Н. Б. Жиен баева Ақажанова А. Т
жүктеу/скачать 4.34 Mb. Pdf көрінісі
|
| Бі рін ші ден, ол өз аты нан сөй леу ге өкі лет ті емес жә не бас қа
ұйым дар мен бай ла ны сы бол ма ған дық тан, ол ор та жа бық тип ті бо лып са на ла ды. Екін ші ден, оның уақы ты қа таң ең бек әре ке ті мен бай ла ныс- ты рыл ған. Осы ұйым дар дың бас шы лы ғы мен қыл мыс кер лер ге ұжым ды да мы ту мақ са ты мен ар найы ең бек ұйым да ры құ рыл ған. Үшін ші ден, бұл ұйым ға кі ре тін адам дар әр түр лі лі гі мен, яғ ни ұлт тық ерек ше лі гі мен, адам гер ші лік қа сиет те рі мен пе да го ги ка- лық сал ғырт ты ғы мен си пат та ла ды. Заң әде биет те рін де осын дай ұйым дар да ғы ма те ри ал дық жағ- дай тұл ға ның өзі не бір ша ма ке рі әсе рін ти гі зе ті ні жай лы айт ыл- ған. Ол әр дайым тәу лік бойы бас қа адам дар дың ор та сын да жү ріп, бө лек те ніп жал ғыз қа лу мүм кін ді гі нен айыры ла ды. Ол өзі мен-өзі бо ла ал ма ған дық тан, ойын жи нақ тай ал май ды, жа са ған кі нә сі не мән бер мей, бо ла ша ғы мен жа қын да ры ның ал дын да ғы жа уап кер- ші лік ті ұмы тып ке те ді. Бұл, әсі ре се күр де лі адам гер ші лік, құ қық 11. Пенитенциарлық психология 207 бұзу шы лық жа са ған дар ға қа тыс ты. Топ та ғы жал ғыз дық фе но ме- ні құ ры ла ды, яғ ни жан-жақ тың бә рі адам дар бол ға ны мен, бі рақ сыр ла са тын, се не тін адам та был майды. Осын дай жағ даят та тұл- ға ның өзін-өзі ба ға лауы тө мен дейді. Оның пси хо ло гия лық қор- ға ныш се зі мі жо ға ры лай ды да, со ның әсе рі нен қыл мыс кер топ- та ғы лар мен ки кіл жің ге тү се ді. Олар дың тұр мыс тық жағ дайы да мән ді емес. Бас бос тан ды ғы нан айы рыл ған дар дың бо йын да өзі нің әлеу- мет тік ор та сы ның өз гер уіне бай ла ныс ты әр кез де қор қы ныш се- зі мі жү ре ді. Олар дың үрей ле нуі бас қа қыл мыс кер лер дің өш те су се зі мін ту ды рып, се нім сіз дік пен тү сі ніс пеуші лік ке әке ле ді. Көп қыл мыс кер лер дің қор қы ныш се зі мі бос тан дық қа шы ғу ке зін де үдей тү се ді, се бе бі олар дың бо ла ша ғы бұлың ғыр жә не жа ңа өмір- ге аяқ ба су үл кен кү мән ту ды ра ды. Бос тан дық қор қы ны шы аг рес- сия лық мі нез-құлық тың та рылуына әке ле ді. Қыл мыс тық із гі лік тік сая сат қо ғам дық ілім дер дің ба ғы ты бо- лып са на ла ды. Құ қық бұ зу шы лар ға тү зеу жұ мыс та рын жүр гі зу бі лік ті лік пен бі лім ді лік ті құ қық, пе да го ги ка, пси хо ло гия са ла- сын да жақ сы мең ге ру ді та лап ете ді. Жа сөс пі рім дер ара сын да ғы қыл мыс ты тоқ та ту мә се ле сі нің жо лы юве нал ды юс ти ция бо лып са на ла ды (то лық түр де бе сін ші бө лім де си пат тал ған). Оның мақ са ты – жас тар дың құ қық тық қы- зы ғу шы лық та рын ба рын ша жо ға ры дә ре же де жә не жа сөс пі рім- дер ге ар нал ған ар найы жүйе нің же ті луі мен құ ры луы. Бас бос тан ды ғы нан айыру ме ке ме ле рін де 6-7 жыл бо лу адам ның пси хи ка сы на өз ге ріс тер әке ле ді. Сот та лу шы лар дың 30-35 %-ына ар найы пси хо ло гия лық кө мек не ме се пси хи атр дың кө ме гі мен түр лі ауыт қу лар ды жою қа же ті лі гі туын дай ды. Жа бық ме ке ме ге дағ ды ла ну дың ең күр де лі ке зе ңі 1 ай дан 6 айға де йін бо ла ды. Осы уа қыт ара лы ғын да: – сот тал ған дар дың құн ды лық бағ да рын дұ рыс тау; – сот тал ған дар дың өмір лік жос пар ла рын анық тау жә не қа- лып тас ты ру; – қиын дық тар ға қар сы тұ ру үшін эмо ционал ды тұ рақ ты лы- ғын да мы ту; Заң психологиясы 208 – өмір лік дағ ды лар ды, оның ішін де гі адам дар мен тіл та бы су, жұ мыс қа тұр ған кез де әр түр лі мә се ле лер ді ше шу, дау-да- май лық жағ дай лар ды ше шу де гі дағ ды лар ды да мы ту, дұ рыс тү сі нік те рін тұ рақ тан ды ру. Соң ғы кез де рі пси хо ло гия лық-пе да го ги ка лық ғы лым әр түр лі ғы лы ми са ла лар өрі сін ке ңейт ті, со ның ішін де гі пе ни тен циар лық пе да го ги ка бір қа тар же тіс тік терді ие лен ді. жүктеу/скачать 4.34 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|