Грамматикасы
Ырықсыз етістің жасалу жолы
жүктеу/скачать 1.05 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ырықсыз етістің шақ формалары
Ырықсыз етістің жасалу жолыЫрықсыз етіс белгілі бір шақ, жақ формасына жіктелген «to be» көмекші етістігі формасы мен негізгі етістіктің көсемше (етістіктің 3ші формасы) түрі арқылы жасалады. Яғни, шаққа, жаққа көмекші етістік қызметін атқаратын «to be» етістігі жіктеледі де, негізгі етістік өзгермейді. Ырықсыз етістің сұраулы сөйлем формасында көмекші етістік бастауыштың алдында тұрады. Ал егер сөйлемде екі көмекші етістік болса, онда олардың біріншісі бастауыштың алдына шығады. Ырықсыз етістің болымсыз түрінде көмекші етістіктен кейін болымсыздықты білдіретін «not» сөзі келеді. Еск ер т у. Ырықсыз етісті қазақ тіліне аударғанда қазақ тілінің грамматикалық ережесіне сай, оны сөзбесөз ырықсыз етіс формасында емес, сөйлемнің мағынасына қарай негіз етіс формасында аударуға бо лады, өйткені қазақ тілінде бастауышсыз сөйлем бола береді. (Осы ереже ескеріле отырып, төменде келтірілген кейбір мысалдардың аудармасы негіз етіс түрінде де берілді.) Мысалы, ағылшын тіліндегі «I was given a letter» деген сөйлемді «Маған хат берілді» немесе «Маған хат берді» десек, бұл екі аударма да қазақ тілінің грамматикасына сай келеді, яғни қазақ тілінде бұл сөйлемнің екі нұсқадағы аудармасы да дұрыс болады. Әрине, аударма жасағанда сөйлемнің мағынасына нұқсан келмейтіндей етіп, айтушының айтпақ ойына, контекске байланысты негіз етіс немесе ырықсыз етіс формасындағы аударманы таңдағаны дұрыс. Ырықсыз етістің шақ формаларыЫрықсыз етістің белгісіздік осы шақ формасыБолымды сөйлем түрі Жекеше түрі: 1ші жақ. I am given a letter (Маған хат береді) (Сөзбесөз аудармасы: Маған хат беріледі). 2шi жақ. He (she) is given a letter (Оған хат береді/Оған хат беріледі). 3ші жақ. The letter is not given (Хатты бермейді/Хат беріл мейді). Көпше түрі: 1ші жақ. We are given a letter (Бізге хат береді/Бізге хат беріледі). 2шi жақ. You are given a letter (Сізге хат береді/Сізге хат бері леді). 3ші жақ. They are given a letter (Оларға хат береді/Оларға хат беріледі). Сұраулы сөйлем түрі Жекеше түрі: 1ші жақ. Am I given a letter? (Маған хатты бере ме?/Маған хат беріле ме?) 2шi жақ. Are you given a letter? (Сізге хатты бере ме?/Сізге хат беріле ме?) 3ші жақ. Is he given a letter? (Оған хатты бере ме?/Оған хат беріле ме?) Көпше түрі: 1ші жақ. Are we given a letter? (Бізге хатты бере ме?/Бізге хат беріле ме?) 2шi жақ. Are you given a letter? (Сіздерге хатты бере ме?/ Сіздерге хат беріле ме?) 3ші жақ. Are they given a letter? (Оларға хатты бере ме?/ Оларға хат беріле ме?) Болымсыз сөйлем түрі Жекеше түрі: 1ші жақ. I am not given a letter. (Маған хатты бермейді/Маған хат берілмейді. 2шi жақ. You are not given a letter (Сізге хатты бермейді/Сізге хат берілмейді). 3ші жақ. He (she) is not given a letter (Оған хатты бермейді/ Оған хат берілмейді). It (the letter) is not given (Хатты бермейді/Хат берілмейді). Көпше түрі: 1ші жақ. We are not given a letter. (Бізге хатты бермейді./Бізге хат берілмейді ). 2шi жақ. You are not given a letter.( Сіздерге хатты бермейді./ Сіздерге хат берілмейді). 3ші жақ. They are not given a letter. (Оларға хатты бермейді./ Оларға хат берілмейді). жүктеу/скачать 1.05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|