Педагогика теориясы
жүктеу/скачать 0.77 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Әлеуметтік тәрбиенің негізгі міндеттері
| Тәрбиенің мақсаттары - бұл адамда (немесе адамдар тобында) күтілетін өзгерістер, арнайы дайындалған және жүйелі түрде жүргізілетін тәрбиелік іс -әрекеттердің әсерінен жүзеге асырылады. Мұндай мақсаттарды тұжырымдау процесі, әдетте, тәрбиешінің (топтың немесе бүкіл қоғамның) тәрбиеленушінің тұлғасына деген гуманистік қатынасын жинақтайды.
Адамның тәрбиесінің өлшемі келесі өлшемдермен анықталады: адамның жоғарыда аталған құндылықтарға көтерілуінің кеңдігі мен биіктігі; қоғамның ережелеріне, нормаларына, идеалдары мен құндылықтарына бағдарлану дәрежесі және олардың іс-әрекеттерге басшылық ету өлшемі, сондай-ақ олардың негізінде алынған жеке қасиеттердің деңгейі. Адамның тәрбиесін көптеген көрсеткіштер бойынша бағалауға болады: сыртқы түрі, сөйлеуі, жалпы мінез-құлқы және өзіне тән жеке әрекеттері бойынша, құндылық бағдарлары бойынша, әрекетке және қарым-қатынас стиліне қатысты. Әлеуметтік тәрбиенің негізгі міндеттері. Әлеуметтік тәрбиені ұйымдастыру барысында бірқатар міндеттер шешіледі. Бұл міндеттер әлеуметтік тәрбиенің мақсатына қарай анықталады. Тәуелсіз Өзбекстан Республикасында бұл ретте жас ұрпақты тәрбиелеуде мынадай міндеттерді шешудің маңызы зор: а) жастарды қоғамдық өмірге дайындау, олардың бойында кең дүниетанымдық, жеке өміріне мақсатты көзқарас қалыптастыру, жоспар мен іс-әрекеттің бірлігі сезімін ояту; ә) оқушыларға ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтардың мәнін ашып, терең білімді, ойлы жастарды тәрбиелеу, ой-өрісін байыту; в) жалпыадамзаттық моральдық нормалардың мәнін түсіну (адамгершілік, кішіпейілділік, өзара көмек, сүйіспеншілік, мейірімділік, әдет-ғұрыпты қолдау, адамгершілік, азғындықты жек көру, т.б.), оқушылардың мінез-құлқы мен жоғары мәдениетін қалыптастыру; ж) оқушылардың бойында құқықтық және моральдық нормаларды құрметтеу және азаматтық, қоғамдық борышқа жауапкершілік сезімін тәрбиелеу; г) табиғатты қорғау жауапкершілігін тудыру, экологиялық тепе-теңдікті құру; к) патриоттық және интернационализм сезімін қалыптастыру, басқа ұлттар мен халықтарды құрметтеу, олардың құқықтары мен міндеттерін кемсітпеу сезімін қалыптастыру; з) тәуелсіз мемлекет – Өзбекстан Республикасының ішкі және сыртқы саясатын дұрыс және объективті бағалауға үйрету; и) адамды жоғары құндылық ретінде бағалау, оның ар-намысын, қадір-қасиетін, құндылығын, құқықтары мен міндеттерін құрметтеуге үйрету және т.б. Өзбекстан Республикасындағы әлеуметтік тәрбиенің жалпы міндеттері міне осылардан тұрады. Сонымен қатар әлеуметтік тәрбиенің ерекше бағыттары – адамгершілік, ақыл-ой, дене, экологиялық, экономикалық, құқықтық және саяси тәрбиенің жеке мақсаттары негізінде бірқатар міндеттер жүзеге асырылады. Мәселен, 1) адамгершілік тәрбиесін ұйымдастыру процесінде – оқушыларға әлеуметтік-адамгершілік нормалардың мазмұнын хабарлау, оларға адамгершілік нормаларының қоғамдық өмірдегі маңызын түсіндіру, олардың бойында әлеуметтік-адамгершілік нормаларды (талаптар және тыйымдар) құрметтеу сезімін қалыптастыруға негізделген адамгершілік сана мен мәдениетті қалыптастыру; 2) ақыл-ой тәрбиесін жолға қою барысында – оқушыларды ғылым, техника және техникадағы жетістіктер, жаңалықтар мен ашылымдар туралы хабардар ету, оларға қоғамдық және жаратылыстану ғылымдарының негіздері туралы білім беру, дүниетанымын дамыту; 3) дене тәрбиесін ұйымдастыру процесінде – оқушылардың денсаулығын сақтауға және нығайтуға, денені шынықтыруға, дұрыс дене дамуы мен оның еңбекке қабілеттілігін арттыруға қамқорлық сезімін қалыптастыру, оларда жаңа қозғалыс желілеріне қатысты дағдылар мен дағдыларды қалыптастыру; оларды оқушылардың жасына және жынысына сәйкес арнайы біліммен қаруландыру (күш, шапшаңдық, ептілік, төзімділік, табандылық, еңбекқорлық, төзімділік, ерік-жігер мен мінезді анықтау) негізгі қозғалыс қасиеттерін дамыту, жеке бас гигиенасын сақтауға саналы көзқарасты тәрбиелеу; 4) эстетикалық тәрбиені жүзеге асыру процесінде – оқушылардың эстетикалық сезімін, эстетикалық талғамын, олардың шығармашылық қабілеттерін, эстетикалық қажеттіліктері мен сұлулыққа деген сүйіспеншілігін тәрбиелеу, әсемдікке ұмтылу сезімдерін дамыту, эстетикалық мәдениетін қалыптастыру; 5) экологиялық тәрбиені жүргізу барысында – оқушыларға экологиялық білім беру негізінде жеке тұлғаның, қоғам мен табиғаттың бірлігі мен байланысын түсіндіру, олардың бойында адам дамуындағы экожүйенің маңызды орны мен мәні туралы түсініктерді бекіту, адамзат және қоғам, табиғатқа салыстырмалы түрде сақтықпен және жауапкершілікпен әрекет ету, табиғатты қорғауға қамқорлық жасау сияқты сезімдерді дамыту, сонымен қатар экологиялық мәдениетті қалыптастыру; 6) экономикалық білім беруді ұйымдастыру процесінде – оқушыларға экономикалық білім беру негізінде елдің экономикалық тұрақтылығын қамтамасыз ету, нарықтық инфрақұрылым ережелерін сақтау, ішкі базарды толтыру, шағын және орта кәсіпкерлік және дағдыларды қалыптастыру, адам еңбегімен жасалған материалдық байлықты сақтау, оларды арттыруға деген қамқорлық сезімін анықтау, экономикалық мәдениетті қалыптастыру; 7) құқықтық тәрбиені ұйымдастыру барысында оқушыларға мемлекеттік Конституцияның, мемлекет туралы ілімнің, азаматтықтың, отбасының, еңбектің, экономиканың, әкімшілік жәрдемақылардың мәнін түсіндіру, сот істерін жүргізу туралы түсінік беру, нормалардың жеке адам мен қоғам өміріндегі маңызы туралы түсініктерді сіңіру, олардың құқықтық қатынастардың мәні туралы түсініктерінің болуын қамтамасыз ету, құқықтық сананы, сондай-ақ құқықтық қызметті ұйымдастыру бойынша дағдылар мен біліктіліктерді қалыптастыру, құқықтық мәдениетті қалыптастыру; 8) идеялық-саяси тәрбиені ұйымдастыру процесінде – оқушыларға Өзбекстан Республикасының Конституциясын, азаматтық қоғам негіздерін, ұлттық мемлекеттің құрылымын, мемлекеттік органдардың қызметін, сондай-ақ мазмұнын саяси біліммен қамтамасыз ету; Өзбекстан Республикасының ішкі және сыртқы саясаты мазмұнын үйренуді қамтамасыз ету негізінде оқушылардың саяси белсенділік дағдылары мен біліктілігін қалыптастыру, саяси мәдениетін қалыптастыру және т.б. жүктеу/скачать 0.77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|