Почвоведение и агрохимия
жүктеу/скачать 4.83 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- География и генезис почв Почвоведение и агрохимия, №4, 2020
| География и генезис почв
Почвоведение и агрохимия, №4, 2020 Топырақ түзуші жыныстар – құмдақ, ашық қоңыр түсті, карбонатты түзілістер кездесетін, қиыршықты тас және тас негізіндегі тау жынысы. Карбонатты-иллювиальдық процесстің жүріп жатқандығы анық көрінеді. Жоғарғы гумус қабаты қара- қоңыр түсті, аздап тығыздалған, әлсіз қабыршақты, ұнтақ тәріздес құры- лымды. Қоңыр және құба реңді 33 см тереңдікке жететін қысқа (әлсіз) гумус қабаты оңтүстік қара топыраққа сәи кес келеді. Тұз қышқылынан қаи нау қабаты (АВ) жоғарғы деңдеи ден анық баста- лады. Төменгі қабаттарда карбонатты түзілімдер анық баи қалған. Карбонат- тардың пішіні дөңгелек бұлыңғыр дақтар түрінде кездеседі. Солардың негізінде қаи нау қабатының шекарасы өте анық баи қалған. Сурет 1 – Зерттеу нысаны аумағының топырақ картасы Бірінші кесіндідегі (Кеген асуы) жоғарғы қабаттағы топырақтың ылғал- дылығы 23,57 % құраи ды, төменгі қабаттарда 9,91 % деи ін төмендеи ді. Екінші кесіндідегі (Теріскеи Алатау) жоғарғы қабаттарда 20,65 %, ал төменгі қабаттарда 7,52 % деи ін төмендеи ді (сурет 2). Гранулометрлік құрамы бои - ынша бірінші кесіндіде (Кеген асуы) топырақтың барлық қабаттарда ірі шаң (қабаттарда 0-70 см-де 32,4-тен 41,6 %- ға деи ін) және ұсақ құм (16,8-ден 29,3 %- ға деи ін) фракциялары басым. Топырақ профиліндегі ірі құм фракциялары ең аз мөлшерде (0,9-дан 2,5 %-ға деи ін) табылды. Сурет 2 – Топырақ ылғалдылығының салыстырмалы көрсеткіші 10 География и генезис почв Почвоведение и агрохимия, №4, 2020 Екінші кесіндіде (Теріскеи Ала- тауы) гранулометрлік құрамы бои ын- ша ірі шаң фракциялары (қабаттарда 0-70 см-де 26,6-дан 34,3 %-ға деи ін) және ұсақ құм (22,3-тен 36 %-ға деи ін) топырақ профильіндегі ірі құм фрак- циялары өте төмен (3,2-ден 4 %-ға деи ін) болды (сурет 3). Сурет 3 – Топырақтың гранулометрлік құрамы Алмаспалы негіздердің құрамы топырақтың қасиеттеріне және өсімдік- тердің өсу жағдаи ларына үлкен әсер етеді. Сіңірілген негіздердің бірінші кесіндісінде (Кеген асуы) көп мөлшерде Са 2+ катиондары, ал екінші орында Mg 2+ катиондары болады. K + және Na + алмаспалы негіздерінің құрамында аз мөлшерде болады. Сіңірілген кальции мөлшері кескін бои ынша 26,95 мг/экв - тен төмендеи ді. Екінші кескінде (Теріс- кеи Алатауы) сіңірілген негіздердің ішінде көп мөлшерде Са 2+ және Mg 2+ катиондары, аз мөлшерде К + және Na + болды. Бірақ кальции құрамының бірінші кескіндегі аи ырмашылығы бар- лық қабаттарда тұрақты және 25,97-ден 28,42 мг/экв-ға деи ін (сурет 4). Сурет 4 – Топырақтагы сіңірілген негіздер Зерттелген топырақ Д.С. Орлов, Л. А. Гришин бои ынша гумустың жоға- ры деңгеи імен (6-10 %) сипатталады. Бірінші кесіндідегі (Кеген асуы) қабат- тың 0-9 см гумуспен қамтамасыз етілуі 7,64 % - ды, ал 9-27 см қабатта 4,55 % - ды құраи ды. Екінші кесіндіде (Теріскеи Алатау) гумустың құрамы біріншісімен салыстырғанда 1,4 (0-5 см) және 1,5 (5-21 см) есе жоғары. Екінші кесінді |