Әғүүҙү билләәһи минәш-шәйтанир-ражиим. Бисмилләәһир-рахмәәнир-рахиим
жүктеу/скачать 3.18 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 4 — Нисә (Ҡатындар) сүрәһе
179. (Ий, монафиҡтар!) Яҡшыны ямандан айырмайынса, Аллаһ мөьминдәрҙе һеҙ йәшәй торған хәлдә ҡалдырмаҫ. Һуңынан нәжесте пактан айырасаҡ. Аллаһ һеҙгә күҙ күрмәҫ йәшерен серҙәр менән таныштырмаҫ. Ләкин Аллаһ пәйғәмбәрҙәрҙе үҙе теләгән кешеләр араһынан һайлап ала. Аллаһҡа һәм уның рәсүлдәренә иман килтерегеҙ. Иман килтерһәгеҙ, (тәҡүә, диндар булһағыҙ) һеҙҙең өсөн ғәләмәт ҙур әжер әҙерләнгән. 180. Аллаһтан ниғмәттәр алып та, һаран булған кешеләр: һаранлығыбыҙ үҙ файҙабыҙға, тип уйламаһындар, киреһенсә, был (һаранлыҡ) улар өсөн бик тә насар булып сығасаҡ. Һаранлыҡтарына күрә, йыйылған малдары Ҡиәмәт көнөндә уларҙың муйындарына сорналасаҡтыр. Күктәрҙең, Ерҙең мираҫы — Аллаһтыҡылыр. Аллаһ һеҙ ҡылғандарҙан хәбәрҙарҙыр. (181) Ысындыр, уларҙың: — Аллаһ — фәҡир, беҙ — бай, — тигән һүҙҙәрен Аллаһ ишетте. Беҙ улар әйткәнде лә яҙып ҡуйырбыҙ һәм уларҙың хаҡһыҙға пәйғәмбәрҙәрҙе үлтергәндәрен дә теркәрбеҙ һәм әйтәсәкбеҙ: — Татығыҙ шул утта яныу ғазабын! (182) Был (утта яныу) донъяла саҡта үҙ ҡулдарығыҙ менән ҡылғандарығыҙ (гөнаһтарығыҙ) өсөн түләүҙер. Аллаһ (урынһыҙға) ҡолдарын рәнйетмәҫ. (183) — Дөрөҫө шул, Күктән ингән ут көйҙөрөп, күмергә әйләндерерҙәй бер ҡорбан алып килмәһә, Аллаһ беҙгә һис бер пәйғәмбәргә ышанмаҫҡа бойорҙо, — тигән (кәферҙәргә) былай әйт: — Һеҙгә минән алда мөғжизәләр һәм һеҙ теләгәндәр менән бергә нисә пәйғәмбәр килде. Әгәр ҙә һеҙ хаҡ әҙәмдәр икәнһегеҙ, ни өсөн уларҙы үлтерҙегеҙ? — тип. (Кәферҙәр Мөхәммәд пәйғәмбәрҙе үҙҙәренең, йолаларын үтәргә өндәйҙәр. Йәғни, әгәр Мөхәммәд кәферҙәргә ҡорбан килтереп, кәферҙәр ул ҡорбанды салып, утта яндырып, уйҙырма илаһтәренә ғийбәҙәт ҡыласаҡ һәм шунан һуң улар Мөхәммәднең пәйғәмбәрлегенә иман килтерәсәк, имеш.) 184. (Рәсүлем!) Әгәр ҙә Һине ялғансыға сығарһалар, (хафаланма) ысынлыҡта, һинән элек ап-асыҡ мөғжизәләр, яҙыуҙар һәм һеҙҙең күңел күҙегеҙҙе аса торған китап килтергән нисә пәйғәмбәрҙәрҙе лә улар ялғансыға һананылар. 185. Һәр йән эйәһе үлемде татыйасаҡ. Ҡиәмәт көнөндә (донъяла) ҡылғандарығыҙға тамам итеп әжер биреләсәк. Кемдер йәһәннәмдән йыраҡҡа ебәрелеп, йәннәткә барып урынлашһа, ул ысынлап та мораҙына ирешкән булыр. Был донъялағы тормош иһә ҡоро ҡыуаныс ҡына. 186. Ысынлап та, малдарығыҙ һәм йәндәрегеҙ арҡаһында һеҙ һынауға дусар, һеҙҙән элек килгән Китаплы ҡәүемдән һәм күп илаһкә табыныусыларҙан һеҙ байтаҡ ҡына рәнйетеүле һүҙҙәр ҙә ишетерһегеҙ. Әгәр шуларға сабыр итер булһағыҙ, тәҡүә, диндар булһағыҙ, хаҡтыр, иң гүзәл ғәмәл шул булыр. 187. Аллаһ Китаплы ҡәүемде: — Уны (Китапты) кешеләргә аңлатып бирәсәкбеҙ, уны кешеләрҙән йәшереп тотмаясаҡбыҙ, — тип ант иттерҙе. Улар иһә Китапты артҡа ташланылар. Уны донъя малына һаттылар. Уларҙың был алыш-бирештәре ни ҡәҙәр яман ғәмәлдер. (188) Ҡылғандарына шатланыусы, ҡылмағандары өсөн дә маҡталырға теләүселәр ғазаптан ҡотолдоҡ, тип яңғылышмаһындар, һин дә (уларҙы ғазаптан ҡотолдо тип) уйлама. Улар өсөн хәтәр яза бар. (189) Күктәрҙең һәм Ерҙең хөкөмдары Аллаһтыр. Аллаһтың ҡөҙрәте һәр нәмәгә етә. (190) Күктәрҙең һәм Ерҙең яралтылышында, төн менән көндөң сиратлашыуында аҡылы сәләмәт кеше өсөн, ысынлап та, ғибрәт биреүсе дәлилдәр бар. 191. Улар (мосолмандар) аяҡ өҫтө тороп та, ултырып та, янға ятҡан килеш тә Аллаһты зикер итәләр, күктәрҙең һәм Ерҙең яралтылышы хаҡында тәрән фекерләйҙәр, (һәм әйтәләр): — Раббыбыҙ! Һин быларҙы бушҡа ғына яралтманың. Һине тәсбих итәбеҙ (маҡтайбыҙ, Һин барса кәмселектәрҙән пакһың). Беҙҙе йәһәннәм ғазабынан ҡотҡар! (192) Йә, Раббыбыҙ! Дөрөҫтөр, Һин йәһәннәмгә керткән кеше рисуай (хур) була. Ғәҙелһеҙ кешеләрҙең ярҙамсыһы булмаҫ. (193) Йә, Раббыбыҙ! Дөрөҫтөр, беҙ: — Раббығыҙға инанығыҙ! — тип иманға өндәүсене (Пәйғәмбәрҙе, Ҡөръәнде) ишеттек һәм шунда уҡ иман килтерҙек. Инде беҙҙең гөнаһтарыбыҙҙы кисер, яманлыҡтарыбыҙҙы ярлыҡа, йәнебеҙҙе изгелеклеләр иҫәбенән ал, йә, Раббыбыҙ. (194) Раббыбыҙ! Беҙгә пәйғәмбәрҙәрең аша вәғәҙә иткән йәннәтте бир, Ҡиәмәт көнөндә беҙҙе хурлыҡҡа ҡалдырма (рәхмәтеңдән ташлама), шик юҡ, Һин һүҙеңдә торорһоң.
— Ирҙәрҙән булһын, булһын ҡатындарҙан, мин улар ҡылған ғәмәлде юҡҡа сығармаясаҡмын, ғәмәлдә барығыҙҙа бер тигеҙ. Улар һижрәт иттеләр (ватандарынан күсеп китергә мәжбүр булдылар), йорттарынан ҡыуылдылар, Минең юлымда яфалар күрҙеләр, һуғыштылар, үлтерелделәр, хаҡтыр, Мин дә уларҙың гөнаһтарын ярлыҡармын һәм уларҙы баҡсаларында шишмәләр ағып торған йәннәткә кертәсәкмен. Был бүләк Аллаһ тарафынандыр. Ниғмәттәрҙең иң күркәмдәре Аллаһ хозурындалыр. 196. (Аллаһты, Ҡөръәнде, Пәйғәмбәрҙе танымаусы инҡарсылар, йәғни) кәферҙәрҙең ил буйлап йөрөгәндәре (сауҙа менән байығандары) һине ҡыҙыҡтырмаһын. (197) Әҙ файҙаҙыр (йәғни ул ваҡытлыса ғына байлыҡтыр), һуңынан уларҙың барасаҡ ере — йәһәннәмдер. Ул ҡот осҡос хәтәр урын. 198. Әммә Раббынан (гөнаһлы булыуҙан) ҡурҡҡандар өсөн Аллаһ тарафынан әжер булараҡ, баҡсаларында шишмәләр ағып ятҡан мәңгелек йәннәттәр ҡоролған, улар — шунда ҡаласаҡ. Аллаһтың һый табыны шул булыр. Улар өсөн Аллаһ хозурындағы ниғмәттәр тағын да сифатлыраҡтыр. 199. Китаплы халыҡ араһында шундай кешеләр ҙә барҙыр, Аллаһҡа, һеҙгә индерелгән (Ҡөръәнгә) һәм дә үҙҙәренә индерелгәнгә ышанып, Аллаһҡа буйһоноп, иман килтергәндәр бар, әлбиттә. Улар Аллаһтың аяттарын донъя малына һатмаҫтар. Бына шундайҙар өсөн Раббы ҡаршыһында әжерҙәр бар. Шөбһәһеҙ, Аллаһ иҫәп-хисапты тиҙ тотор. 200. Ий, иман килтергәндәр! Сабыр итегеҙ, (дошман ҡаршыһында) сыҙам булығыҙ, (Жиһад өсөн) әҙерлекле һәм уяу булығыҙ һәм Аллаһ ҡаршыһында (гөнаһ эшләүҙән) ҡурҡығыҙ, уңышҡа ирешерһегеҙ. 4 — Нисә (Ҡатындар) сүрәһе Нисә (Ҡатындар) сүрәһе 176 аяттан тора. Һижрәттән һуц Мәҙинәлә ингән. Был сүрәлә ҡатындар тураһында, йәмғиәт эсендә уларҙын, хаҡтары, хоҡуҡтары, ижтимәғи майҙандағы тотҡан урындары тураһында һөйләнгәнгә күрә, «Ән-Нисә», йәғни «Ҡатындар» тип аталған.) Бисмилләһир-рахмәәнир-рахиим. 1. Әй, кешеләр! Һезҙҙе бер йәндән яралтҡан һәм уға ҡатынды бар иткән, уларҙың икеһенән ир енес һәм ҡатын енесен үрсеткән Раббы ҡаршыһында (гөнаһ ҡылыуҙан) ҡурҡығыҙ. Исемен теләктәрегеҙҙә ҡуллана торған Аллаһ алдында ғәйепле булыуҙан һәм ҡәрҙәшлек ептәрен өҙөүҙән һаҡланығыҙ. Шикһеҙ, Аллаһ һеҙҙең өҫтән күҙәтеп тороусыҙыр. 2. Йәтимдәргә малдарын бирегеҙ. Йәтимдәрҙең затлы малын үҙегеҙҙең насар малығыҙға алыштырмағыҙ. Уларҙың малдарын үҙ малдарығыҙҙыҡы менән ҡатыштырып ашамағыҙ. Сөнки был оло гөнаһтыр. (3) Әгәр уларға (йәтимәдәргә) ғәҙел була алмам, тип ҡурҡһағыҙ, үҙегеҙгә оҡшаған ҡатындарға өйләнегеҙ: икеһенә, өсөһөнә, дүртеһенә (никахлаша алаһығыҙ). Әгәр ғәҙел була алмау ҡурҡынысы бар икән, берһен генә алығыҙ, улай ҙа булмаһа, кәнизәктәр ҙә еткән. Был — Аллаһ юлынан тайпылмаҫ өсөн ҡулай эш. («Дҗәһилиәт-наҙанлыҡ-ҡараңғылыҡ осоронда, йәғни Ҡөръән-и Кәрим ингәнгә саҡлы замандарҙа ирҙәр, малдарына ҡыҙыҡҡанға күрә, үҙ ҡарамаҡтарындағы йәтимә ҡыҙҙарға өйләнә торған булғандар. Бер нисә йәтимә ҡыҙға өйләнгәндәр ҙә булған. Яҡлаусыһы булмаған йәтимә ҡатындарға ирҙәре рәнйетеүле мөғәмәләлә булып, ғәҙелһеҙ ғәмәлдәр ҡыла торған булғандар. Хатта мираҫтарын алыр өсөн уларҙың үлеп китеүҙәрен теләгәндәр. Был аят ана шундай йәтимәләрҙең хоҡуғын яҡлай. Исламдан әүүәлге замандарҙа ирҙәргә нисә ҡатын алһа ла тыйылмаған була. Унар ҡатынлы, хатта унан да артыҡҡа өйләнөүҙәр ғәҙәти хәл булған. Ислам ҡанундары зинаны тыя. Шуға күрә, зина ҡылыуҙың мөмкинлектәрен бөтөрөү кәрәк. Ир кешенең ғәйрәтле һәм көр тормошлы булыуы, ҡатынының, зәғиф йәки бала таба алмауы, дәртһеҙ булыуы, ирҙәрҙең һуғыштарҙа күпләп һәләк булыуҙары арҡаһында йәки башҡа сәбәптәргә күрә, ирҙәрҙең әҙәйеүе ҡатындарҙың һаны артыуға килтерә. Шуға күрә, ирҙәргә берҙән артыҡ ҡатынға өйләнеү зарурийәте барлыҡҡа килгән. Сөнки ирһеҙ ҡыҙҙар, ирһеҙ ҡатындар зина юлынан киткән булырҙар ине. Ләкин күп ҡатын менән, йәтимәләр менән никахлашҡан ир һәм ҡатынына ғәҙел булырға тейеш». Хәйретдин Ҡараман тәфсиренән.) 4. Ҡатындарға мәһәрҙе ысын күңелдән, мул бирегеҙ. Әгәр ҙә киң күңеллелек менән (һеҙ биргән) мәһәрҙең бер өлөшөн һеҙгә ҡайтарһалар, уны рәхәтләнеп ашағыҙ. 5. Терәк булһын тип, Аллаһ һеҙгә мал бирҙе, һеҙ ул малды аҡылһыҙҙарға (мал тота белмәгәндәргә, аҡылы сәләмәт булмағандарға) бирмәгеҙ. Шул мал менән уларҙы ашатығыҙ-эсертегеҙ һәм уларға йыуатыусы һүҙҙәр һөйләгеҙ. 6. Бәлиғлеккә ирешкәнгә тиклем йәтимдәрҙе (тәрбиә ҡылығыҙ, ҡарап үҫтерегеҙ) һынағыҙ. Аҡылы өлгөргәнлеген күреүгә үк, малдарын үҙҙәренә тапшырығыҙ. Ул малды исраф итеп (тотоноп),(йәтимдәр үҫеп етер тип) ҡабаланып ашап бөтөрмәгеҙ. Бай кеше олпат (ғәҙел) булырға тырышһын, (йәтим малына ҡулын һуҙмаһын), фәҡир булһа, тейешлеһен генә ашаһын. Малдарын шаһиттар алдында тапшырығыҙ. Юҡһа, Аллаһ һәр кемдең ғәмәлен белеп, хисап аласаҡ. 7. Ата-әсә йәки яҡындары ҡалдырған (малдан) ирҙәргә бер өлөш тейә, ата-әсә һәм яҡындары ҡалдырғандан ҡатындарға бер өлөш тейә. Мал күп булһа ла, әҙ генә булһа ла тигеҙ бүленергә тейеш. (8) Мираҫ бүлгәндә (васыятта исеме әйтелмәгән) яҡындар, йәтимдәр һәм ярлылар булһа, уларға ла ризыҡлыҡ өлөш сығарығыҙ һәм уларға яғымлы һүҙҙәр әйтегеҙ. («Дҗәһилиәт дәүерендә мираҫ малы ҡатындарға бирелмәй ине, был иҫке йоланы инҡар итеп, ошо ике аят индерелгән. Йыраҡ туғандарға, йәтимдәр һәм мираҫ бүлешкәндә осраҡлы тура килгәндәргә лә өлөш сығарыу — ғәҙеллек ҡануны». Хәйретдин Ҡараман тәфсиренән.) 9. Үлем түшәгендә: — Зәғиф, сабый балам ҡала, (уны кемдәр генә ҡарар инде, уны балалыҡҡа алған кешеләр минән ҡалған малды ашап бөтөрмәҫтәрме), — тип борсолған кешеләр кеүек, (йәтимдәрҙе үҙ тәрбиәһенә алып ҡалғандар ҙа), йәтим малын ашауҙан тыйылһындар. Аллаһтың язаһынан ҡурҡһындар һәм дөрөҫ һүҙ һөйләһендәр. 10. Хәйлә һәм һылтау менән йәтим хаҡын ашаған кешеләр ҡарындарына утлы киҫәү тыҡҡан кеүек буласаҡтар, быныһы хаҡ, һуңынан улар ялҡынлы утҡа барып керәсәк. 11. Аллаһ балаларығыҙ хаҡында былай тине: — Ир улға ике ҡыҙ бала өлөшө тиклем өлөш бирелер. Әгәр балаларҙың барыһы ла ҡыҙ енесле булып, икенән артһа, мәрхүм ҡалдырған мираҫтың өстән икеһе уларға тейеш. Әгәр бер генә бөртөк ҡыҙ бала булһа, малдың яртыһы уға тейәр. Мәрхүмдең балаһы ҡалһа, мәрхүмдең ата-әсәһенә һәр берһенә айырым итеп, мираҫтың алтынан бер өлөшө бирелергә тейеш. Мәрхүмдең балаһы ҡалмайынса, ата-бабаһы уның малына вариҫ булыр, әсәһенә өстән бер өлөшө (атайға ҡалғаны) булыр. Мәрхүмдең (бер туған) ҡәрҙәштәре булһа, уның васыятын үтәп, бурыстарын түләп бөтөргәндән һуң, әсәһенә алтынан бер өлөш (ҡалғаны ҡәрҙәштәренә) булыр. Атағыҙ ҙа, балаларығыҙ ҙа файҙа килтереү мәсьәләһендә ҡайһыһы һеҙгә яҡыныраҡ икәнлеген һеҙ Аллаһ билгеләгәнсә белмәйһегеҙ. Хаҡтыр, Аллаһ ғилем һәм хикмәттәр хужаһыҙыр. («Ни өсөн Ҡөръән мираҫ өлөшөн ирҙәргә күберәк бүлергә бойора? — тигән һорауға яуап ошо: ирҙәрҙең тормош сығымдары ҡатындарҙыҡына ҡарагғанда күберәк. Өйләнгәндә мәһер биреү ир яҡтың бурысы, туй сығымдарын да ирҙәр тарафы ҡаплай. Өйләнгәндән һуң да ирҙәр — кәрәкһә, мохтажлыҡтағы яҡын туғандарына ярҙам итеүсе, кәрәкһә ҡатыны, балаларын ҡараусы. Уларҙы ашау-эсеү, кейем-һалым, тораҡ менән тәьмин итеү ирҙәр елкәһендә. Шул сәбәпле ирҙәрҙең өлөшө ҡатындарҙыҡына ҡарағанда артығыраҡ». Хәйретдин Ҡараман тәфсиренән.) 12. Ҡатынығыҙ вафат булып, балаһы булмайынса, малы ҡалһа, васыяты үтәлгәндән һуң һәм бурыстары ҡайтарылғандан һуң ҡалған малдың яртыһы һеҙгәҙер. Балалары ҡалған булһа, малдың дүрттән бер өлөшө һеҙҙеке. Балағыҙ булмаһа, һеҙ ҡалдырған малдың дүрттән бер өлөшө ҡатындарығыҙға. Балағыҙ булһа, васыятты, бурыстарҙы башҡарғандан һуң, ҡатындарығыҙға һигеҙҙән бер өлөш сығар. Әгәр ҙә мәрхүмдең йәки мәрхүмәнең ата-әсәһе һәм балалары булмаған хәлдә ир туғаны йәки ҡатын-ҡыҙ ҡәрҙәше булһа, һәр берһенә алтынан бер өлөш сығарылыр. Икенән артып китһәләр, мираҫтың өстән бер өлөшө тигеҙ бүленер. Васыят шарттарын һәм бурыстарын үтәгәндән һуң, һис кемгә лә зыян килтермәҫтән, мираҫ малы тигеҙ итеп, Аллаһ хөкөм иткәнсә бүленергә тейеш. Аллаһ бар нәмәне лә белеп тороусы һәм ғәҙел. 13. Былар Аллаһ ҡуйған (ҡануни) сиктәрҙер. Кем Аллаһҡа һәм уның Пәйғәмбәренә итәғәт итһә, Аллаһ уны үҙәндәренән шишмәләр ағып ята торған йәннәттәргә урынлаштырасаҡ, улар шунда оҙаҡҡа ҡаласаҡ, бына шул бөйөк ҡотолоу булыр. 14. Кем дә кем Аллаһҡа һәм уның Пәйғәмбәренә ҡаршы булып, буйһонмаһа һәм әлеге сиктәрҙе боҙһа, Аллаһ уны мәңгелек утҡа ташлаясаҡ, был (гөнаһлылар өсөн) хурлыҡлы яза булыр. 15. Уйнаш ҡылған ҡатынығыҙ өҫтөнән арағыҙҙан һайланған дүрт ир шаһит булһын. Әгәр улар шаһитлыҡ ҡылһа, ҡатынды үлгәнсегә тиклем йәки Аллаһ бер юл эшләгәнсе тиклем өйөгөҙҙә ябып тотоғоҙ. (16) Арағыҙҙан икәү бергә зина ҡылһа, икеһенә лә яза бирегеҙ, әгәр ҙә тәүбә итһәләр, үкенһәләр, (язалауҙан) ваз кисегеҙ. Аллаһ тәүбәләрҙе ҡабул итеүсе һәм ярлыҡаусыҙыр. 17. Наҙанлығы арҡаһында ғына яманлыҡ ҡылған кеше һуңынан иҫенә килеп, тиҙ тәүбә итһә, Аллаһ уның тәүбәһен ҡабул итер. Аллаһ бар нәмәне лә белеүсе хикмәт эйәһелер. (18) Тик, (ғүмере буйы) яманлыҡтар ҡылып та, яғаһынан үлем килеп тоткас ҡына: — Мин инде тәүбә иттем! — тигәндәргә һәм кәфер булып үлгәндәр өсөн ярлыҡау юҡ. Улар өсөн әсе ғазап әҙерләнгән. 19. Әй, мөьминдәр! Ҡатындарҙы ирекһеҙләп мираҫ итеүегеҙ хәләл түгел. Асыҡтан-асыҡ хыянат (зина) итмәгән булһа, уларға, (китергә теләһә) мәһеренең бер өлөшөн үҙегеҙгә алыу маҡсаты менән, ҡатындарҙы ирекһеҙләп тотмағыҙ (айырып ебәрегеҙ). Хатта һеҙ ҡатындарығыҙҙы яратмаһағыҙ ҙа, уның менән яҡшы мөғәмәләлә булығыҙ. Әгәр ҙә һеҙгә ул оҡшамай икән, тимәк, һеҙ Аллаһ уға биргән һөйкөмлөлөктө (шундағы мөмкинлектәрҙе) күрмәйһегеҙ. 20. Әгәр ҙә һеҙ ҡатынығыҙҙы айырып, башҡаһына өйләнергә уйлаһағыҙ, (айыраһы ҡатынығыҙға бирелгән) мәһәрҙән бер нимә лә алмағыҙ. Һеҙ уға нахаҡ яла яғып, асыҡтан-асыҡ хаталанып, биргән мәһәрегеҙҙе кире алырһығыҙмы? 21. Ваҡытында һеҙ бер-берегеҙ менән ҡушылып йәшәнегеҙ, вәғәҙәләр бирештегеҙ, шунан һуң да нисек итеп һеҙ ҡатын малын кире алырһығыҙ икән? 22. Булаһы булған инде, әммә әүүәлге кеүек, атайығыҙ айырған үгәй әсәгеҙгә өйләнмәгеҙ. Сөнки был—оятһыҙлыҡ, боҙоҡ бер ғәмәл һәм яманлыҡтыр. 23. Әсәләрегеҙ, ҡыҙҙарығыҙ, ҡыҙ туғандарығыҙ, апайҙарығыҙ, туғандарығыҙ, ҡәрҙәштәрегеҙҙең ҡыҙҙары, һеҙҙе имеҙгән һөт әсәләрегеҙ, һөт ҡәрҙәштәрегеҙ, ҡатындарығыҙҙың әсәләре, ҡатындарығыҙға эйәреп килгән үгәй ҡыҙҙарығыҙ һеҙгә харам ҡылынды. Әгәр никахлашып та ҡатынығыҙ менән яҡынлыҡ ҡылмаған булһағыҙ, уны айырғас, ул ҡатындың башҡа ирҙән тыуған ҡыҙына өйләнеүҙең ғәйебе юҡ. Үҙ улдарығыҙҙың ҡатындары һәм ике ҡыҙ ҡәрҙәште бер юлы никахлап алыу харам ҡылынды. Уҙған замандарҙа һеҙ шулай ҡыла инегеҙ. Аллаһ, ысынлап та, ярлыҡаусы, кисереүсеҙер. 24. Башҡа ир никахындағы бөтөн ҡатындар ҙа һеҙгә харам (һуғышта әсир алынған ҡатындар) йәриәләрҙән башҡа. Ул ҡатындарҙың үҙ илдәрендә ҡалған ирҙәре менән булған никахтары боҙола. Уларҙы ҡатын итеп алыу мосолмандар өсөн харам түгел). Аллаһтың һеҙгә әмере шулдыр. (Никахлы ҡатындарҙан) башҡаһын намыҫлы рәүештә һәм зина ҡылмайынса ғына, малдарығыҙ ярҙамы менән (мәһер әҙерләп) теләгән ҡатын менән никахлашыу хәләл ителде. Уларҙы файҙаланғанығыҙ өсөн алдан килешенгәнсә мәһер бирегеҙ. Бынан һуң нимә ҡылһағыҙ ҙа, гөнаһ булмаҫ. Хаҡтыр, Аллаһ ғилем эйәһе һәм хикмәттәр хужаһыҙыр. (25) Мосолман ҡатындарға өйләнергә малы етмәгән кеше, бойороғоғоҙҙа булған, иман килтергән йәриәләргә өйләнә ала. Аллаһ һеҙҙең иманығыҙҙы бик яҡшы белә. Һеҙ икегеҙ ҙә тигеҙ (иманлы йәриәләр, кәнизәктәр ҙә һеҙҙең кеүек үк әҙәм балаһы). Шулай итеп, хужаларынан рөхсәт алып, зина ҡылмаған, йәшерен һөйәркәләре булмаған, намыҫлы йәриәләргә өйләнегеҙ. Мәһәрҙәрен дә етәрлек миҡдарҙа бирегеҙ. Никахтан һуң зина ҡылһа, уларға ирекле ҡатындарға бирелә торған язаның яртыһы бирелер. Был — гөнаһтан ҡурҡҡандар өсөн. Сабырлыҡ һеҙҙең өсөн хәйерлелер. Аллаһ ярлыҡаусы һәм кисереүсеҙер. 26. Белмәгәндәрегеҙҙе белдереү һәм һеҙҙән алда йәшәгән изгеләр (Ибраһим менән Исмәғил) юлына күндереү өсөн, Аллаһ гөнаһтарығыҙҙы ярлыҡарға теләй. Шик юҡтыр, Аллаһ белеп тороусы хөкөм һәм хикмәт эйәһе. 27. Ысындан да, Аллаһ һеҙҙең тәүбәләрегеҙҙе ҡабул итергә теләй. Енси теләктәренә ҡол булған кешеләр иһә һеҙҙе, мотлаҡ, юлдан яҙҙырмаҡсы булалар. 28. Аллаһ һеҙҙең йөгөгөҙҙө еңеләйтергә теләй, сөнки кеше ҡеүәтһеҙ итеп яралтылған. 29. Әй, мөьминдәр! Малдарығыҙҙы үҙ-ара һатыу итеп, килешеп кенә ашағыҙ. Харам юл менән, әшәкелек менән (тартып алып) малдарығыҙҙы ашамағыҙ. Бер-берегеҙҙе үлтермәгеҙ. Шик юҡ, Аллаһ һеҙҙе ярлыҡаусы. 30. Кем дә кем хакһыҙлыҡ менән шулай ҡылһа, (харам ризыҡ йыйһа, әҙәм үлтерһә), уны утта яндырырбыҙ. Был эш Аллаһ өсөн бик тә еңел. 31. Әгәр тыйылған оло гөнаһтарҙан ҡасһағыҙ, һеҙҙең бәләкәй гөнаһтарығыҙҙы кисерербеҙ һәм һеҙҙе шәрәфле бер ергә урынлаштырырбыҙ. 32. Аллаһ кешеләрҙе бер-береһенән өҫтөн ҡуйҙы, уларҙың өҫтөнлөктәренә ҡыҙыҡмағыҙ. Ирҙәрҙең тапҡаны (сауабы, гөнаһаһы) үҙенә, ҡатындарҙың тапҡаны (сауабы, гөнаһаһы) үҙҙәренә. Аллаһтың рәхмәтен һорағыҙ, шик юҡ: Аллаһ һәр нәмәне лә белеп тора. 33. Һәр кемде (ирҙе, ҡатынды) ата-әсәһенән һәм туғандарынан ҡалған малға мираҫсы итеп ҡуйҙыҡ. Антлашҡандарға үҙ өлөштәрен бирегеҙ. Аллаһ һәр нәмәне күреп тора. 34. Аллаһ кешеләрҙе бер-берҙәренән өҫтөн ҡуйғаны сәбәпле, ирҙәр ҡатындарҙың етәксеһе һәм һаҡлаусыһы, туйҙырыусыһы-кейендереүсеһе. Шуға күрә лә, иманлы ҡатындар әҙәпле. Улар Аллаһ һаҡларға ҡушҡан серҙе (ғийффәтлелек һәм намыҫтарын) һаҡлаусылар. Буйһонмау ғәләмәттәре күренһә, ҡатынығыҙҙы өгөтләгеҙ, ятаҡта яңғыҙ ҡалдырып китегеҙ, (шулай ҙа яйға килмәһә, ҡурҡырлыҡ итеп) һуғығыҙ. Әгәр ҡатын яйға килһә, уны кәмһетә торған сара эҙләмәгеҙ. Аллаһ — олуғтыр, Ул — бөйөктөр. («Ғаилә — ул бер дәүләт. Дәүләттең төҙөк бер тәртибе булырға тейеш. Уның етәксеһе, рәисе, идарасыһы булырға тейеш. Дәүләттәге кеүек, ғаиләлә лә итәғәт булырға тейеш. Ана шул итәғәт сиктәрен боҙоп, итәғәт ҡанундарынан сыҡҡанды өгөтләү, уға тейешенсә яза биреү — идарасының бурысыҙыр. Бында ҡатындарҙың ғаилә ҡанундарын боҙоуы тураһында һөйләнә. Хәҙрәти Мөхәммәд саллаллаһү ғәләйһи вә сәлләмдең бер ҡасан да ҡатын туҡмағаны булмаған. Ул: ишәкте туҡмаған кеүек ҡатын туҡмап, кис менән шул туҡмалған ҡатыныңды ҡосаҡлап ятыу ир кеше эшеме ни? — тип өммәтенә һабаҡ биргән зат. «Туҡмау» һүҙен эт итеп, имгәткәнсе, йәрәхәтләгәнсе туҡмау, тип аңламаҫҡа кәрәк». Хәйретдин Ҡараман тәфсиренән.) 35. Ир менән ҡатындың айырылышыу мәсьәләһе килеп сыкҡһа, әммә татыуланырға теләһәләр, ир яғынан бер ғәҙел кешене, ҡатын яғынан икенсе ғәҙел бер кешене һайлап алығыҙ. Аллаһ уларҙы килештерер. Шик юҡ, Аллаһ барыһын да белеүсе, барыһынан да хәбәрҙар. 36. Аллаһҡа ғибәҙәт ҡылығыҙ һәм Уға һис бер тиң зат эҙләмәгеҙ. Ата-әсәгә, туғандарға, йәтимдәргә, фәҡирҙәргә, яҡын күршеләргә, йыраҡ күршеләргә, яҡын дуҫҡа, юлсыға, бойороғоғоҙҙа булғандарға (ҡол, йәриә, хеҙмәтсе һәм башҡаларға) яҡшы мөғәмәләлә булығыҙ. Аллаһ үҙ-үҙенә ғашиҡ тәкәбберҙәрҙе, өҙлөкһөҙ маҡтанған кешеләрҙе яратмай. (37) Ул кешеләр һаран була, башҡаларҙы ла һаран булырға ҡоторта, Аллаһ биргән ниғмәттәрҙе улар йәшереп тота. Беҙ шундый кәферҙәр өсөн сыҙай алмаҫлыҡ яза әҙерләнек. (38) Аллаһҡа, Әхирәт көнөнә инанмаған килеш, малдарын кешеләргә күрһәтер өсөн генә сарыф иткәндәр ҙә (Әхирәттә ғазапҡа дусар булыр). Шайтан берәйһенә иптәш була икән, бик тә яман иптәш ул. (39) Аллаһка һәм Әхирәт көнөнә иман килтереп, үҙҙәренә Аллаһ тарафынан бирелгәнде (дин юлында) сарыф итһәләр, ни була ине инде? Аллаһ уларҙың хәлен бик яҡшы белеп тора. 40. Шик юҡ, Аллаһ һеҙгә туҙан бөртөгө кеүек тә ғәҙелһеҙлек ҡылмаҫ. Изгелек ҡылыуысыны ҡат-ҡат арттырыр. Аллаһ ҙур бүләк бирер. 41. Һәр бер өммәттән бер шаһит, шулар өҫтөнә һине лә шаһит итеп килтергәс, тегеләрҙең (кәферҙәрҙең) хәле нисек булыр икән? (Әхирәттә пәйғәмбәрҙәр кешеләрҙең был донъяла йәшәйештәре, ҡылмыштарына шаһит буласаҡтар.) 42. Аҙғын юлға төшөп, Пәйғәмбәрҙе тыңламағандар ул көндө (Ҡиәмәттә) үҙҙәрен ер менән тигеҙләүҙе теләрҙәр һәм һис бер ҡылғандарын йәшерә алмаҫтар. (43) Әй, иман килтергән кешеләр! Йоҡо иҫереклегендә йәки зиһенегеҙ тарҡау саҡта нимә һөйләгәнегеҙҙе белмәҫлек дәрәжәлә башығыҙ томанлы булһа, башығыҙ сафланғанға саҡлы намаҙға яҡын килмәгеҙ. (Дҗәһилиәт осоронда хәмер эсеп, аяттарҙы яңғылыш уҡығандар бар ине.) Ғөсөлһөҙ булһағыҙ, сәйәхәттә булһағыҙ, ғөсөл тәһәрәте алмайынса намаҙ уҡымағыҙ. Сирле булып йәки сәйәхәттә булһағыҙ йәки бәҙрәфтән сыҡһағыҙ, ҡатынығыҙ менән яҡынлыҡ ҡылғандан һуң, һыу булмағанда, таҙа тупраҡ менән тәйәмүм итегеҙ, йөҙөгөҙгә һәм ҡулдарығыҙға тупраҡ һирпегеҙ. Шик юҡ, Аллаһ йомарт рәүештә ярлыҡаусы, гөнаһтарҙы ғәфү итеүселер. (Тәһәрәт йәки ғөсөл ҡойоноу кәрәк булғанда, һыу ҡытлығында тупраҡ, ҡом менән тәйәмүм тәһәрәте алыу ярай. Тәйәмүм тәһәрәте, ғөсөл ҡойоноуҙы ла алыштыра. Һыу ҡулланырға ярамаған сирле кеше лә, һыу булған урында ла һыу ҡулланмаҫ, тәйәмүм алыр.) (Дуртенсе, йәғни Ниса сүрәһенең 43 нсе аятын тәржемә иткәндә йыш ҡулланыла торған «сәрхуш, иҫерек» һүҙҙәре хаҡында төрлө фекерҙәр бар. Татар һәм башҡорт телләрендә «иҫерек» һүҙе бары тик хәмер, араҡы эсеп иҫереүҙе генә аңлатмай. Был һүҙ «үлем иҫереклеге, йоҡо иҫереклеге, мунсала еҫ тейеп иҫереү» кеүек мәғәнәләрҙе лә бирә ала. Шулай булғас, был аят төрлө тәржемәләрҙә тәҡдим ителә. Ш. Ноғманиҙа: «Ий мөьминдәр, иҫерткес эсеп иҫереп нимә һөйләгәнегеҙҙе белмәһәгеҙ, намаҙға яҡын бармағыҙ! (Ул ваҡытта хәмер харам түгел ине, шул сәбәпле ҡайһы бер сәхәбәләр иҫерек хәлдә намаҙ уҡып, аятты хаталы уҡынылар.») М. Ғәлиҙә: «Существуют разногласия относительно того, что значит здесь слово «сүкәра». Буквально, слово «сәкәран» (единственное число) означает «одурманенный», однако, некоторые считают, что здесь имеются в виду одурманенные напитком, другие же полагают, что речь идет об одурманенном сном. Слово «сәкр», несомненно, может быть употреблено в последнем смысле, ибо буквальное значение — «останавливать». Кроме того, это слово применяется, когда речь идет о помутнении рассудка. Священный Коран говорит о «сәкрат-әлмәүт», то есть о состоянии, когда человек, приближающийся к смерти, утрачивает власть над своим рассудком. Выражение «сәкрат-әлхәммә» описывает состояние, когда человек теряет рассудок из-за великой скорби. «Сәкрат-әннәүм» — это такое состояние, когда из-за неодолимой сонливости человек не вполне владеет рассудком. Использованные здесь слово может иметь любое из этих значений. Запрет молиться в состоянии опьянения был шагом к полному запрещению спиртного». «Слово «хәмер» означает «вино» или «виноградная лоза». Шулай итеп, «хәмер йылғалары» тигән ғибәрәне(һүҙ ғулланышын) «йөҙөм һуты, шәрбәт йылғалары» тип тә тәржемә итеп була икән. жүктеу/скачать 3.18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|