Кəсіподақтар өз қызметінде атқарушы билік органдарынан,
жергілікті
өзін-өзі
басқару
органдарынан,
жұмыс
берушілерден,
саяси
партиялардан
жəне
өзге
де
бірлестіктерден тəуелсіз болады, оларға есеп бермейді жəне
олардың
бақылауына
жатпайды.
Билік
органдарының
кəсіподақтардың
қызметіне
араласуына
жол
берілмейді.
Кəсіподақтарды құруға қарсылық білдіру жəне
оладың қызметіне
қарсы əрекеттер жасау заңдармен қудаланады.
Сонымен қатар, заңдарда азаматтарды кəсіподақтарға тиістілігі
бойынша кемсітуге тыйымдар көзделген. Қандай да бір кəсіподаққа
мүшелік қандай да бір құқықтардың немесе бостандықтардың
шектелуіне əкелмейді. Қызметкерлердің
жұмысқа қабылдануын,
жұмыста жоғарылауын, сондай-ақ жұмыстан босатылуын олардың
белгілі бір кəсіподақта болу, оған кіру немесе одан шығу себебімен
байланыстыруға тыйым салынады (ҚР «Кəсіподақтар туралы»
заңның 7-бабы).
Кəсіподақтар өздерінің жəне өз бірлестіктерінің жарғыларын
жəне бастапқы кəсіподақты ұйым туралы ережені жасап, бекітеді.
Бұл актілер кəсіподақ мүшелері мен кəсіподақтық
органдар
арасындағы қатынастарды реттейді. Олар қоғамдық дəрежедегі
актілер
болғандықтан
құқықтың
қайнар
көздері
болып
табылмайды.
Кəсіподақтар
туралы
заңдардың
ережелері
Қазақстан
Республикасында тұрып, жұмыс істейтін шетел азаматтары мен
азаматтығы жоқ адамдарға колданылады, сондай-ақ республикадан
тыс жерде қызметтік іссапар тəртібімен жұмыс істейтін Қазақстан
Республикасының азаматтарына да қолданылуы мүмкін (ҚР
«Кəсіптік одақтар туралы» заңның 3-бабы).
Алайда, кəсіподақтарды құруға
тыйым салынатын кездер де
болады. ҚР Конституциясына (5-бабы) сəйкес, республикада басқа
мемлекеттердің кəсіптік одақтарының қызметіне, сондай-ақ
кəсіптік одақтарды шетелдік заңды
тұлғалар мен азаматтардың,
шет
мемлекеттер
мен
халықаралық
ұйымдардың
қаржыландыруына жол берілмейді.
Қарулы Күштерде, ішкі, шекара, темір жол əскерлерінде, басқа
да əскери кұрамаларда, ішкі істер, ұлттық қауіпсіздік органдарында
кəсіптік одақтар туралы заңдардың қолданылу ерекшеліктері осы
құрамалар туралы заңдармен белгіленеді.