Өлкетану бөлімі Ө Ө л л к
жүктеу/скачать 0.79 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жарлы
- Жуантөбе
- Кентөбе
- Комсомол шыңы
| Жалпақ-қарағай – өңір. Жалпақ-қарағай атауы өзінің тіке мағынасында. Жалпақ +
қарағай компоненттерінен құралған атау. Жалғызқарағай – өңір. Жалғызқарағай атауы өзінің тіке мағынасында. Жалғыз + қарағай компоненттерінен құралған атау. Жамантау – тау аты. Қаз. «мүжілген тау, тоқал тау, жатаған тау» мағынасындағы атау. Жаман сөзінің түпкі лексикалық ұғымы (түр.-монғ.) йаман болуға тиіс («жатаған, пәкене» мағыналарында). Жарлы – өзен. «Жарлы өзен» деген мағынасындағы атау. Желтау – тау. Желтау атауы өзінің тіке мағынасында. Жел + тау компоненттерінен құралған атау. Жосалы – су, шоқы аттары. Атау «жосасы көп жер» деген мағынаны білдіреді. Жуантөбе – таулар. Жуантөбе атауының шыққан төркіні «жуылған» (су орған, су қаптаған) етістігіне «төбе» (зат) атау тұлғасы қосу негізінде қалыптасқан топоним. Кент – таулар. «Кент» деген сөз ирандылықтардан шыққан Түп төркіні қала дегенді білдіреді. Кент атауы біздің дәуірімізге дейінгі X – V ғасырларда берілген болуы керек. Өйткені сол кезде осы маңда халық өте тығыз қоныстанған екі шарышы километрге жуық аймақта әзірге жүзге жуық құрылыс орны табылды. Оның ішінде табыну орны да, құрбандық орны да бар. Былайша айтқанда, мұнда Кент қаласы болған. Кентөбе – темір кен орны. Атау «кен табылған төбе» деген мағынаны былдіреді. Көктал – өзен. Көне атауларының бірі. Тал және көк сөздерінің біріне-бірі қарама- қарса тіркестері қатасты мағынадағы «бел-белестер» ұғымын береді. Көктөбе – таулар. Бұл арада «көк» сөзі «заңғар биік» немесе тіпті «асапан» мәніне сай келеді. 29 Көкөзек – Егіндібұлақ селосындағы ағынсыз көл. Ол көл жағасының көрінісіне байланысты аталған. Көк сөзі көптеген түркі тілдеріне ортақ, кейде топонимдер құрамында «шөрті», «шөп» мағынасын да береді. Көкшетау – таулар. Түр. өсімдік аты. Көкченің қалың жері. Немесе бұл сөздің мәнін, екі түрлі концепциядан қарауға болады: 1) «көкшелі тау»; 2) қазақтың осы тауды жайлаған (не қыстаған) ескі ру тобының («Көкшенің») атымен байланысты. Комсомол шыңы – Бұл шыңның ертедегі аты «Жиренсақал». Бабалардың айтуынша бұл шыңды жер астының байлығының иесі Жиренсақал әулие тұрақ еткен. Қожайын мезгіл-мезгіл қазыналарын түгендеп, қайта жасырып отырған. Сол кезде таудан гуіл, құлаған тастардың жаңғырығы естілетін болған… Аңыз осындай. Кейбіреулер үш тас деп атаған. Бұл атау бекімеді. Өйткені бір тұсынан қараса үш тас көрінеді, басқа жақтан қарасаң екеуі ғана көрініп, олар үшіншісін тасалап тұрады. Кейін оны Қосшоқы деп атаған. Косшоқы деген ұғым шыңның екі шоқысы бар дегенді аңғартады. Төртінші «Қабан шоқысы» деген атау бұл жерде тағы шошқалардың жайлағанын бекітеді. Оған таяу жерлерде «Қабан үңгірі», «Қабан өзені» атауларының болуы да тегн емес. Бұл шыңның соңғы бесінші атауы 1936 жылы орнықты. Қарқаралының жүзге тарта жас жігіттері мен қыздары ең биік шыңға шыққаннан кейін, оны жаңадан комсомол құрметіне «Комсомол шыңы» деп ат қойған. жүктеу/скачать 0.79 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|