Оқулық Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі жоғары оқу орындарының студенттеріне ұсынады
жүктеу/скачать 2.39 Mb. Pdf көрінісі
|
| «Ыбырай Алтынсариннің
тәрбиелік шығармаларының негізгі идеясы» Ы. Алтынсарин шығармаларының идеясы, еңбекті сүю, қадірлеу, жақсы 155 2-тарау. Ғұлама ойшылдардың тәрбие туралы тағылымдық мұралары мінез-құлыққа бағыттау, халқын сүю махаббат-мейірім перзенттік па рыз, т.б. мәселелерге арналған. Ыбы райдың әдеби еңбектерінің жи- нағы «Қазақ хрестоматиясы» (1879) ағартушылық мақсатта жазған әй- гілі екі өлеңмен ашылды. Ақын бұл өлеңдерді өз кезінде «Сөз басы» де- ген атпен алған. Қазір бұл өлеңдер «Кел, балалар, оқылық», «Өнер-бі- лім бар жұрттар» деген атаулармен мәлім. Ол халық ағарту ісіне арнаған әдеби туындыларын да оқу-білімді насихаттаудың ұтымды әдісінің қа- жеттігін көрсетті. Оқу-білімді наси- хаттауға арналған және кенже тұрған халық үшін ғылым мен техниканың жетістіктерін көрсете алатын қысқа көлемдегі поэтикалық шығармалар- дың айрықша ұтымды екенін, әсерін терең сезінді, сенді. Қазақ жастарын білім алуға, мәдениеттің жаңа дәстү- рлерін игеруге, бойға сіңіруге шақыр- ды. «Кел, балалар, оқылық» өлеңінде ақын қазақ ауыз әдебиетінің дәстү- рлерін шебер пайдаланып, білім мен надандықты, жақсылық пен жа- мандықты қатар алып, салыстырып отырды. Ал «Өнер-білім бар жұрт- тар» өлеңінде сол тұстағы ғылым мен техниканың ең басты жаңалықтары толық қамтылып, өнер мен білімге қолы жеткен халықтың экономика- лық жағынан озықтығын әр салада көрсетеді. Ыбы рай Алтынсариннің басқада шығармалары әлеуметтік мә селелерге ар налған. Бұған «Өсиет өлеңдер», «Әй, жігіттер» тәрізді, т.б. өлеңдерін атауға болады. Мұн- дай өлеңдері биік адамгершілік тұрғысынан ұрлық-қарлықты, әділет- сіздіктің сы нап, жалқаулықтың зиян- дығын көрсетіп, адал еңбектің адам- гершілік мінез-құлығын бейнелейді. Мысалы: Араз бол, кедей болсаң, ұрлықпенен, Кете бар, кессе басың, шыңдықпенен. Қорек ал бейнеттен де, Тәңірім жәрдем, Телмірме бір адамға мұңдықпенен. Әй, жігіттер, үлгі алмаңыз Азған елдің ішінен Алыс-алыс қашыңыздар Зияндасты кісіден. Жақсыны көзден салмаңыздар, Жақсыдан қапыл қалмаңыздар… – деген болатын. жүктеу/скачать 2.39 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|