233
В.Е.Орелдің пікірінше, мотивация – себепші болатын ішкі мотивтер жүйесіадамның еңбек
қызметі, оны кəсіби мақсаттарға жетуге бағыттайды жəне
қызметтің құрылымы мен
функцияларын реттейді». Кəсіби қызмет мотивациясын Н.В.Бойцова қарастырады
«Күрделірек ұйымдастырылған жүйе неғұрлым күрделі метажүйе – тұлға». Кəсіби іс-
əрекет мотивациясының сипаттамасы ретінде ол құндылық-семантикалық мазмұнды,
қызметтің пəндік бағытын жəне мотивацияның динамикалық қасиеттерін қарастырады. Оның
көзқарасы бойынша кəсіптік іс-əрекет мотивтер, қажеттіліктер,
қызығушылықтар,
ұмтылыстар, мақсаттар, ынталандырулар, мотивациялық көзқарастар сияқты мотивтердің
түрлерімен анықталады.
Еңбек əрекетінің
мотивациясын сипаттай отырып, ғалымдар кəсіби күтулер, кəсіби
ниеттер, кəсіби қызығушылықтар, кəсіптік қызметтің мотивтері мен ынталандырулары сияқты
мотивтердің маңыздылығының жоғары деңгейін көрсетеді. Жалпы қазіргі психологияда еңбек
мотивациясы құбылысына қатысты ұғымдардың шатастырылуы бар деп айта аламыз. Еңбек
əрекетінің мотивациясын түсінудің барлық алуан түрлі əдістемелік жəне теориялық
тəсілдерінде дəл жəне бірмəнді анықтамасының жоқтығына қарамастан, ғалымдар еңбек
əрекетінің мотивациясы мотивациялық-сұраныс сферасына байланысты мотивтердің күрделі
корреляциясымен анықталатынын атап өтеді.
Банк қызметкерлерінің жұмысының тиімділігі мен сапасын арттыруда қызметкерлердің
еңбек белсенділігін ынталандыру
маңызды рөл атқарады, бұл жалпы банк қызметінің
тиімділігіне тікелей əсер етеді. Еңбек мотивациясының жүйесі əрбір қызметкердің өз
қызметінің нəтижелеріне қызығушылығын күшейтуді қамтамасыз етеді,
сонымен қатар
қызметкерлердің шығармашылық əлеуетін толық іске асыруға бағытталған.
Банк қызметкерінің жұмысы интеллектуалды, ол арнайы білім мен дағдыларды, жоғары
мəдениетті жəне күйзеліске төзімділікті талап етеді, банк қызметкерінің жауапкершілігі
шешуші мəнге ие. Сондай-ақ банктердің персоналы айтарлықтай жоғары əртүрлілікпен
сипатталады деп айтуға болады, бұл қолайлы еңбек мотивациясын
жасауға бағытталған
басқарушылық
əрекеттерді
барынша
толық
жүзеге
асыру
үшін
персоналды
стратификациялауды қажет етеді. Біздің ойымызша, банк қызметкерлерінің мынадай
категорияларын бөліп көрсетуге болады [1]:
1. Банктің негізгі қызметімен, яғни банктік операцияларды орындаумен жəне
банктік
қызметтерді көрсетумен тікелей байланысты банк персоналы.
2. Қызметінде банк жұмысының ерекшеліктері аз дəрежеде көрінетін ұйым ретінде
банкке қызмет көрсету функцияларын жүзеге асыратын банктік емес бейіндегі қызмет
көрсететін персонал.
Əлбетте, əрбір категорияның ішінде жұмысшының еңбек процесіндегі рөліне
байланысты иерархиялық деңгейлерге бөлу көзделеді. Банк қызметкерлерінің өзіне тəн
бірқатар типтік факторларды анықтауға болады (1-кесте).
Кесте 1 - Банк персоналының қызметін мотифациялау факторлар
Достарыңызбен бөлісу: