Оқулық Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі жоғары оқу орындарының студенттеріне ұсынады
жүктеу/скачать 2.39 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Қосымша әдебиеттер
- 1.4. Тәрбиенің формалары мен әдістері Жоспары
- Негiзгi ұғымдар
- 1. Тәрбие әдістерінің анықта- масы және оның жіктелуі.
| Негізгі әдебиеттер:
1. Наурызбаев Ж. Ұлттық мектептің ұлы мұраты. – Алматы: Ана тілі, 1995. – 192 б. 2. Нұрмұратов С. Рухани құндылықтар әлемі: әлеуметтік-философиялық талдау. – Алматы, 2000. – 240 б. 3. Оразбекова К.А. Жеке тұлға ұлттық тәрбиесінің ғылыми-педагогикалық негіздері. Монография. – Алматы: Комплекс, 2000. – 330 б. Қосымша әдебиеттер: 1. Серікқалиұлы З. Дүниетану даналығы. – Алматы: Білім, 1994. – 224 б. 2. Бекежан Ө.Қ. Қоғам және миф. Оқу құрлы. – Алматы, 2002. – 124 б. 3. Тайжанов А.Т. Этномәдени білім мен тәрбие /Оқу құралы. – Ақтөбе, 2009. – 122 б. 1.4. Тәрбиенің формалары мен әдістері Жоспары: 1. Тәрбие әдістерінің анықтамасы және оның жіктелуі. 2. Адамгершілік сананы қалып- тастыру әдістері. 3. Қоғамдық мінез-құлықты қа- лып тастыру және іс-әрекетті ұйым- дастыру әдістері. 4. Тәрбиедегі ынталандыру әдіс- тері. 5. Өзін-өзі байқау және бақылау әдіс тері. Негiзгi ұғымдар: тәрбие әдістері, тәрбие тәсілдері, тәрбие формалары, жарыс, мадақтау, жазалау. Басқа пәндермен байланысы: философия, психология, тарих, этно- педагогика. 1. Тәрбие әдістерінің анықта- масы және оның жіктелуі. Тәр- бие әдісі дегеніміз оқушы лар- дың тұлғалық қасиеттерін қалып- тастыруға бағытталған тәрбиеші- лер мен тәрбиеленушілердің өзара байланысты педагогикалық жұмыс тәсілдері деп атауға болады. Әдіс- терді мұғалім тәрбиенің мақсатына, мазмұнына, балалардың жас және 47 1-тарау. Тәрбиенің қалыптасу генезисі және оның қоғамдық мәні дербес ерекшеліктеріне, тәрбиелік деңгейіне қарай іріктейді. Әдістер тәрбие мақсатына жетуге, оқушылар- ды қоғамдағы тәртіп ережелерін үй- ретуге, адамдармен қарым-қатынас жасауға, олардың жақсы тәлімдік тә- жірибесін алуға көмектеседі. Қоғам- дағы әлеуметтік-экономикалық өзге- рістерге байланысты тәрбие мақсаты мен мазмұнының өзгеруі мүмкін. Қа- зіргі кезде әдістер жүйесінің ондаған жіктеулері бар, олардың біреулерінің тәжірибелік, ал екіншілерінің теория- лық маңызы басымырақ. Сипатына қарай топтастырылған тәрбие әдістері: сендіру, жаттықтыру, мадақтау және жазалау, іс-әрекетті ұйымдастыру, оқушының тәртібіне ықпал ету әдістері. Нәтижесіне қарай топтастырылған тәрбие әдістері: – адамгершілікті қалыптастыруға бағытталған мотивтер, қатынастар, түсініктер, идеялар тудыратын әдіс- тер; – әдептілікті және тәртіптілікті қалыптастыратын әдістер. Профессор В.С. Сластенин тәр- биені екі топқа бөліп, бірінші тобына педагогикалық ұзақ мерзімді әсер ету әдісін, ал екінші тобына өтпелі әдіс- ті, яғни белгілі бір жағдайда нәти- же беретін әдістерді енгізген. Жеке тұлғаны қалыптастыруда ұзақ мер- зімді педагогикалық әдістер тиімді деп саналады. Олар: ұзақ мерзімді жаттықтыру, оқыту әдістерінің жүйе- сі, тәрбиешінің жеке басының үлгісі. Қазіргі кезде тәрбие әдістерін жіктеу- дің 11-ден астам түрлері бар. Солар- дың ішінде Т.Е. Конникова, Г.И. Щу- кина және В.С. Сластенин жасаған тәрбие әдістері жіктеуінде бірізділік байқалады. Бұл жіктеу мектептерде қолданылады. Осыған орай тәрбие әдістері төрт топқа бөліп қарастырылады: • адамгершілік сананы қалып тас- тыратын әдістері; • іс-әрекет және қоғамдық тәртіп тәжірибесін қалыптастыратын әдіс- тер; • тәртіпке, іс-әрекетке ынталан- дыратын әдістер; • мінез-құлық пен іс-әрекетке бақылау жасау, өзін-өзі бақылау, ұйымдастыру және өзіне-өзі баға бе- руді, ұйымдастыруды жүзеге асыру әдістері. Тәрбие тәсілдері дегеніміз – әдіс- тің бір бөлігі. Тәрбие тәсілдеріне жа- татындар: • тәрбиенің мақсаттарын, міндет- терін, оларға жетудің жолдарын ұсы- ну; • бағдарлау іс-әрекеті; • қарым-қатынас; • бағалау. Тәрбиенің мақсаттары мен мін- деттерін және оларға жетудің жол- дарын ұсыну тәсілін қолданып мұға- лім оқушыларды идеялық адамгерші- лік көзқарастармен қаруландырып, өз еңбегі мен ұжым еңбегін жоспар- 48 1-тарау. Тәрбиенің қалыптасу генезисі және оның қоғамдық мәні лауға, ұйымдастыруға, іс-әрекеттің мақсаттарына жету жолдарын таң- дауға, іс-әрекеттің сапасы мен нәти- желерін олардың алдағы мақсат тар- ға сәйкестігін анықтатуға үйретеді. Бағ дарлау іс-әрекеттік тәсіл оқу- шыларды еңбекке даярлауға қызмет етіп, іс-әрекетке жауапкершілікпен қарауды, халық игілігін молайту жо- лында еңбек ету қажеттігі сенімін қалыптастырады. Балалар күнделікті шараларға қатысып, қоғамның ма- териалдық саласында адамгершілік және еңбек бағдарларын дұрыс таң- дап дамытады. Қарым-қатынас тәсілі – балалар мен ересектердің іс-әрекет кезіндегі қатынасына негізделіп, оқу- шылардың қоғамдық мінез-құлық нормаларын игеруіне көмектесе- ді. Оқушылар тәртіп ережелері жө- ніндегі ақпаратты топта, сыныпта, мектепте құрастырып, оны төменгі және жоғары сынып оқушылары, мұғалімдер, ата-аналар, ересек адам- дар арасында жетілдіреді. Бағалау тәсілі көмегімен мектеп оқушы ла- ры адамдардың қимыл-әрекеттерін, көз қарастарын, сенімдерін, тәртіп ба ғыттарын айқындауға, негіздеу- ге, оқу мен еңбектегі жетістіктерін, адамгершілік сапаларын өздері баға- лауға үйренеді. Мұғалім бағалауды, өзіне-өзі баға беруді қалыптастырып, қамқорлық жасайды. Баға беру алынған білімді жеке тәжірибемен байланыстырып, оған жаңа қасиет береді. Тәрбие құралдары дегеніміз – оқушының тұлғалық қасиеттерін қа- лыптастыратын тағылымдық өнеге- лер. Тәрбие құралдарына жататындар: • іс-әрекет түрлері (ойын, еңбек); • заттар (ойыншықтар, планшет, интерактивті тақта); • рухани және материалдық мәде- ниет (өнер, қоғам, өмір); • бұқаралық ақпарат құралдары; • педагогикалық ықпал жасау құралдары. жүктеу/скачать 2.39 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|