Оьрму лажин кiялану ва чiявучин бусравну



бет3/6
Дата11.07.2016
өлшемі0.93 Mb.
#191551
1   2   3   4   5   6

ДАКIНИЯ КЪАУККАЙ

1967-кусса шинал районналул тагьар лащинну чIалай, партиялул обкомрал хъуниминнал районналул аьхIвал ххуй шаву мурадрай райкомрал цалчинма секретарьну тIайла увккуна Гьамиящиял шяраватусса ХIусманов Аьбдулжалал Рамазаннул арс.

Районналий ятту-гъаттара ябаву дакъасса агьалий зузисса цайми кIанттурду бакъая.

Мунияту ризкьи гьарза баврих, миннуя дучIаймур ххишала даврих ва мий хIукуматран дарххуну, захIматчитурал даврин лавхьхьусса лайкьсса хIакь щаллу баврих дан багьлай бия щалла къулагъас.

Амма ятту-гъаттара гьарза бансса ва миннуя дучIаймур ххишала дансса шартIру районналий диялну дакъая.

Бусса ризкьилун диялсса дакъая районналул вив ва кIинтнил минардай Бажиган-Бакреслив лухччив. Дурагу дакъая Бажиган-Бакреслив ризкьилун ххулу байсса лухччив.

Дугьайсса хъуру хъинну чансса душаврин бувну, дакъая районналул хозяйстварттахь цукунчIавсса каши ризкьилун лазуннаран къама ишла бансса.

Вай захIматшивурттайн бувну гъинттул ва кIинттул ризкьи щаллу бансса ва миннун хъала лазуни щаллу дансса лухччал хъирив буклан багьайва Кизлярский, Тарумовский ва Ногайский районнайсса, мукунма Ставропольский ва Краснодарский районнайсса хозяйстварттайх.

Мукунма багьайва, цайми районнайх хъирив бувккун, къама машан лавсун, ва республикалул хъуниминнахь миннат бувну, ризкьи чIивину-хъунну концкормалул щаллу буллан. Вай масалартту, сельхозуправлениялийн багьайсса ва миннал щаллу буллан аьркинсса бухьурчагу, муданнасса гьурттушинна ва аякьа дайва Аьвдулжалал Рамазановичлул. Цуксса хIарачат булларчагу, ризкьилул лазулларал луртан 45-50%-рал дакъа щаллу дан къашайва. Ва тагьар чIалай, хъуннасса ургъил ва тIалавшинна дайва Аьвдулжалал Рамазановичлул яттил дикIу, лухIи гъаттарал дикIу жинс ххуй даврих ва миннуя дучIаймур гьарза даврих.

Багьайсса кьяйдалий искусственнайну ризкьи лахъан буллалаврийн бувну, жинс ххуйсса ризкьи республикалул кьатIату ласласаврийнгу бувну, ва районналул вив жинс ххуйдакъасса ризкьи бусса хозяйстварттал ризкьилул жинс ххуйсса дуллалаврищал, бахханагу буллалаврийн бувнугу 95% лухIи ризкьилул ва цинявппа ятту ххуйсса гьаннаралминнуйн кIура баен бан бювхъуна, ххишала хьуна миннуя дучIаймургу.

ХьхьичI районналул колхозру, республикалул кьатIату жинс ххуйсса ризкьи машан ласлай диркIхьурча, махъ районналийсса жинс ххуйсса ризкьи бусса фермарду гьарца шинал 4000-хъул ттардусса ва 300-350-кусса нушрал, ва 120-150 бакI чIава оьллал республикалул цайми хозяйстварттангума даххайсса кIанттайн дируна.

Ризкьилул жинс ххуй шаврийн бувну районналул хозяйстварттаща бюхълан бивкIуна зунттал районнай яла гьарзами ризкьилуя дучIаймур ласлан ва ми хIукуматран даххаврил планну ва социалист буржру хьхьичIунну биттур буллан.

Вай укунсса хьхьичIуннайшивуртту хьун дан бювхъуна районналул специалистураща ва ризкьичитураща Аьвдулжалал Рамазановичлул каялушиврийну ва тIалавшиннарайну.

Аьвдулжалал Рамазанович каялушиву дуллалиссаксса хIаллай район дикIайссия зунттал районнаву яла хьхьичIунмурну.

Царагу шин къашайссия я район, я цанния ца хозяйство РСФСР-данул, ягу жула республикалул ятIул ттугъ ласун ва республикалул хIурматрал улттуйн лахъан лайкь къавхьусса.

Гьарун Саидовлул цIанийсса хьхьичIунсса Ккуллал колхоз тIурча 4 шинай куннил хъирив кув лайкь хьуна ВДНХ-лул хIурматрал улттуйн лахъан. Районналия 2 хьхьичIунсса ризкьичинан дуллуна ЗахIматрал Игитшиврул цIа, цимигу ризкьичитал хьуна СССР-данул, РСФСР-данул, Дагъусттаннал республикалул Верховный советирттал депутатътал.

ЧIявусса хьхьичIунсса ризкьичитал лайкь хьуна паччахIлугърал орденнан ва медаллан.

Аьвдулжалал Рамазанович районналийн увкIусса чIумал на уссияв сельхозуправлениялул хъунаманал хъиривчуну зий.

Га увкIуну районналийн шанна шин шавайкун на ивтунав цIуну сакин бувсса ризкьилуя дучIаймур машан ласаврилсса ва миннул ххуй-оьккишиврулсса баврилсса байсса инспекциялул хъунама инспекторну.

7 барз му даврий зий хьувкун на ивтунав шяраваллил хозяйствалул управлениялул хъунаману ва увчIунав исполкомрал председательнал хъунаманал цалчинма хъиривчуну, мукуна увчIунав райкомпартиялул бюрорал ва исполкомрал членну.

Мукун ттун нясив хьуна Аьбдулжалал Рамазанович районналия гьаннин мунащал канил ка дуркIуну зун.

Аьвдулжалал Рамазановичлущал архIал зун нясив баву на ттула оьрмулуву хьусса хъунмасса талихIран ккалли бара.

ГанацIа ттун лавхьхьуна нава цукун зун аьркинссарав, хозяйстварттал хъуниминнащал, специалистуращал ва цинявппагу ризкьичитуращал цукунсса отношение бикIан аьркинссарив, ци тагьарданийсса гъалгъа гайннащал бикIан аьркинссарив.

Амма цуксса хIарачат булларчагу, ттуща тачIав къашайва ганаха лащан. Га ляличIисса бюхъулул, хасиятрал инсан ия.

Аьвдулжалал Рамазанович ия гьарца чулуха: давриву, багьу-бизулуву шавхьсса, дакI хъундакъасса, къуллугърацIун пахру бакъасса, иминсса, хIалимсса, хъунаманалгу чIивиманалгу хIурмат байсса, цахьва учиннин цалва ивзрав-урав учайсса инсан.

Ци диялдакъашиву ттулла давриву хьурчагу, тачIав я чIу лахъ бувну, ягу ссибивзуну ихтилат къабайва.

Ттун чIявуну багьайва Аьвдулжалал Рамазановичлущал командировкарттайн гьангу.

Я къуллугърал, я оьрмулул хъунамашиврийсса къабикIайвача, даврил хIакъиравусса бикIу, багьу-бизулия бикIу ихтилат гьалмахчушиврийсса бикIайва, хIатта цачIу дукра дуркукун на расчет дан къаивтун, чIявуну цалла дувайва.

Мукунмасса отношение бикIайва ганал цала каялушиву дуллалисса райкомрал аппаратрал зузалтращалгу, хозяйстварттал хъуниминнащалгу ва специалистуращалгу.

Амма цала иминсса, хIалимсса ихтилатрайхчин ганал бувчIин байва цуманай ци тахсир буссарив давриву, ци диялдакъашиву дуссарив ва ми духлаган дан цукун зун аьркинссарив.

Муксса бюххянну байвахха ганал ихтилат, ччайнугу, къаччайнугу бакI хьхьичIун дутан багьайва га гъалгъа тIутIиний.

Ганал ихтилат бувну махъ хIатти ция хIарачат къабуллан, гукунсса ихтилатрайн кIункIу къааншиврул. Ятту лавай-ялавай куч буллалиний икIу, гай вагоннавун лахъан буллалиний икIу, кIи рутавриву захIматшиву хьунадакьлакьиний икIу, ятту букьлакьиний ва ппал хIукуматран дахлахиний икIу чара бакъа цалла гьурттушиву дайва Аьвдулжалал Рамазановичлул.

На сивсуну учивияв, Аьвдулжалал Рамазановичлул лажин кIялану щаллу дуруна Республикалул хъуниминнал ва районналул жяматрал цайнна дурсса хъуннасса вихшала, куну.

ХIакьинусса кьинигу щищал чу хьунаакьирчагу, Аьвдулжалал Рамазанович хъин чулий дакIнин къаутайсса, ганая ххуймур бакъа къаучайсса, гукунсса цалчинма секретарь районналий хъина къатIутIисса, ва га районналия лагаву хIайп къатIутIисса акъа районналул щархъаву хьунакъаакьай.

Аьвдулжалал Рамазановичлул, цала аьзизсса кулпат ПатIимащал цанма лавхьхьуну тарбиягу бувну, ларайсса кIулшивуртту ласунгу бувну, къатрай бивтуна цала мукьагу арсругу, душгу.

Гайгу бур хъинну хIалимсса, иминсса, буттан лавхьхьусса дуллалисса давриву бикIу, багьу-бизулуву бикIу буттал цIа бусраврай ва ларайну дуруччин хIарачат буллалисса, бусравну оьрму бутлай.

Гайннаятугу хьунаавкьнал, буттая кунма, ххуймур бакъа къаучай.

М. Мустафаев

ш. Ваччи

АЬВДУЛЖАЛАЛ ЦIУНИЛГУ ТТУЧIАНА ЗАНА ХЬУССА ХХАНССАР

(Ваччав мемориал ула дацIан дайни)

Аьвдулжалал Рамазановичлул цIа абад даву мурадрай ва хIакьину дурсса даврил багьа бищун захIматссар чивияв. Вамур чулухагу, ва хъинну багьавай дурсса даврин ккалли дуллай ура.

Аьвдулжалаллуя шикку чIявусса ххуй-ххуйсса махъру увкунни, на тикрал къабулланна. Мяйжаннугу, вай цIардан хъинну лайкьссагу ия.

Ва кIира зивулийсса къатрал на лув, Аьвдулжалал ялув ялапар хъанай, жу 13 шин дурссар цачIу.

Утти аьпабиву дакIнин утлай, ганал ххуйшиврия, хъиншиврия, инсаншиврия, мяърипат-къирият, ссавур душиврия бусларча, хъуннасса чIун аьркинни, бувсунни цинянналгу.

Шикку шаппа жу дакIнихтунусса дустал бунугу, даврий дагьайсса тIалавшинна ттуятугу дувайва, учин багьаймур учайва, хъис махъун къабивтун. Аьркинсса хIурматгу жул цаннал цаннан биялсса буссия.

Нагу чIуручIаву дан, ттунна яла ххуй дизайва ганал ссавур душиву, цала цува угьан, цаятура ва канилуминная тIалавшинна дан, лажин кIялану инсантуравун уккан, эбрат ккаккан дансса бюхъу ниттил ккуккулул накIлищалла мунан буллуну бия.

Гьич къаччия инсан кьюкьин ан, зия ан, мунан зарал биян бансса даву дуван. Цува рязи акъасса иш хьунийгу, дяъви баву, чIу лахъ баву ва ссуг даву тIисса зат муначIа дакъая. КIукIлушиврул, хIалимшиврул дазу-зума дакъая. «Ва даву ина щаллу дурну дакъарххарч. Циван къадував?» – чинтIиссия. Мутта булунтIиссия щаллу дувансса – дуван антIиссия, цува хъирив авцIун. Хъинну усттарну дачин дайва компаниягу. Ца къаччияча увччухьума, пIапIрус тIима!

На личIинува ххарину ура Аьвдулжалал цIанакулгу нава ялапар хъанахъисса къатлул чIирай – мудана ттучIава уну.

КьурванмахIамма ттучIана увкIсса чIумалгу сагъну Аьвдулжалал увкIсса ххива. Аьжаивну ва дакI ххари хьуна.

Барчаллагь тIий ура Аьвдулжалаллул цIа абад дан хIарачат бувминнахь, кумаг буллай, чIарав бавцIминнахь, ва лахъа-хъун ан Ваччав бувкIминнахь.

Камалуттин Кьубачанов,

ш. Хъусращи-Ваччи

ГА МУДАН ТТУЛ ЧIАРАВ УССИЯ

Ккуллал районналийн учIаннин Аьвдулжалал ттун личIину гьартану къакIулссия. 1967-ку шинал аьпабиву Ккуллал районналул цалчинма секретарьну зун айивхьусса чIумал, на районналул ОНО-рал хъунаману ура.

Дайдихьулий, хIадурсса къаттагу бакъа, кулпатгу гилува буну, Аьвдулжалал Ккуллал Будайл Рукьихъанний ялапар хъанай уссия (вагу Гьамиящатуссия).

Нарив кулпатращал Каллал Жавагьихъанний ялапар хъанай уссия.

Укун чIаххурай буну, жу давурттая оьнмасса чIумал, хьхьувай дуссухун тIиникунма, ччя-ччяни цачIун батIайссияв. Шикку жу, цаннан-ца кIул хьуну, дустал хьуру.

Хъирив на райисполкомрал председательну ивтунна.

Буру цачIу, канил ка дургьуну зий, 1980-ку шиналнин, яни Аьвдулжалал районналия гьаннин (на ялагу зийна ура).

Аьпабаннав цал, Аьвдулжалал цикссаннангу, яла-яла ттунагура тIисса, эбратрансса ххаллилсса хасиятрал инсан ия. Му ия мукъул ва даврил инсан. БювчIу махъру, хIилларду, махъа махъ, инсан кьюкьин аву, чIу лахъ баву ва цаймигу ххуй дакъа хасиятру муначIа дакъая хъисрагу. На махIаттал шайссияв мунал ссавурданий, бюхъу бушиврий, чIявучин хъинбалларал, даврил цIаний цана цува хъама итайва. Дулланмур дусса чIумал выходной, къаша-шайшиву хъамадитайва.

На, гукун хъунмасса къуллугърай зий, ттунма чIявусса, хъинну чIявусса задру аьпабивуцIа лавхьссия.

Циванни кьюлтI бан, ттула дакIний оьбала бансса хасият дакъанугу, на чансса хъерисса, ччяни анавар увккун, кIириичайсса ушиву кIулну, бюрорай-зад щябикIайнигума ттул урчIа чулух цува щяикIайссия. На анавар укларча, хIаллих симиялу кIункIу байссия ягу ччаннай ччан бизантIиссия. Га цIана ттун бувчIайва нава ххуттава личлай ушиву.

Даврил цIаний уцари шавай икIайва. Дус, гъан-маччашиврух къауругайва, даву тIалав дайва. Аьвдулжалаллул хIарачатрайну районналийн Гергебиллая ток бувцуссия, автобус занази бувссия. Ттун дакIний бур Щаврдал фермалучIа жучIана нанисса Обкомрал секретарь Ш.И. Шихсаидов увцун нанисса автомашина кьувтIуну, нан къахъанай, ганан кумагран жува лавгсса чIун. Ххуллурду бакьин бувссия.

Яла-яла, район республикалул зунттал кIанайсса районнаву хьхьичIунминнувун личин дурссия.

Аьвдулжалаллун кIула хIатта колхозирттал фермардайсса хьхьичIунми дояркахъул, хIухчалтгума.

Ччя-ччяни ияйва колхозирттайн, хьуна акьайва агьалинащал, ласайва миннал дакIний-мазраймур.

ХIасил, Ккуллал районналий дакI тIайлану зий, 13 шин ххишалагу дурну, Аьвдулжалаллул цащава бюхъаймургу ца ххишалагу бувссар районналул маэшат, агьалинал багьу-бизу гьаз баврил цIаний.

Ттун хъуннасса ххаришиву, пахру хьунни Аьвдулжалал Рамазановичлул, захIматран кьимат бишлай, мунал цIа абад дуллай, аьпабиву ялапар хъанай ивкIсса къатрал чIирай мемориал ула дацIан даврийну. Ва ишираву захIмат бувминнангу ттула чулуха хъунмасса барчаллагь тIий ура. Укуннасса ула га МахIачкъалалив, ва махъсса шиннардий ялапар хъанай ивкIсса къатрал чIирайгу рищурча, хъиннува хъина. Лайкьссар.

Ярагъи МахIаммадов,

ш. ЦIуйши



ГА ЛЯЛИЧIИССА ИНСАН ИЯ

(Ваччав мемориал ула дацIан дуллалиний)

Ттул уттининсса хъунмур оьрму лавгссия шофёрну зий. Цал колхозраву, хъирив – партиялул райкомрай. Ттун цимигу секретарь уцлан багьунни. Амма, тIайламур бусан, аьпабаннав цал, Аьвдулжалал кунасса хъунама ттун къавхьуссар. Га ляличIисса хасиятрал инсан ия. Аьпабивун кIула министргу, шофёргу инсан ушиву. Цува хъунамара тIий, дакI хъун даву, пахру баву тIисса зад къакIула, я кIул къабайва.

Ай, ца ххираяча низам! Махъ бувсурив – бацIангу байссия чарабакъа.

ДакIния къабуккай, рейсрай гьан аьркинсса чIумал, кIукIлуну, хIалимну бусантIиссия: «ПирхIусайн, гьунттий жува Гьанжилийн наниссару ца-кIива гьантлийсса. Ссят арулунний бачин багьанссар». Га ккаккан дурсса чIумал, хIатта ца-кIира минутраллагу даччин, тиху-шихунайшиву дан пайда бакъассия. Ца чансса чIал хьурчагума, циван чIал хьура къачинтIиссияча: «ПирхIусайн, вин жура цIусса ссятгу ласун багьлай бунуккар», – чинтIиссия. Ургу микку хьусса начлих! Учинмур бухлагайва.

МахIачкъалалийн лавгнийгу, уххантIиссия Обкомравун, чIал къавхьун зана хьуну, бусантIиссия цува ссят цими хьуннин личIантIиссарив. Мунийн бувну ттуща сивсуну машиналулсса буван, аьркинмур машан ласун-ччинийн гьан ва аьркинмур щаллу дан бюхъайва. Ххишалдаран та чIумал жучIара чIярусса продуктив къадикIайва, ттулла миннущал чIахху-чIаравминнал, цачIу зузиминнал увкусса бигар – тавакъюрдугу щаллу буллан багьайва. Аьвдулжалаллущал усса чIумал, ми гьарзад щаллу дансса мажал бирияйва, хьхьичIминнащал лавгсса чIумал тIурча «цIана укканна» тIий, кьинибархангу ялугьлай, къурукъалну личIайссияв.

Яла-яла на шупIир, цува хъунамарахха тIий, чIиви-кьивисса иширайнувагу ккалли акъашиву даву, чIу лахъ бувну, амру баву тачIав къашайва. Ссай-унугу цува рязи акъасса, къаччан бикIансса иш тачIав кIул хьун къабитайвача, анжагъ «угьу-угьу» тIисса куна «хъагь» чинтIиссия. Агь, ияча хъуннасса ссавурданул, инсаншиврул заллу!

Гьич тачIав къабавссар инсанная махъа гъалгъа тIий, цу-унугу кьюкьин-кьадар анмур буллай.

Ссибивзусса инсангу ассан айва, кIукIлуну пишгу тIий.

На ацIния шанна шин ххишалагу дурссар Аьвдулжалал увцун занай. Агь, ххарину икIайвахха цаятува районналул агьали рязину бушаврия. Лап ххари шайва районналий ци-дунугу цIушинна хьуний. КIула укунсса кIанай щяикIан-изангу.

КутIану учин, Аьвдулжалал ляличIисса хасиятрал, инсаншиврул, хIалимшиврул, ссавурданул хъун бутIа Аллагьнал буллусса даврил инсан ия. Гукунсса инсантал чIяву баннав чара, шайний гукунсса шаваннав!

На мудангу ганая аьпа тIийнара усса.

ПирхIусайн ХIасайниев,

шофёр

ш. Хъусращи



СЛОВО ОБ АБДУЛЖАЛАЛЕ ОСМАНОВЕ

В 1966-1991 годы я работал в Дагестанском Обкоме КПСС инструктором-контролером и по служебным делам выезжал в районы республики. В этот период меня судьба свела с замечательным человеком-земляком Абдулжалалом Османовым, который вначале работал в Новолакском районе, а затем в Кулинском районе первым секретарем райкома партии. Более близкое знакомство у нас получилось в период учебы в Ростовском филиале Высшей партийной школы ЦК КПСС в 1969-1972 годы, где вместе с нами учился еще один хороший человек и коллега по работе Капланов Абдулхалик.

В дальнейшем наше знакомство превратилось в общечеловеческую дружбу и я, будучи в районе на проверке, бывал у Абдулжалала Османова дома. Не забываю, когда он приглашал на обед и заходя в дом с присущей ему доброй улыбкой спрашивал: «Патимай, чем ты нас сегодня угощаешь?» Жена его, Патима была также очень доброй и скромной женщиной и с приятной улыбкой в тон ему добродушно отвечала, что приготовила либо хинкал с мясом, либо что-то другое.

Мои акты или справки по проверке финансовой деятельности райкома партии и о состоянии уплаты коммунистами членских партийных взносов в районе он внимательно читал сам, а затем обсуждал в коллективе с приглашением работников. Его честность и чистота, выработанная годами партийная дисциплина, не позволяли ему допускать какие-то нарушения в финансовой деятельности, а на те незначительные недостатки в оформлении денежных документов и уплате партийных взносов он оперативно реагировал, давая указания ответственным работникам об их немедленном устранении и недопущении в дальнейшем, что и выполнялись.

Мы встречались и в Махачкале, когда Абдулжалал Османов приезжал по делам или на совещания в Обкоме КПСС. Здесь я уловил ещё одну характерную черту его – это беспокойство о работе и желание быть в курсе происходящего в районе событий. Это проявлялось в том, что он, заходя к нам в кабинет, после обычных приветствий, сразу же связывался с работниками своего райкома партии по телефону, спрашивал, что нового, давал соответству­ющие указания по работе.

После назначения его руководителем Республиканской инспекции по качеству сельхозпродукции и приезда его в Махачкалу, мы ещё сильнее подружились и встречались часто. В последующем дружественные связи моей семьи установились и с его детьми и их семьями, особенно с Билалом, Гусейном и их семьями. Сыновья также достойны своего отца, порядочные люди, у них хорошие скромные семьи, чему я и радуюсь.

Абдулжалал Османов с почтением и уважением относился к старшим, проявлял заботу и учил молодых как надо делать то или иное дело. Он не любил расхлябанности и безответственности, присущей особенно некоторой части нашей молодежи.

Об Абдулжалале Османове можно говорить и писать очень много, но мне хочется отметить его некоторые черты – это его трудолюбие, скромность и порядочность, чистоплотность, доброта и мягкость души, но когда нужно, особенно по работе, он проявлял и твердость характера, и требовательность, необходимые руководителю такого ранга. Он ругал того или иного работника за недостатки и упущения, но никогда не допускал оскорбление или унижение личности.

Абдулжалал Османов останется в моем сердце как символ доброты, честности и порядочности, примером для подражания, к чему и я сам всегда стремлюсь.

Нариман Сулейманов,

с. Кая

АЬВДУЛЖАЛАЛ КУНМАССА ЧЧИВА ЦИНЯВ ИНСАНТАЛ

Гьамиящиятусса Рамазаннул арс Аьвдулжалал ХIусмановлущал на цалчин хьуна авкьссара 1951-ку шинал. Иш укун хьуна.

Хасавюртлив, интернатрайгу ялапар хъанай, 10 класс къуртал бувну, ЦIусса Ккулув хьхьувай жагьилтурансса школданий зий ура. Му чIумал, циван увкIуссияв, шяраваллил Советрайн увкIун ия районналул прокурорнал кIанайсса ХIусманов Аьвдулжалал. Микку мунал бувсуна цачIава секретарьну зун грамотнайсса, ххуйсса хатIгу бусса инсан аьркинну ушиву.

Ттул буттахь ва даврийн му вила арс гьан ува, увкуна. Амма харж дурагу 270 къуруш дур. Мигу кIийх бувгьусса къатлух, ччуччиялух дуллай, кIиха гьарца кьини шавай занангу къахьунссар. Укун бунугу инава ттучIава зун ччива, куну чIуручIаву дуруна. Укун навагу пикрирдай унува, ттун кIул хьуна МГБ-лийнгу секретарь аьркинну усса, 980 къуруш харжгу бусса. Туну гиккун насу куну, Аьвдулжалаллул ттун маслихIат бувуна.

Аьвдулжалал прокуратуралий силисттачину зий ия. Цалагу хъинну ххуйсса хатI бикIайва. Ттун машинкалий бищун ххуйну лавхьхьуна. Районналул организациярттайгу машинисткахъул чанну буну, Аьвдулжалаллул силистталул материаллу чIяруну на рищайссия машинкалий.

Ттул оьрмулуву тIайла бацIу хъанахъаврил дайдихьу Аьвдулжалаллул дакIнихтуну маслихIат бавринур хьусса.

Ва даврийн учIаннин Аьвдулжалал Гьамиящиял колхозрал счетоводну, бухгалтерну зий ивкIун ия.

Вагу хIисавравун лавсун, Аьвдулжалал 1953-1954-ку шинал «тридцатитысячниктуравух» райкомрал хIукмулийну тIайла увкссар маэшатрал кIюласса, махъун дагьлагьисса Кировлул цIанийсса Гьамиящиял колхозрал бакIчину.

Шикку ванал иширайну чIалачIи бувуна цува халкьуннащал зун, ми даврил лагма лаган бан кIулсса, бюхъу бусса сакиншинначи ушиву.

Колхозравусса чIяруми давуртту механизировать дуруна, хIатта оьллал фермалий оьллу ттизаву, пара кьатIув буккан баву, м.ц.

Зий уна дуклангу увххуна шяраваллил хозяйствалул институтрал агрономтал хIадур бай факультетравун. Махъ яла му хъинну ххуйну къурталгу бувуна.

Нагу увцунав партиялул райкомрайн учетралсса бай отделланул хъунаману. Зий уна зоотехникалул факультетраву дуклайгу уссия.

Шамулчинмур курсиравун ивсса чIумал Аьвдулжалал ЦIусса Лакрал партиялул райкомрал Цалчинма секретарьну увчIуна. Буру цачIу зий. Аьвдулжалал пахру-ххара бусса, дакI хъуншиву дусса акъая.

«Ттул ва даврий опыт бакъассарча, аьркинсса циняв инструкциярду ттучIан биян булува», – учайва ттухь. Аьркинмур цIуххин, маслихIат бангу махъал къашайва.

КIилчингу цува мува къуллугърайн увчIукун, нагу райкомрал членнугу увчIун, рекомендовать увунав райсельхозуправлениялул хъунама зоотехникну зун. «Ттул ва даврил опыт бакъар, иширайну къакIуллихха», – учав. «На вин мудангу кумаг бантIиссар, тIалавшиннагу дуллантIиссара, – увкунни Аьвдулжалаллул. – Ина ччя-ччяни ияван аьркинссара фермардайн, ятти-къушайн. ЦIулухха хIухчалтрахь, хьхьичIунсса дояркахъахь. Миннал даврил ялув ацIу. Яла даву цурда дачинтIиссар».

Шанна шин дав ва даврий. Яла шичча на цIунилгу увцунна райкомрайн – сакиншиннаралсса бай отделданул хъунаману. «Вай аппаратравусса чIявуми даврил хIал кIулсса, партшкола къуртал бувсса зузалтри. Ина, дакI хъун къадурну, аьркинмур вайннахьгу цIухлай, зун аьркинссара. Орготдел райкомрал дуваймунил ттарцIри», – тIий ттуй дюъ дихьлай икIайва. Вихшалагу дувайва, амма тIалавгу хъиннура дайва.

Дус-ихтияр тIий, давриву личIи баву къадикIайва. ТIайлашиву ччисса, багьайний махъ учин, лажин лякъаву дакъа тIайласса хIукму баврил ялув авцIуна икIайва. Аппаратравугу, районналийгу халкьуннан бусравсса, хIурмат бусса ия.

Анавар къауккайва, хъирив къалавну, къуллугърая инсан укьан ан. КIула кадранащал зун.

Ца чIумал школалул директорну зузисса М.-Ш. Идрисовлия аьрзарду букIлай бия райкомрайн. Мунал чул бугьлагьими райкомрал аппаратравугу бия.

Обкомрая инженер-строительгу учIан увну, справка дуван дуруна. Аьрзачитурал чичлачимур щялусса лявкъуна.

Аьвдулжалаллул му масъала бюрорайн лавсуна, аьрзачиталгу бувцун. Проектрай Идрисов директоршиврия укьан ан чивчун буна, бюрорай чIалачIи бувуна тахсир бакъашиву. «Идрисов хъинну порядочныйсса, кару марцIсса, ххаллилсса педагог, инсансса инсанни. Цаппараннан ччан бивкIуннича тIий, ва зия уллан къабучIиссар. Насу, гьалмахчу, зузу вила даврий», – куну, ххарил лехлахи увуна укунагу чурххал чIивисса аьрзачитурал бакъурдалгу кьарчI икIан увсса Идрисов.

Аьвдулжалаллул даврил гьалмахтал, вихшаласса дустал чансса бакъассия. Му районналул хъунаману унийгу, Ккуллал районналийн цалчинману гьан увний ва республикалул госзаготинспекторну зузинийгу муная багьавай цIарду дуллай, барчаллагьрайнмасса чIявусса буссия. Хаснува вихшаласса дустал бия Ккуллал АьвдурахIман Дурнаев, ТтурчIиял Нуруллагь Мирзаев ва Аьбдул Куркиев, Хъювхъиял Жабраил Жабраилов, райкказитрал редактор Исрапил Айдамиров, НицIавкIуллал Билал Оьмаров ва цаймигу жаваб дулайсса давурттай зузисса хъуни къуллугъчитал.

Нариман Нахаев, Хъювхъатусса,

«Республикалул жагьилтурал

лайкь хьусса насихIатчи»

ЯХI ВА ССАВУР ДУССА ИНСАН ИЯ

1967-кусса шинал на Дагъусттаннал педагогический институтравун дуклан увхссияв. Сентябрь зуруйва жу кув гьан бувнав Дарбантуллал консерварду дай заводрай зун, кувгу мура райнналийсса совхозравун тIутIи батIлан.

Му шинал Дарбантлив кIул хьуссияв на ХIусманов АхIмад Аьвдулжалаллул арснащал. Муния шихунмай жу дусталну буру хIакьинусса кьининин. Каникуллай Лаккуйн бувкIукун жу кунначIан кув буххайссияв. Укун кIул хьуна ттун та чIумал Ккуллал партиялул райкомрал цалчинма секретарьну зузисса ХIусманов Аьвдулжалал Рамазанович, ттула дуснал ппу.

Ца чIумал, гъинттул АхIмадлучIангу ивну, муначIа гьанттагу ивкIун, шавай Къянив зана хьура. Шаппа ттухьхьун ттула нину ва ппу личIи-личIисса суаллу буллай бия: «Цукунсса инсантал бия? Ци дуллай бия? Аьвдулжалал ци дуллай ия?» – тIий.

Нагу ттунма ккавкмур, бавмур буслай уссияв.

«Ахттайнссаннийн увкIун уна нувщи лехлай ия Аьвдулжалал», – учав буттал буллусса суалланун жавабран (та чIумал ттул бутта ХIажимурадов МахIаммад ХIажимурадович Къяннал школданул директорну зий ия ва Аьвдулжалалгу мунан хъинну ххуйну кIулъя).

Ттул жаваб бавну, «Нувщи лехлай ияв?» – куну махIаттал хьуна. «Накьливун бичинсса нувщи лехлай ия», – куну тикрал бав на. Ца лахIзалийсса махIаттал хьусса кунагу авцIуну, буттал увкуна: «Ургула адаминал ххуйшиву, простойшиву, на цалчинма секретарьда, на учIаннин ахттайнсса хIадурну дикIан аьркинссар» къатIий, шайсса кумаг ичIува буллалисса. Циняв мукунсса къабикIайхха», – куну, буттал нара мукссара къулагъас къадурсса ва чIирисса аьщун хъуннасса мяъна дуллуна. Яла, махъ, пикри хьуна, Аьвдулжалал ххуйну даврий кIулсса ттула буттал бакIраву ганал образ ца чанссарагу ххи дуллай духьунссия ва нава бувсмунил, тIисса.

АхIмадгу дус ухьукун, гьай-гьай ттунгу кIул хьун ччай бикIайва Аьвдулжалаллул даврил ишру цукун най буссарив районналий. Гьарца каникуллайн лавгтарив чIивину-хъунну суал булайссия на буттахьхьун. Ца чIумал кутIану увкуна: «Укунсса хъунама уттининин районналий къавхьунни», – куну.

ХIакьинусса кьинигу бивкIулий, буккулий ихтилат багьсса чIумал, Къяннал жяматраву Аьвдулжалал Рамазановичлуя ххуйсса бакъа къаучай. Гьай-гьай, ттулгу дакI ххари шай ттула дуснал буттая ххуйсса тIутIиний. «Валлагьи, ххаллилсса, ихтилат нахIусса, яла-ялагу тIайламур бакъа къаччисса адамина ия Аьвдулжалал, цал гьав нурданул дуцIиннав», – тIий ур Маммаев Сиражуттин ца бивкIулий щябивкIсса кIанттай.

Ялагу ца чIивисса зат бусанна. Аьвдулжалаллул кулпат ПатIима бивкIусса ссукIурай щябивкIун буру. БукIлай, лаглай, ца чIумал на Аьвдулжалаллул чIаравн агьунна. Яхши-хаш бунни, даврия цIувххунни. «Нину чуври?» – увкунни. «Лаккуйри. Гъелисса чIумал шилу ссавур къадай», – учав. «КIа цуппалу кьабитан къабучIиссар. КIий макьабитару. КIанил биялсса захIмат бувссар», – иминну увкунни. Укун цавура хъуннасса кьурчIишиву дуна, ттул ниттий дакI-лякьа цIий, ттухь аькьлу буслай ия. «Барчаллагь, цIуллу аннав», – учав на.

Буттал ялагу бусайва. Аьвдулжалаллул, цуксса ссибизансса тагьар дахьурчангу, чIу лахъ къабайшиву. Жува-жувагу зий бурухха, ссигу бизай, чIу лахъ къабувнугу къашай. Амма чIу лахъ къабайсса инсаншиву хъинну хъуннасса ссавурданул, яхIирал ва яла-ялагу аькьлулул заллу ур.

Вана укунсса инсан ия аьпабиву ХIусманов Аьвдулжалал Рамазаннул арс.

ХIажимурадов Сулайман, Къяниятусса.

ЦIуссалакрал районналул бувчIавурттал

Комиссиялул председатель.



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет