Емтихан билеті №1 Саясаттану оқу және ғылым пәні ретінде. Жауап: Саясаттану — саясат туралы, яғни мемлекеттік және
жүктеу/скачать 1.78 Mb. Pdf көрінісі
|
|
ЕМТИХАН БИЛЕТІ № 4 1. Саяси ғылымның ғылыми-танымдық, әдіснамалық және қолданбалы функциялары. . 1)Саяси ғылымның ғылыми-танымдық,әдіснамалық және қолданбалы функциялары. Саясаттану функциялары Саяси білімдер жүйесіндегі теориялық-методологиялық функция. Егер де саясаттанудың ғылым ретіндегі ерекшелігін, оның пәнінің (саяси шынайылықты тұтастық ретінде) саяси білімдердің барлық жүйесінің зерттеу объектісімен үйлесетіндігін ескерсек аталмыш функцияның бар екендігін анық көруге болады. Сондықтан даДсаяси шынайылықтың пайда болу, даму және қызмет ету заңдылықтары саяси білімдер жүйесінің жалпытеориялық, методологиялық негізі ретінде көрінеді. 2. Элиталардың негізгі теориялары: Г.Моска мен В.Паретоның элитаның классикалық теориялары. . 2) Элитаның классикалық теориялары: Гаэтано Моска (1854 -1941) элита теориясын “ Саяси ғылым негіздері” еңбегінде негіздеді. Оның ойынша адамға элита қатарына кіруге әскери ерлік, байлық, діни дәреже мүмкіндік береді. Вальфрэдо Парето (18481923) элита терминін ғылыми айналымға енгізген. Еңбегі: “Жалпыға бірдей социология (1916). трактаты” Оның “элиталардың айналу теориясы” бойынша, бір элита екіншіні алмастырып, жаңарып, қоғамды дамытып отырады. Алмасудың негізі алдыңғы қатарлы идея. Саяси элита- қазына байлықты, қаржы қаражатты бөлуге байланысты және т. б. Саяси маңызды шешімдер қабылдауға қатысты жоғары мәртебесі мен ықпалы бар ұйымдасқан топ. В.Парето (1848-1923) «Жалпы социология жөніндегі трактат» деген еңбегінде элита деген атауды саяси ілімге бірінші боп енгізді. Оның ойынша, саяси өмір дегеннің өзі таңдаулылар(элиталар) арасындағы күрес пен олардың орын алмасуы. Қоғамды саясат, экономика және ойшылдық саласында тамаша табысқа жеткен таңдаулылар билейді. Бірақ олар билікті алған соң ерте ме, кеш пе қол жеткен таабыстарымен шектеліп, тынышталады. Өздерінің алғашқы сапасын, ізденімпаздығын, шығармашылық жігерін жоғалтады. Осындай кезде қоғамда билікке ұмтылған күш-қуаты жеткілікті жаңа элита пайда болады. 3. Қоғам, теңдік және теңсіздік. Стратификация және дифференцация жүйелері. . 3) Қоғам,теңдік және теңсіздік. Қоғам – жалпы мағынасында,мәдениеті ортақ, белгілі бір аумақта тұратын және өздерін біртұтас, өзгеше бірлестік деп білетін адамдар тобы;тар мағынасында бұрыннан немесе жақсы танымал ұлттық бірлестік. Бұл ұғым әлеуметтанудағы ең маңызды ұғымдардын бірі болып табылатындығына қарамстан, оны қолдану әсіресе оның екінші өзіндік отбасылық, экономикалық және саяси институттары мен анық шеқаралары бар әйгілі ұлттық мемлекеттерге қолданыла алатын мағынасында пайдалану біркатар қиындықтар мен кикілжіндер туғызып отыр. Теңсіздік-экономикалық ресурстарға,әлеуметтік құндылықтар мен саяси билікке қол жеткізу үшін әлеуметтік топтардың әртүрлі мүмкіндіктері.. Әлеуметтік теңсіздіктің түрлері: -Игіліктерді бөлудегі теңсіздік -Бастапқы позициялардағы теңсіздік -Өзін-өзі жеілдіру мүмкіндігі теңсіздігі -Қоғам құрылғысымен негізделген теңсіздік - Игіліктерді бөлудегі теңсіздік д/а. -Ақпарат көздеріне, ақпараттың молшылығына, адам өскен әлеуметтік ортаға, материалдық молшылыққа қол жеткізудің жеңілділігіне байланысты жақсы білім алуға мүмкіндік. Бұл дегеніміз қандай да бір игіліктерге қол жеткізу перспективасы кейбір бастапқы шарттарға байланысты қойылады. Мұндай шарттарды «Бастапқы позициялардағы теңсіздік» деп атайды. -Ерекшелік пен дербестікке деген ынта қоғамдық қызығушылықтың намысына тиеді. Сол себепті қоғам тыйым сала бастайды, өзін-өзі жетілдіруге қажеттілікті қиындата немесе, керісінше, көтермелей бастайды. Бұл теңсіздік түрін «Өзін-өзі жетілдіру мүмкіндігі теңсіздігі» д/а. Теңдік Қоғамдағы әлеуметтік теңдік немесе әлеуметтік теңсіздік ең төменгі деңгейіне қол жеткізу және қолдау философияга,дінге және өзімшілдік деп аталатын өз тамырына кететін еуропалық сананың дәстүрлі құндылығы болып табылады. Теңдік түрлері -Мүмкіндіктер теңдігі -Бастапқы шарттардың теңдігі -Нәтижелердің теңдігі. Стратификация - әлеуметтік престиж, мамындық, табыс, білім, билік құрылысына қатысу сияқты критерийлер негізіндегі әлеуметтік теңсіздігі және дифференциация. Дифференциация - бастапқыда жалғыз немесе бірдей элементтерден тұратын жүйенің әр түрлі сападағы азды -көпті оқшауланған бөліктерге бөлінуі. Жаңа ғылыми пәндерді анықтау процесі Әлеуметтік стратификация - қоғамның әлеуметтік жіктелуі. Біз қоғамының әлеуметтік құрылымын сөз еткенде қоғам өзінің құрылымы жағынан бірдей емес екендігін айтып еткен едік. Қоғам адамдарының арасында теңсіздік бар. Соған байланысты олардың әлеуметтік жүйедегі алатын орындары да бірдей емес. Жекелеген индивидтер мен адам топтарының арасында әлеуметтік жіктелу бар. Оларды жіктегенде бірқатар өлшемдер басшылыққа алынады, мәселен, табыстарының көлемі, білімдерінің деңгейі, мамандықтағы мәртебесі, билікке қатынастары. Әлеуметтік дифференциация- Бұл қоғамның әртүрлі әлеуметтік позицияларды иеленетін топтарға бөлінуі. Экономикалық, саяси және кәсіби дифференциацияны ажырату әдетке айналған. Экономикалық дифференциация табыстың, өмір сүру деңгейінің айырмашылығында, халықтың бай, кедей және орта қабаттарының болуында көрінеді. Қоғамды билеушілер мен басқарылатындарға, саяси көшбасшылар мен бұқараға бөлу - бұл саяси дифференциацияның көрінісі. Кәсіби дифференциацияны қоғамдағы әр түрлі топтардың қызметінің, кәсіптерінің сипатына қарай бөлуге жатқызуға болады. жүктеу/скачать 1.78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|