Жазушы Дүкенбай Досжаның «Алаң» шығармасының тілі

Бастығы, жоғарғы лауазым иесі-

жүктеу/скачать 0.68 Mb.

бет	7/25
Дата	13.10.2023
өлшемі	0.68 Mb.
	#480676

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ... 25

asem

Бастығы, жоғарғы лауазым иесі-Ұйымдастырушылық қызмет атқаратын ресми адам. [ҚТСС, 127-бет ]

Екі ауыз сөзге келтірмей құлашыңды созып сабап аласың,кекетіп,мұқатып: «ұсқыныңа болайын» ,«үкіметті құлататын сенбе», «милиционерді таяқпен ұрған қандай болады екен», «бұл күндегі құдайың қызыл жағалы» де-е-е-п тұрып қалшылдап төбеден төнгенде......

(“Алаң ”, 47-бет)
Мұқату,кеміту,кекеу-Біреудің кем-кетік кемшілігін айтып сөгу,мінін бетіне басу.
[ҚТСС, 404-бет ]

Омонимдер
Ғалым Ә.Болғанбаев «Қазақ тілінің лексикологиясы» атты еңбегінде:
Қазақ тіліндегі омонимдердің жасалуының әлденеше амал-тәсілдері бар, солардың ішіндегі негізгі жолдары мыналар:

Тілдегі көп мағыналы сөздердің есебінен сөздің семантикалық жақтан дамуы арқылы келіп шыққан омонимдер.
Сөздер сан түрлі фонетикалық өзгерістерге ұшырап, дыбыстардың құрамы жағынан кірігуі арқылы жасалған омонимдер.
Аффикстер жалғану арқылы жасалған туынды омонимдер.
Өзге тілдерден ауысқан сөздердің қазақтың төл сөздерімен дыбысталуы бірдей болуының нәтижесінде пайда болған омонимдер.

Филология ғылымдарының кандидаты Құрманалиева Ақмарал Мейірханқызы «Қазақ тіліндегі гомогенді омонимдердің табиғаты » атты еңбегінде: «Қазақ тіліндегі гомогенді омонимдердің пайда болуы о бастағы бір сөздің мағына жағынан іштей жіктеліп, екі түрлі мағыналық бірлікке айналуы, яғни омонимдік дәрежеге көтерілуін өте күрделі деген сөз».
Гомогенді омонимдердің туындауына әсер берген мотивтер:

Заттар мен құбылыстардың сыртқы тұлғаларындағы ұқсастық тірек болған гомогенді омонимдер.
Заттар мен құбылыстардың орналасуындағы ерекшеліктеріне байланысты пайда болған гомогенді омонимдер.
Заттар мен құбылыстардың түр-түсіне негізделген гомогенді омонимдер.
Заттар мен құбылыстардың дыбыстары негізінде пайда болған гомогенді омонимдер.
Заттардың санына байланысты қалыптасқан гомогенді омонимдер.
Заттар мен құбылыстардың қимыл ұқсастығы негізінде пайда болған гомогенді омонимдер.
Заттар мен құбылыстардың адамға тигізетін әсерлері немесе олардың ішкі қасиеттеріне негізделген гомогенді омонимдер.

жүктеу/скачать 0.68 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ... 25