Критериалды бағалауды ұйымдастыру әдістемесі Мазмұны
жүктеу/скачать 1.89 Mb.
|
14-15 ұпай - «5» 12-13 ұпай - «4» 10-12 ұпай - «3» Ауызша жауап беруді, мысалы, көпшілік алдында сөйлеуді, құзыреттілікке негізделген тәсіл тұрғысынан бағалау ережелері мұғалім мен оқушының бірлескен талқылауында жасалып, нақтылануы керек. 5-сыныптан бастап әр баланың жадынамасы бар, ауызша жауапқа қойылатын негізгі талаптарды біледі. Ол толық, қисынды, дәлелді, дәйекті, ғылыми сөйлеу стилінде салынған болуы керек. Ең үлкен қиындық - топтық бағалау. Бірқатар сұрақтар туындайды: -Топтық жұмыс үшін қалай белгілеу керек және оларды журналға қалай енгізу керек? -Егер бір-екі оқушы жұмыс істесе, қалғандары ештеңе жасамаса, топтағы жұмысты қалай бағалауға болады? -Егер олардың арасында өте әлсіз оқушылар болса, топ мүшелеріне қандай баға беру керек? Бірінші сабақта біз топтағы жұмысты, оқушы ұсынған негізгі критерийлерді талқылай бастаймыз, оларды кестеге енгіземіз (2-кесте): 2 – кесте. Топтарды бағалау
Топтар жұмыс істеп жатқан кезде тақтаға алдыңғы екі баған толтырылады және жеке бағалау кестесі бір уақытта толтырылады (3-кесте). Нәтижелерді ұсыну кезеңінде «тыңдаушылар тобы» сұрақтар қояды, қателерін түзетеді және толықтырады. Қалған бағандар толтырылады. Әр топ өзінің плюстарын алады - жалпы ұпайлар. Қорытынды кезеңде сұрақ қою керек: кім белсенді жұмыс жасады (толықтырылды, түзетілді, жауап берді)? Осылайша, сыныптың көмегімен оқушыларға объективті жеке баға қойылады. 3 – кесте. Жеке бағалау
Топтық жұмыс кезінде оқушылар бір-бірін тыңдайды. Олар өздері сұрақтар қойып, жауап береді; бүкіл оқу процесіне деген қызығушылық қалыптасады. Топтық бағалау алгоритмі келесідей: критерийлер әзірлеу және оқушылармен бірлесіп критерий кестесін құру Мұғалім мен оқушының ағымдағы бағалауды шартты белгілерді қолдану арқылы жүргізу, мысалы, «+» - критерийге сәйкес келу, «-» - критерийге сәйкес келмеу. Оқушылар мұғаліммен бірге критерийлерді қарастырады және кестеге тиісті толықтырулар енгізеді. Қорытынды баға. Алынған нәтижелерді талқылау: әр топтың қандай артықшылықтары болды, қандай қиындықтарға тап болды. Критерийлер кестесін қолдана отырып, бағалаудың осы түрінің топтағы артықшылығы туралы қорытынды жасауға болады: Бағалау бүкіл сабақ бойында жүргізілсе, онда ештеңе назардан тыс қалмауы, бағаны қою кезінде сабақ соңында ұмытылмауы әбден мүмкін. Бағалаудың көрнекілігі сіздің жетістіктеріңізді реттеуге, сабақ барысында бағалауға әсер етуге мүмкіндік береді. Оқушыларды зерттелетін тақырып туралы мүмкіндігінше көбірек білуге шақырады. Барлық процесс оқушылар үшін «ашық», сондықтан олар бағалау критерийлері мен нәтижелеріне күмәнданбайды. Бағалаудың бұл түрімен оқушылар өз жұмысының сапасын арттыруға мүмкіндік алады, өйткені сәтсіздіктің себептері талқыланады. Ынтымақтастық, коммуникативті дағдылар және басқалармен үйлесімді қарым-қатынас құру дағдылары қалыптасады. Осылайша, критерий кестелері топтық жұмыс үшін қосымша мүмкіндіктерді көруге көмектеседі. Менің ойымша, бұл бағалау әдістемесі интерактивті оқытудың мақсаттарына тиімді қол жеткізуге мүмкіндік береді. Өз іс-әрекетін және оның нәтижелерін жеке, топта және ұжымда өз бетінше бағалау қабілетіне негізделген оқытудың өзара әрекеттесуі қазіргі мектептегі құзыреттілікке негізделген білім сапасын бақылаудың ажырамас бөлігі болып табылады. 1.3 Критериалды бағалаудың технологиялары Критериалды бағалауда оқушылардың үлгерімі алдын-ала белгіленген критерийлердің белгілі бір жиынтығының көмегімен өлшенеді (Роберт Евгений Глазер ұсынған болатын, 1963 ж.). Нормаға негізделген бағалауда оқушының үлгерімі сыныптастарымен салыстырылады. Пән бойынша оқушының оқу жетістіктері екі жолмен бағаланады: қалыптастырушы бағалау (ҚБ) және жиынтық бағалау (ЖБ). Жалпы алғанда, критериалды бағалауды мына сызбадан көруге болады (1 сурет). Қалыптастырушы бағалау күнделікті оқыту мен оқу процесінің ажырамас бөлігі болып табылады және тоқсан ішінде жүйелі түрде өтеді. Қалыптастырушы бағалау үздіксіз жүргізілген кезде оқушылар мен мұғалім арасындағы кері байланысты қамтамасыз етеді, оқу үдерісін ұпайсыз және бағасыз реттеуге мүмкіндік береді. Мұғалімдер оны оқушылардың жетістіктерін өлшеу және алдағы сабақтарды жоспарлау үшін пайдаланады. Ал жиынтық бағалау бөлім тақырыптарының соңында және оқудың белгілі бір кезеңінде (тоқсан, оқу жылы аяқталғанда) оқушының үлгерімі туралы ақпарат алу үшін балл мен бағалар қоя отырып жүзеге асырылады. Қалыптастырушы және жиынтық бағалау барлық пәндерде қолданылады, бірақ пәннің мазмұны мен сипаттамаларына байланысты бағалау тәсілдері әр түрлі болуы мүмкін. Мұғалімдер қалыптастырушы және жиынтық бағалау нәтижелерін оқушылармен кері байланыс орнату және оқу процесінде ата-аналарға ақпарат беру үшін пайдаланады. Бағалаудың барлық түрлері пән бойынша оқу бағдарламасының мазмұнына негізделген. Осы мәселе бойынша толығырақ ақпаратты «негізгі орта және орта мектеп мұғалімдері үшін критериалды бағалау бойынша әдістемелік нұсқаулар», «аймақтық және мектеп үйлестірушілері үшін критериалды бағалау бойынша нұсқаулық», «қалыптастырушыға арналған тапсырмалар жинағынан» әдістемелік нұсқаулықтан табуға болады. Қалыптастырушы бағалау - бұл оқушының оқу жетістіктеріне тікелей ықпал ететін және оқушы мен мұғалімнің кері байланысын қамтамасыз ететін оқыту мен оқудың ажырамас бөлігі деп айтқан болатынбыз. Қалыптастырушы бағалаудың негізгі функциясы ол ынталандыру болып табылады. Ынталандыру оқушының күтілетін нәтижеге қол жеткізуіне, алға жылжуына қолайлы жағдай жасау. Мұғалімнің іс-әрекетіндегі қалыптастырушы бағалау процесі келесі кезеңдерді жүзеге асыруды талап етеді: - қалыптастырушы бағалауды ұйымдастыру және жоспарлау; - қалыптастырушы бағалау әдістерін таңдау; - қалыптастырушы бағалау нәтижелерін талдау; - кері байланыс. Оқу барысында оқушының оқу мақсаттарын түсінетіндігін растау үшін басқа да оқу мақсаттарын қою және тиімді сынып талқылауларын ұйымдастыру маңызды. Мұғалімнің үнемі кері байланысы оқушыны алға жылжуға және жақсы нәтижелерге қол жеткізуге итермелейді. Ойлау дағдысының деңгейін дәл бағалау қабілеті-критериалды бағалаудың маңызды аспектісі. Кестеде оқу бағдарламасына енгізілген ойлау дағдыларының деңгейлері және қалыптастырушы және қорытынды бағалау кезінде ескерілетін даму немесе қалыптасу дәрежесі көрсетілген (4 кесте). 4-кесте. Блум таксономиясы бойынша ойлау деңгейлері
жүктеу/скачать 1.89 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|