Тұтқыр сұйықтық түріндегі жақпа.Дене температурасында еритін қою сұйықтық немесе желе
тәрізді массалар болып табылады.
Линименттер — қою сүйықтықтар
немесе сілікпе тәріздес,теріге ысқылап жағылып
қолданылатын сүйық жағар майлар.
Ал дайындау тәсілін тандап алу дәрілік заттың қажетті дисперстігіне, бастапқы заттар мен
эмульгаторлардың ерекшеліктеріне байланысты.
1. Фазаларды араластыру. Бұл тәсілмен линимент - қоспалар жэне линимент -
эмульсиялар алынады. Бұл үшін пропеллерлі және турбиналык араластыргыштардың ашық
және жабық түрлері қолданылады. Пропеллерлі араластыргыштар сүйықтықтардың 160-1800
айн./мин. жылдамдықпен айналуын жэне осьтік қозгалысын тудырады жэне түтқырлығы
томен системалар үшін колданылады.
Араластыру кезінде системаның тұрақтылыгын төмендететін ауа көпіршіктерінен қүтылу
үшін жиі вакуум колданылады. Өте үсақ ұнтақталган жэне тұрақты суспензиялар мен
эмульсиялар any үшін
турбиналық араластырғыштар қолданылады.
Ашық типті турбинкалар тік, қигаш немесе
қисық сызықты қалақшалар болып келеді
Жабық тихггі араластыргыштар - бұлар 45-90°С бүрышқа
иілген қалақшалары бар
қозгалмайтын дөңгелектің ішіне орналасқан турбинкапар. Сұйықтық турбинка табанында
орналасқан дөңгелек тесіктер арқылы араластырғышқа кіреді жэне центрге тепкіш күштің
әсерінен одан дөңгелектің қалақшапары арасындағы тесіктер арқылы лактырылады
да,реактордың ішінде күшті араласады.
Турбинканың айналу жылдамдығы 1000-1700 айн/мин.
Суспензиялар мен эмульсиялар дайындау үшін
роторлы - пульсациялык а
ппараттар
кең қолданылады. Дисперсті системалар алу кезінде РПА-ны
араластырылатын затқа
батыруга болады. РПА-тың жұмыс істеу барысында дисперсті фазаның бөлшектеріне
күшті механикалық әсер көрсетіліп, қоспаның турбулизациясы мен пульсациясы
туады. РПА-тың үнтақтау тиімділігін арттыру үшін роторға
немесе статорға қосымша
қалақшалар, шариктер орнатуга болады.
Суспензиялар мен эмульсиялар алу үшін коллоидты диірмендер колданылады.
Олар катты бөлшектерді үйкелеу, фрикционды соққылау немесе үйкелеу мен соққылау
қатар жүретін
кавитация принциптері бойынша жұмыс істейді. Үнтақтау көбінесе сұйық ортада
жүргізіледі. Диірменнің жұмыс беті жылтыр немесе кедір-бүдыр, қүрылысы қысқартылған
конус тәрізді ротор және конусы ұяда айналып түратын статор
немесе жайпақ дискілер
болып келеді.
Суспензиялар мен эмульсиялар өндірісінде ультрадыбыспен ұнтақтауға арналған
қондыргылар кеңінен қолданылады.Гетерогенді сұйықтықтарды дыбыстау кезінде қысу
және сұйылту зоналарында қысым пайда болады. Ультрадыбысты толқын тудыратын
артық қысым калыпты гидростатикалық қысымның үстіне қосылады да, оның
қосындысы бірнеше атмосфера болады.
Дисперсиялық ортаның сипаты бойынша:
➢
Майлы-дисперсиялық орта ретіндеқұрамында майлы майлар
немесе май тәрізді
заттар(ланолин) болады.Ең жиі пайдаланады:күнбағыс, зығыр майы.
➢
Спиртті-құрамында спирт немесе тұнбалар бар,сондай-ақ әртүрлі дәрілік заттарзаттар.
➢
Вазолименттер-құрамында вазелин майы болуымен сипатталады.
➢
Сабынды-спирттік (сапонименттер)-дисперсиялық спиртті сабын ерітінділері.Олар сұйық
болуы мүмкін (егер құрамында калий сабыны бар), гель тәрізді немесе тығыз (егер құрамында
натрий сабыны бар болса).
➢
Линименттер–ерітінділер -бұл майлы майлардың мөлдір қоспалары эфир майларымен,
хлороформмен,метилсалицилат, эфир,құрамына еритін заттар
кіретін еріткіштерде
қолданылады.
➢
Линименттер-суспензиялар-бұл екі фазалы жүйелер.
➢
Линименттер-эмульсиялар-бұл екі фазалы жүйелерм/в типті эмульсия болуы мүмкін немесе в
/ м типті.
Физика - химиялық тұрғыдан линименттер біркелкі емес,сондықтан
ерітінді,эмульсия,суспензия жэне аралас жүйелер болып келуі мүмкін.