсөн яуапҡа тартылмаҫһығыҙ.
135. (Йәһүдтәр менән христиандар):
— Йәһүди йәки христиан булығыҙ, хаҡлыҡ юлын табырһығыҙ, - тинеләр.
Әйт Һин:
— Юк! — тип әйт. — Беҙ хәниф (хаҡ дингә күскән кеше) Ибраһим тотҡан саф динде тотасаҡбыҙ. Ул бер ҡасан да мөшрик булманы?
136. — Беҙ Аллаһҡа ышанабыҙ һәм беҙгә индерелгән (Ҡөръән)гә ышанабыҙ; Ибраһим, Исмәғил, Исхаҡ, Яҡуп һәм уның ейәндәренә индерелгәнгә, Мусаға индерелгәнгә Китап (Тәурәт)кә, Ғайсаға индерелгән (Инжил)гә, Аллаһ тарафынан бүтән пәйғәмбәрҙәргә индерелгәндәргә айырмайынса ышанабыҙ һәм бары тик Аллаһҡа ғына итәғәт итәбеҙ, — тип әйт.
137. Әгәр улар ҙа, һеҙ инанған кеүек, (Аллаһҡа) инанһа, тура юлды тиҙ табасаҡтар. Әгәр ҙә инде Аллаһтан баш тартһалар, һис шикһеҙ, ҡаршы булып, аҙашасаҡтар. Уларға ҡаршы көрәшер өсөн һиңә бер Аллаһ етә. Аллаһ барыһын да ишетеп, белеп тора.
138. Аллаһтың (дине Ислам) нурынан башҡа кемдең нуры (кемдең дине) яҡшыраҡ? Беҙ Аллаһтың нурына ҡойондоҡ. Беҙ Аллаһҡа ғына ғийбәҙәт ҡылабыҙ, — тип әйтегеҙ.
(«Һин Аллаһтың буяуына ҡара! Кем Аллаһтан да гүзәл буяу менән буяй белер? Бына беҙ Аллаһға ғына ғибәҙәт итеүселәрҙән!» Әлмалылы Йазыр тәфсиренән.)
(«Бына Аллаһтың буяуы... Аллаһтан башҡа тағын да гүзәл буяуы булған кем барҙыр? Беҙ Аллаһға ғына ҡоллоҡ итәбеҙ». Талат Кочигит тәфсиренән.)
«Аллаһтан да гүзәлерәк төҫ биреүсе бармы? Беҙ уға ғына ғибәҙәт ҡылыусыларбыҙ».Үзбәксә нөсхәнән.)
«Мы берем цвет Аллаха, и кто лучше Аллаха в расцвечивании, и мы — ему поклоняющиеся» Мәүланә Ғәли тәфсиренән.)
«Бер Хоҙай Тәғәләнең сибғәтенә эйәреүселәрбеҙ. Әлбиттә, Хоҙай Тәғәлә яҡшырак паклаусыҙыр мөьминде Ислам дине менән һәм беҙ Хоҙай Тәғәләгә ғибәҙәт ҡылыусыларбыҙ» Мөхәммөд Садиҡ Иманҡолойҙың тәфсирле тәржемәһенән.)
139. Әйт Һин уларға:
— Беҙҙең Раббыбыҙ — Аллаһ Тәғәлә, — тип. — Аллаһ Тәғәлә һеҙҙең дә Раббығыҙ. Шулай булғас, һеҙ ни өсөн беҙҙең менән тартҡылашырға булдығыҙ? Беҙ ҡылған (сауап) үҙебеҙгә, һеҙ ҡылғандар (гөнаһ) үҙегеҙгә. Беҙҙең күңелдәребеҙ ихластан Аллаһҡа бағланған.
140. Һеҙ — Ибраһим, Исмәғил, Исхаҡ, Яҡуп һәм уларҙың ейәндәре ҡайсандыр йәһүд һәм христиан булған, тип уйлайһығыҙмы? Әйт Һин уларға:
— Бөтөн нәмәне һеҙ беләһегеҙме, әллә Аллаһмы? — тип әйт. Аллаһ индергән аяттарҙы йәшерергә тырышыусыларҙан да яманыраҡ бер кем булмаҫ. Аллаһ һеҙ ҡылғандарҙан хәбәрһеҙ түгел.
141. Донъяға килеп киткән өммәттәр ҡылған (гөнаһ-сауап) үҙҙәренә булыр. Һеҙ ҡылғандар — һеҙгә. Һеҙ улар ҡылған (гөнаһтар) өсөн яуапҡа тарттырытылмаясаҡһығыҙ.
142. Кешеләрҙең ахмаҡ-наҙандары әйтте:
— Ҡиблаларын үҙгәртергә уларҙы нимә мәжбүр итте? - тинеләр. Әйт Һин уларға:
— Көнсығыш та, Көнбайыш та (бөтөн Ер йөҙө) Аллаһтыҡылыр. Ул кешеләрҙе Үҙе теләгәнсә турылар, — тип әйт.
143. Бына шулай итеп, Беҙ һеҙҙе кешеләр ҡылған ғәмәлдәргә шаһит булһындар тип, араҙашсы олуғ өммәт иттек. Рәсүлебеҙҙе лә һеҙҙең тура юлда булыуығыҙға шаһит булһын тип, ебәрҙек. (Ий, Мөхәммәд) Һин сәждә иткән ҡибланы мин һынар өсөн бирҙем: һиңә эйәреп барырҙармы, әллә үксәләрен ялтыратып, башҡа юлдан китерҙәрме, тип. Әлбиттә, имандары ҡаҡшау булғандарға ҡибла үҙгәртеү бик тә ҡыйын эш ине. Аллаһ һеҙҙең иманығыҙҙы, теге ҡиблаға ҡарап ҡылған намаҙҙарығыҙҙы юҡҡа сығармаҫ. Шик юҡ, Аллаһ кешеләргә сикһеҙ мәрхәмәтле һәм рәхимле.
144. - (Ий, Мөхәммәд) Хаҡтыр, беҙ һинең Күккә ҡарап торғаныңды (югарынан хәбәр көткәнеңде) күрәбеҙ. Хәҙер Беҙ Ҡибланы һин бик тә риза буласағың тарафҡа күсерәбеҙ. Хәҙер инде һин йөҙөңдө Мәсжиди Харам (Кәғбәтулла) тарафына йүнәлт! (Ий, мосолмандар) ҡайҙа ғына булһағыҙ ҙа (намаҙ ваҡытында) йөҙөгөҙҙө шул Ҡиблаға тура тотоғоҙ. Шик юҡ, китаплы халыҡ (йәһүдтәр һәм христиандар) был ғәмәлдәрҙең Аллаһтан килгән ысынбарлыҡ икәнен бик яҡшы белә. Аллаһ уларҙың нимә ҡылғандарынан хәбәрһеҙ түгел.
145. Һин ни ҡәҙәр генә ышандырырлыҡ итеп һөйләһәң дә, үҙҙәренә китап индерелгәндәр (йәһүдтәр, христиандар) һинең ҡиблаңа сәждә итмәҫ. Һин дә уларҙың ҡиблаһына йүнәлмәҫһең. Улар ҙа бер-берһенең ҡиблаһына эйелмәҫ. Үҙеңә индерелгән ғилемдән һуң да һин улар ихтыярына эйәрһәң, ысындан да, залим-кәфер булырһың.
146. (Китаплы халыҡ) үҙ балаларын яҡшы белгән кеүек, китаптарҙы (шунда Мөхәммәд Пәйғәмбәр киләсәге тураһында яҙылғанды) ла яҡшы беләләр. Ләкин уларҙың бер ҡәүеме, белгән көйөнсә, китаптағы дөрөҫлөктө башҡаларҙан йәшерә килә.
147. Хаҡиҡәт — Аллаһтандыр. Шулай булғас, Һин шикләнеүселәрҙән булма.
148. Һәр кемдең ҡиблаһы бар. Һеҙ (мөьминдәр) кешеләргә күберәк изгелек ҡылыуҙа ярышығыҙ. Ҡайҙа ғына булһағыҙ ҙа, Аллаһ һәр берегеҙҙе бер урынға туплар. Шик юҡ, Аллаһтың һәр нәмәгә ҡөҙрәте етә.
149. Ҡайһы яҡтан ғына (сәфәргә) сыҡһаң да, (намаҙ уҡығанда) Һин йөҙөңде Мәсжид-и Харам тарафына тот. Был -Аллаһтан килгән хәҡикий әмер. Аллаһ нимә ҡылғандарығыҙҙан хәбәрһеҙ ҡалмаҫ.
150. Ҡайһы яҡтан ғына (сәфәр) сыҡһаң да, (намаҙ уҡығанда) һин йөҙөңдө Мәсжиди Харам тарафына тот. Ҡайҙа ғына булһағыҙ ҙа йөҙөгөҙҙө шул яҡҡа бороғоҙ, динһеҙ кешеләр һеҙҙе хата эшләүҙә ғәйепләй алмаһын. Уларҙан ҡурҡмағыҙ. Бары тик Минән (язамдан) ҡурҡығыҙ. Шулай булғанда, Мин мәрхәмәтемде тамамлап, һеҙгә тапшырырмын, бәлки һеҙ тура юлға баҫырһығыҙ.
151. Шулай итеп, һеҙгә аяттарыбыҙҙы уҡырға, һеҙҙе яманлыҡтан арындырырға, һеҙгә китапты һәм хикмәттәрҙе өйрәтергә, белмәгәндәрегеҙҙе белдерергә, үҙ арағыҙҙан һайлап, бер Рәсүл ебәрҙек.
152. Шулай булғас, һеҙ Мине (ғибәҙәт ҡылып) зикер итегеҙ, Мин дә һеҙҙе зикер итәсәкмен. Миңә шөкөр итегеҙ. Аң булығыҙ, Миңә кәферлек ҡылмағыҙ!
Достарыңызбен бөлісу: |