239
Балаларда өздерінің түйсіктерін ажырата білуге, өз сезімдерімен күресуге жəне абстрактілі –
логикалық ойлауға үйренген кезде бейнелеудің объективтік сипаты бірте-бірте дамиды [1, 25-
26 б.].
Балалардағы қорқыныш екі жолмен дами алады: жеке тəжірибе нəтижесінде жəне
«əлеуметтік қарыз алу» арқылы. Бала көбінесе ананың реакциясына өзінің эмоционалдық
реакциясын «баптайды» жəне осылайша сол немесе басқа оқиғаның мəнін түсінуге үйренеді.
Ал бұл жерде ананың алдында баласының болашақтағы қорқынышы үшін үлкен
жауапкершілік тұр. Өмірдің екінші жылынан бастап ата-ананың
жазалау қорқынышы
біртіндеп өсіп, балаларда маңызды бола бастайды.
Ата-анасы бір-бірімен ұрысып қалса, балалар қорқады. Ең алдымен, бұл үлкен мектеп
жасына дейінгі балаларға қатысты, өйткені олар өздерін бір жыныстағы ата-анамен
сəйкестендіреді. Балалар ата-анасының қақтығыстарына əсер ету мүмкіндігінен
айырылғандықтан, алаңдаушылық қайтадан қорқынышқа айналады.
Ұлдарға қарағанда
қыздар отбасылық жанжалға эмоционалды сезімталдық танытады.
Қорқыныш ағзаның қиялға/нақты қауіпке реакциясы ретінде өзін-өзі сақтау
инстинктінің негізі болып табылады,
адамды қашуға, күресуге жұмылдырады. Балалардың
қорқыныштарының нақты айырмашылығы-нақты қауіппен байланыстың болмауы. Олар
сырттан алынған ақпарат негізінде пайда болады, қиял мен қиялға айналады. Таралуы 90%
жетеді. Ауырлық дəрежесі өзгереді, көп жағдайда қорқыныш Үстірт,
өздігінен
жоғалады,балалардың 1-1, 5% – ында фобия пайда болады-емдеуді қажет ететін эмоционалды
бұзылулар. Қыздарда эпидемиологиялық көрсеткіштер жоғары. Алдын – ала болжайтын
факторлар-ата-аналардың жасы 35-тен асады, жалғыз баланы тəрбиелеу, құрдастарымен
шектеулі байланыс [2,134 б.].
Достарыңызбен бөлісу: