Ңайсенов ондай жетекшісіз-ақ бұл қалада қалай жүретінін біледі,— деп күлді Алексеенко.— Өйткені ол да осы жерде партизан болған.
А, солай ма! — деді секретарь таңырқай қуа- нып, онда тіпті жақсы. Сізге өзіңізге жүктелген тап- сырмаңызға қоса, біздің де бір өтінішіміз болады. Сіз мұндағы жұртқа өздеріңіздің жаумен қалай шайқас- қандарыңызды, Закарпатье партизандарының неміс- термен қалай соғысқанын, украиндықтарды фашистік басқыншылықтан қалай құтқарғанын айтып беріңіз. Алексеенко екеулеріңіз бірге аралаңыздар. Қайда, қан- ша уақыт жүреміз десеңіздер де ықтиярларыңыз.
... Сөйтіп біз Алексеенко екеуміз Закарпатьяны аралап кеттік. Көптеген қалалар мен деревняларда болдық, әскери бөлімдерде, колхоздар мен совхоздар- да әңгімелер айтып жүрдік. Ағаш дайындаушылар мен болат балқытушылардың арасына бардық. Ана жыл- дары жорықтар мен ұрыстарда бірге болған таныс пар- тизандар да кездесті. Көбін мен танымай қалыппын. Бұның таңданатын да ештеңесі жоқ: біздің ол кезгі ганыстарымыз жап-жас уыздай жігіттер мен қыздар еді, ал қазір олар тоқтасқан, жүздеріне әжім енген адамдар, үйлі-жайлы, балалы-шағалы кісілер. Бәріміз де оіз сияқты тарлан тартып, өзгерген. Бүл сапардағы МЫ Ж б'Р к.ез^есУімі3 өзгеше болды. ҮРт біздің лекциямызды тыңдауға жиналып жа- тыр еді. Артқы орындықтардың бірінен ұзын бойлы, ақ
шашты бір карт кісі көтерілді де, асыға басып бізге қа- рай беттеді.
Жігіттер! — деді қуанышты үнмен толқи сөй- леп,— мен сендерді бірден таныдым! Ал мені сендер білесіңдер ме? Мен Пашко атайларыңмын ғой. Есте- ріңде ме, мен сендерде тау арасында біраз уақыт жол көрсетіп жүріп едім ғой, жүгері ботқа жегендеріңді ұмытқан жоқсыңдар ғой, ә?
О, Пашко атай, жоғарылатыңыз, жогарылаты- ңыз! Бері, бері сахнага шыгыңыз! — деп Алексеенко шалды қоярда-қоймай өзіне шақырып алды.— Білем сізді, білем, жүгері ботқаңыз да есімде.
Шал сахнага тез шықты да, бәрімізді құшақтай бер- ді, өзі жылап та жүр. Мұны көрген жұрт орындарынан тұрып келіп, бәрі сахнаны айнала қоршап алды. Ресми лекция болмай қалды. Бірақ Пашко атайдың арқасын- да біздің бұл кездесуіміз өте қызғылықты болды, түн ортасына дейін отырдық. Пашко атай әбден қартайып та ңалган екен. Тек даусы мен ашық көк кез қарашы- гы гана көп өзгермепті, біз оны осы жагынан бірден-ак айнытпай тани кеттік. Пашко атай ол кезде партизан- дарды өзінің тау ішіндегі мекеніне ертіп апарып, бір тынықтырган еді, бізге көп көмектескен де еді. Таршы- лықта көрсеткен мұндай жақсылық сірә да ұмыты- лар ма?! Пашко атайдың өзі де сол кезде фашистерден жа- сырынып жүрген болатын. Ол өз селосы тұргындары- ның мал-мүлкін немістерден жасырып, жастарды қа- лың орман ішіне паналатқан. Тау ішінде адасып қал- ған біз жолдастарымызды іздеп жүріп Пашко атайдың қосы үстінен шықңан едік. Атай біз келгенде үйінің алдында тұр екен. Үстінде ақ кенептен тоқылган шал- бары, оюлап тіккен бешбенті, ұзын жүн буркасы бар. Басына қырғауыл қанаты қадалған ұйпалақ-ұйпалақ қалпақ киіпті.
