Л. Я. Гуревич Халықаралық Бизнес академиясының жоғары оқудан кейінгі ғылыми- методологиялық орталығының директоры, т.ғ. д., социология ғылымының профессоры

Бұл корпорация басқармасы екенін болжауға болады. Трансұлттық корпорация 
туралы конвенция (Мәскеу,1998 жылғы 6 наурыз) 2 бап «трансұлттық корпорация» 
туралы түсінік береді «1. Тараптар «трансұлттық корпорация» түсінігімен заңды 
тұлға (заңды тұлғалардың жиынтығы): 
• 
Екі және одан да көп тараптар аумақтарында ерекшеленген мүлік 
• 
Екі және одан да көп тараптардың білімді заңды тұлғалары; 
• 
Осы конвенцияға сәйкес корпорация ретінде тіркелгендер. 
2. 
Осы конвенцияда «трансұлттық корпорация» түсінігі түрлі 
трансұлттық құрылымдарды енгізеді, оның ішінде қаржы-өнеркәсіп топтары, 
компаниялар, концерндер, холдингтер, біріккен кәсіпорындар, шетелдіктердің 
қатысуымен акционерлік қоғамдар және т.б.». 
Бірлесіп басқару туралы айтқан кезде осыны көздей ме? 
Жоқ! 
Мүмкін сөз нақты компаниялар туралы бола ма: 
• 
«ТМД кілемдері» трансұлттық корпорацияның коммерциялық емес 
ұйымдары (ТМД кілемдері» трансұлттық корпорация құру туралы келісім) (Ялта, 
1999жылғы 8 қазан). 
• 
«Сирена-3» халықаралық технологиялық корпорация («Сирена-3» әуе 
көлігінде тасымалдаушылармен басқарудың автоматтандырылған жүйесін құру 
туралы келісімі) (Мәскеу,1996 жылғы 12 сәуір). 
• 
«Каспий», «Тобол» және «Батыс» корпорациялары (Қазақстан Республикасы 
Президентінің «Каспий», «Тобол» және «Батыс» әлеуметтік-кәсіпкерлік 
корпорацияларының қызметін қамтамасыз ету және құру бойынша шаралар 
туралы» 2007 жылғы 17 қыркүйектегі № 407 Жарлығы (2008 жылғы 20 шілдедегі 
өзгертулермен) және т.б. 
• 
Әлеуметтік-кәсіпкерлік 
корпорация 
(«Әлеуметтік-кәсіпкерлік 
корпорациялары туралы» Қазақстан Республикасының заң жобасы туралы» 
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 30 маусымдағы № 660 қаулысы). 
Жоқ! 
Корпоративті басқару дегеніміз не? Барлық субьектілер үшін қабылданғанды
ҚҚА шындыққа қабылдауға бола ма? 
Заңнама бізге осы сауалға жауап берген жоқ. Барлық субьектілер үшін 
корпорацияларды басқару дегеніміз түсініксіз, тіпті субьектілер дегеніміз кім? 
Біз бір нәрсені дамытуымыз керек дейміз, ал тіпті ешнәрсені түсінбей- қайда 
барамыз, не әкелеміз! Ертегідей сияқты. Алайда біз баяғыдағы ертегі сияқты өмір 
сүрмейміз, басқарудың негізгі көзі құқықтық норма болып табылатын мемлекетте 
өмір сүрудеміз. 
Біз елімізде қандай бірлесіп басқаруды сауатты дамытуды айтамыз, егер оның 
не екенін білмесек. Осы түсінік ең алдымен құқықтық деңгейде, яғни кез келген 
мемлекеттің және оның қатысушыларын басқару және экономикасы (резиденттер 
сияқты резиденттер емесі, заңды тұлғалар сияқты жеке тұлғалары да және т.б.) 
алдымен құқықтық негізге ие, яғни құқық бар деген сөз. 
263 

Ал құқық нормасы, ол: «нормативтік құқықтық актіде тұжырымдалған, көп 
мәрте қолдануға арналған және нормативтік реттелген ахуал шеңберінде барлық 
тұлғаларға қолданылатын жалпыға міндетті мінез-құлық ережесі».
2

жүктеу/скачать 2.37 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: