А. Соловьева, Б. Ибраимова

66
Бірақ қазіргі уақытта 
бери-бери­сияқ ты аурумен ауыру сирек кездеседі. 
Бұл ауру тек күрішпен тамақтанған Оңтүстік-Шығыс Азиядағы түрмеде 
жат қан адамдар арасында пайда болды. 
Күріш, бидай, арпа, сұлы кебектері, жасыл асжапырақ, салат 
жапырағы, сүт өнімдері, жұмыртқа, жидектер 
В
1
дәруменіне бай. 
Тиамин гиповитаминозының белгісі: адамның басы ауырады, жүрегі жиі 
соғады, аяқ-қолы дірілдейді. Бір тәуліктегі қажет мөл шері – 1,5–2,5 мг.
Майда еритін маңызды дәрумендер.
А дәрумені (ретинол) ағзаның 
өсуі және дамуы, эпителий ұлпасы жасушаларының: тері, шаш, шырыш-
ты қабықтың жаңаруы, қалыпты көру үшін қажет. Ол ымыртта және 
түнде жақсы көруге әсер етеді. 
А дәрумені жетіспесе тері құрғақ болады, 
жарылады, қабыршақтанады. Тыныс алу жолдарының сілемейлі қабығы 
мен көздің қасаң қабағы қалпына келмейді. 
А дәруменінің авитаминозы кезінде ақшам­соқыр­ауруы пайда болады. 
Адамның қас қарайғанда көруі нашарлайды. Жалпы көруі төмендейді. 
А дәруменінің ізашарлары өсімдіктердің қызыл, сары пигменттері 
– каротин. Біз оларды өсімдіктекті тамақ арқылы аламыз. Шырғанақ, 
сәбіз, өрік, итмұрын, асқабақ, асжапырақ және т.б. құрамында А дә-
ру мені көп мөлшерде болады. Каротинді ағзамыз жақсы сіңіру үшін 
аталған өсімдіктекті өнімдерді жануар немесе өсімдік майын, қаймақ 
қосып жеу керек. Каротин бауыр жасушаларында және ішектің 
қабырғаларында 
А дәруменіне айналады. Бір тәуліктегі қажет мөлшері – 
1–2 мг.
A дәрумені көп мөлшерде жануартекті өнімдерде – бауыр, сары-
май, сүт, жұмыртқа сарыуызында, уылдырықта, балық майында бо-
лады.

жүктеу/скачать 5.1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: