К. У. Сулейманова Жануарлардың инвазиялық аурулары
жүктеу/скачать 5.37 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Клиникалық белгiлерi.
- Патологиялық-анатомиялық өзгерістері.
| Аурудың дамуы.Нематодирлер мал денесiн уландырады (интокси-кация)
және оның қанымен қоректене отырып (гематофагия), анемияға ұшыратады және қан құрамын өзгертеді. Құрттар iшектiң кiлегейлi қабығындағы жүйке ұштарын тiтiркеңдiредi. Ағзаның секроторлық және қозғалыс қызметiн бұзып, құрылымын өзгередi. Осының салдарынан iшек қабығы қалыңдап, iсiнiп, қанға толады. Ас қорыту процесi бұзылады, iшектiң перистальтикасы күшейедi, iшек-қарынның жалпы қызметi нашарлайды. Малдың iшi өтiп, нәжiсi сұйылады. Организм көп судан айырылады, осыған байланысты су-тұз алмасу құбылысы бұзылады. Дененiң улануы әсерiнен, ауру мал қанындағы қышқылдық-сiлтiлiк тепе-теңдiк бұзылып, қышқылдық (ацидоз) реакция басталады. Клиникалық белгiлерi. Нематодироздың тек өзiне тән клиникалық белгілері жоқ, ал білінген симптомдары, басқа iшек-қарын гельминтоздарының көрiнiстерiне ұқсайды. Ауру жiтi, созылмалы және жасырын түрде өтедi. Жiтi түрi 2-6 айлық төлде, көбiнесе кеш туған және жетiм қозыларда өрбидi. Ауру шiлде-қыркүйек айларында байқалады. Мал тез арықтайды, тәбетi нашарлайды, көздiң, танаудың, ауыздың кiлегей қабықтары бозарады, iшi қабысып, бүйiрлерi тартылады, iшектiң жиырылуы күшейедi, iшi өтеді. Мал шөлдейдi, денесiнiң температурасы қалыпты, қан тамырларының соғуы жиiлейдi (минутына 140-180 рет). Кейбiр қозылар басын шалқайта жатып, алдыңғы және артқы аяқтарын серпиді. Нематодироздың жiтi түрiнде малдың 30 % немесе одан да көбi өлiмге ұшырайды. Созылмалы түрiне тоқты және сақа қой шалдығады. Мал арықтап, кiлегей қабықтары сұрғылттанып (анемия) iсiнедi, терiсiнiң кей жерле-рiнің жүнi түсiп қалады. Ауру бiрнеше айға созылады. Жасырын түрi ересек қойға тән, оның клиникалық белгiлерi анық бiлiнбейдi. Мұндай мал нематодироз таратушы болып табылады. Патологиялық-анатомиялық өзгерістері. Қозы өлексесі қатты арықтаған, кiлегей қабықтары бозарған. Ащы iшегі қалыңдап, кiлегей қабығы қанталап iсiнген және қатпарланған. Iшек қуысынан 700 - ден 3000 - ға дейiн нематодирлер табылуы мүмкін. Өлексе iшегiнiң қан тамырлары айқын, iшiндегi нематодирлер қызыл түстi. Балау клиникалық-эпизоотологиялық деректерге және нәжісінде Фюллеборн әдісімен тексергенде – ірі жұмыртқаларды, Берман-Орлов әдісінде - зардапты балаңқұртты копрологиялық зерттеуге сүйене жүргізіледі. Сонымен бірге малда диагностикалық дегельминтизация жүргізіледі. Өлген жануардың жіңішке ішегінде нематодирдің табылуы ауруды растайды. 108 20 сурет. Nematodirus oiratianus (Rajevskaja бойынша, 1931): 1 - алдыңғы жағы, 2 - аталығының артқы жағы, 3 - спикулаларының шеттері. Емі. Қойларды дәрілеуге нафтамон 0,5г/кг дозада 10%-тік эмульсиясын 2%-тік ұн не крахмал қосып тікелей қолданар алдында сырлы, шыны я болмаса ағаш ыдыста дайындалып қолданады. Дәрілеу уақытында эмульсияны үнемі араластырып отырады. Нилвермнің (тетрамизол) 20%-тік гранулятын 5 немесе 10%-тік суда ертіліп су моншасында стерилденіп қолдану алдында жылы түрде (35-37оС) тері астына немесе пероральді жолмен азыққа қосып 0,015г/кг бір рет береді. Арық малға 0,01г/кг дозада екі рет қолданылады. Азық пен нилверм арақатынасы 1:700 болуы шарт. Ринтал (фебентел) ӘБЗ-тың 10мг/кг дозасында қолданылады. Дозасы 15мг/кг салмағына алынған жағдайда тиімділігі 100%-ке жетеді (Савицкий, 1983). Морантел-тартрат арасына 7-10 күн сала 0,08г/кг дозада екі рет азықпен беру ұсынылады. Тивидин (пирантел-тартраттын аналогы) 30-50мг/кг дозада беріледі. 109 Тиабендазол 100мг/кг азықпен қолданылады. Сонымен қатар, ивомек, димецин, дитразин-фосфат, тафен ұсынылған. Қой стронгилятоздарында, соның ішінде нематодирозда, дуотиннің (авермектин В1а мен В1б қоспалары стрептомицис авермитилис саңырауқұлағының өнімі) 1%-тік ерітіндісі мг/кг дозада, яғни әр 50кг тірі салмағына 1 мл мөлшерде арасына 10 күн сала екі рет тері астына қолданады. Аталған препараттың эмбриотоксикалық, теритогендік және концерогендік қасиеттері жоқ. жүктеу/скачать 5.37 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|