Сабақ ОҚытуды ҧйымдастырудың негізгі формасы (Оқу қҧралы)

 
 
Бес жолды өлең
әдісі 
«Басбармақ» 
әдісі 
арқылы 
бағалау 
Оқушылар
А3 қағазына 
берілген 
тапсырма 
бойынша 
оқулықта 
берілген 
мәліметтерге көз 
жүгірте отырып 
постер құрайды 
және оны тақта 
алдында 
қорғайды. 
Оқушылар өз 
ойларын 
постерге жазу 
арқылы, бүгінгі 
сабақтың негізгі 
түйінді идеясын 
айтып қорытын-
дылайды. 

106 
Еңбек құралдары: не? егеу, 
қайрақ. 
Көлік: не? трамвай, машина, 
ұшақ. 
«Баспалдақ» ойыны 
Зат есімдер жазу. Жекеше, 
көпше, деректі, дерексіз зат 
есімдер болуы шарт. 
Осы сөздердің ішінен екі сөзді 
көркем етіп жазу. 
«Кім тапқыр?» 
Интерактивті тақтадағы сурет 
бойынша зат есімдерді атау. 
Табиғатты қорғау туралы әңгі-
мелеу. 
Тақырып бойынша оқушы-
ның оқытылу деңгейіне сәй-
кес деңгейлік тапсырмалар 
беріледі .
1-деңгей.Суреттен зат есім бо-
латын сөздерді тауып жазу, 
сөйлем құрау.
2-деңгей.Оқулықтағы 
жаттығуды 
орындату. 
Зат 
есімдерді құрамына, мағына-
сына қарай талдау. Диалог 
құру.
3-деңгей. Зат есімдерді қатыс-
тыра отырып, 5 сөйлем жазу 
немесе өлең құрау. «Араласқан 
оқиға» ойыны 
Формативті бағалау «Бас-
бармақ», бағалау парақшасы 
Бағалау шкаласы 
13- 12 ұпай «5» 
11-9 ұпай «4» 
8-6 ұпай «3» 
4-3 ұпай «2» 
Топтық бағалау 
жұмысын 
жүргіземін. 
Тақтада 4 топтың 
аты жазылып тұ-
рады. Оқушылар 
өздеріне ұнаған 
топтың 
жұмы-
сын, жауаптарын
стикер 
жабыс-
тыру арқылы ба-
ғалайды.
Қай топта стикер 
саны көп сол топ 
мадақталады. 
Оқушылар 
жа-
зып болған соң, 
өз жұмыстары-
ның жауаптарын 
тексеріп жұмыс-
тарына балл қоя-
ды 
Интербелсенді 
тақтадан көрсе-
тілген 
сюжетті 
суреттермен 
жұмыс жасайды. 
Ақылдасып, бір 
шешімге келіп, 
сөйлем құрайды. 
Оқып, зат есім-
дерді тұлғалық 
талдау жасайды. 
Тақырып бойын-
ша оқушыларға 
деңгейлік 
тап-
сырмаларды та-
ратып береді.

107 
Кері байланыс: «Білім же-
місі»
Сабақта саған не ұнады?
Сабақта не ұнамады? 
Тақырып бойын-
ша алған білім-
дерін қорытын-
дылайды. 
Əсіресе, соңғы 
сұрақ бойынша 
тұшымды әрі то-
лық жауап алы-
ну керек. 
Оқушылар 
бағаланады. 
Аяқталуы 
Ҥйге тапсырма: 
114 - жаттығу 
Рефлексия: Кері байланыс: 
«Білім жемісі»
Сабақта саған не ұнады?
Сабақта не ұнамады? 
 
Оқушылар кес-
тені толтырып, 
жазады. 
Арасынан ойын 
дұрыс айта біл-
ген 1-2 оқушы-
ның 
жауабын 
оқып, танысты-
рамын.
Күнделіктеріне 
114- жаттығу деп 
жазады. 
Топ басшылары
бағалау 
крите-
рийлері 
мен 
бірін-бірі 
баға-
лайды.
Қосымша ақпарат 
Ресурстар: Интерактивті тақта, оқулық, маркер шығу парағы, үлес-
тірме қағазы т.б. 
 
 
Кҥні:
Пәні: қазақ тілі
Мектеп: №115 
Мҧғалімнің есімі: Кӛпеева Г.А. 
Сынып: 6
Қатысқандар саны:11 Қатыспағандар 
саны: жоқ 
Сабақ 
тақырыбы: 
Зат есімнен өткенді қайталау 

108 
Сабақ негіздел-
ген оқу мақсаты 
(мақсаттары) 
Зат есім жайлы білім қорларын кеңейту және
тәжірибемен ұштастырады. 
Сабақ 
мақсаттары 
Барлық оқушылар: 
 
Теориялық білімдері кеңейеді, өзіндік ой-пікір, 
тұжырым айтуға дағдыланады. Сыни ойлауы 
қалыптасады. Ұлттық санасы оянады. 
Диалогтік оқыту жұмысын ұйымдастыру арқы-
лы оқушылардың қызығушылықтарын артты-
руға ықпалын тигізетіндей жағдай жасау; 
Диалог арқылы оқыту әрбір оқушының ойлау, 
сөйлеу дағдыларын дамытуға мүмкіндік туғы-
зады. 
 
Оқушылардың басым бӛлігі: 
 
Тілдік және лексикалық материалды жүйелі 
ұсына алады, сөздік қорын молайту жұмыс-
тарын негізге алады Танымдық тапсырмалар,
жаттығулар барысында білім-біліктерін пай-
далана алады. 
 
Кейбір оқушылар: 
 
Есім сөздер туралы нақты фактілерді, ақпа-
раттар және сипаттамаларды білу және жаң-
ғырту.
Тілдік мақсат 
Оқушылар Тапсырмалар мен жаттығу жұмыс-
тарда қолданылған зат есімдерді бірлесе талқы-
лайды. 
 
Негізгі сӛздер мен тіркестер: 
 
Үй, білім, оқушылар, кітап, адамзат. Жиренше 
шешен, әуе жолы, ғарыш кемесі, Жүрдек по-
езд. 
Талдықорған, Айжан, өзен, Алматы ақшамы, 
тау, адам, Үсен, Көксерек, құс, өсімдік, таң-
құрай. 
 
Сыныптағы диалог / жазылым ҥшін пайда-
лы тілдік бірліктер: 
Зат есімдерге сөздерге арналған суреттер се-
мантикалық карта, тақырыпты ашуға арнап жа-
зылған көркем әдебиеттен үзінділер 

109 
Талқылауға арналған тармақтар: 
-Мәтінді топта оқып, талқылап, өз пікірлерін 
айтады, 1-2-3 топ оқушыларына мәтін беріледі 
- Оқушылар сұрақты тыңдай отырып, тез арада 
зат есімдерді тауып, ауызша жауап береді. 
Жазылым бойынша ҧсыныстар: 
Оқушылары оқулықтан жаттығу жұмыстарды 
сауатты түрде жұмыс жасайды. 
Алдыңғы оқу 
Деректі және дерексіз зат есімдер 
Жоспар 
Жоспарланған 
уақыт 
Мҧғалім іс әрекеті 
Оқушы
іс әрекеті 
Басталуы 
 
Шаттық шеңбер» құру ар-
қылы бір-біріне сәттілік ті-
леу. 
Суреттен кім? не? кімдер? 
нелер? деген сұрақтарға 
жауап беретін сөздерді теріп 
жазу.
Мысалы: отбасы, тәуелсіз-
дік, табиғат, еңбек-бұлар қай 
сөз табына жатады деп ой-
лайсыңдар? 
Ендеше, зат есімнен өткен 
материалды еске түсіріп кө-
рейік. 
 «Сҧрақ-жауап» 
әдісі арқылы жа-
ңа сабақтың та-
қырыбын, мақса-
тын 
айқындап 
аламын. 
«Мозайка» әдісі, 
диалогтік оқыту, 
«ЖИГСО» әдісі,
эссе миға 
шабуыл, 
семантикалық 
карта» 
стратегиялары 
арқылы зат 
есімдерді 
анықтайды. 
Суреттен кім? 
не? кімдер? 
нелер? деген 
сұрақтарға жауап 
беретін сөздерді 
теріп жазу.

110 
Мысалы: отбасы, тәуелсіз-
дік, табиғат, еңбек 
-бұлар 
қай сөз табына 
жатады деп ойлайсыңдар? 
Ендеше,зат есімнен өткен 
материалды еске түсіріп 
көрейік. 
Əр топ зат есім 
жайлы мағлұмат 
береді, өткен са-
баққа пысықтау 
жасайды. 
«Бас 
бармақ» 
әдісі арқылы топ 
басшыларын
бағалаймын. 
1-топ. Берілген сөздерді зат 
есімнің тұлғалық түріне 
ажырат. 
Шайхана, 
бата, 
балалық, 
бала, 
көрме,
құдық, сүзгіш, сыпырғыш, 
доп, кеспе.
2-топ. 
Берілген сөздерді 
құрамына 
қарай 
түріне
ажырат. Баспалдақ, ата-ана, 
көсеу, саудагер, сантиметр, 
Алматы қаласы, Екібастұз, 
Түрксіб ауданы, білім, ант
дара, кҥрделі 
3-топ. 
Берілген сөздерді 
мағыналық түріне ажырат. 
Қалам, парта, сезім, кітап, 
ой, терезе, қиял, орындық 
жақсылық, гүл, деректі
4-топ. 
Берілген сөздерді
жалпылай және жекелей 
атауына 
қарай 
ажырат. 
Талдықорған, Айжан, өзен, 
Алматы ақшамы, тау, адам, 
Үсен, Көксерек, құс, өсімдік, 
таңқұрай. 
(3 минут) 
Семантикалық карта. 
С-деңгейіне 
тапсырма. 
Берілген сөздерден сөз 
тіркесін құрап жазу.
Оқушылар 
берілген 
тапсырманы 
орындап, 
өз 
ойларын 
ашық 
айтып, 
сыни 
тұрғыдан ойлана 
Отырыпжауап 
беруге 
тырысады. 
1-топ. Берілген 
сөздерді зат 
есімнің тұлғалық 
түріне ажырат. 
2-топ. Берілген 
сөздерді 
құрамына қарай 
түріне ажырат. 
3-топ. Берілген 
сөздерді 
мағыналық 
түріне ажырат 
Семантикалық 
карта. 
С-деңгейіне 
тапсырма. 
Берілген
сөздерден сөз 
тіркесін құрап 
жазу.

111 
Үй, білім, оқушылар, кітап, 
адамзат. 
Б-деңгейіне 
тапсырма. 
Берілген сөз тіркестерден 
сөйлем құра. Арман қала, 
Жиренше шешен, әуе жолы,
ғарыш 
кемесі, 
Жүрдек
поезд. 
А-деңгейіне тапсырма.
Шығармашылық тапсырма.
«Ана тілім - ардағым» атты 
тақырыпта мәтін құрау. 
Ойтолғау, эссе 3 тақырып
таңдау 
отбасы, тәуелсіздік, табиғат,
Шығармашылық жҧмыс. 
Оқушыларға сюжеттік сурет 
беріледі. Топ болып 2-3 
сөйлем жазу керек. 
Құрамында көсемшелер мен 
есімшелердің болуы шарт.
Суретпен жұмыс
І топ
І Ҥтоп
ІІІ топ
ІІ топ
 
 
Бағалау. Смайликтермен. 
 «Дҧрыс», «Дҧрыс емес» 
стратегиясы. 
- Етістер үшке бөлінеді.
- Зат есім деректі және 
дерексіз болады.
- ған, -ген есімшенің 
жұрнақтары.
Үй, білім, 
оқушылар, кітап, 
адамзат. 
Б-деңгейіне 
тапсырма. 
Берілген сөз 
тіркестерден 
сөйлем құра. 
Арман қала, 
Жиренше 
шешен, әуе 
жолы, ғарыш 
кемесі, Жүрдек
поезд. 
А-деңгейіне 
тапсырма.
Шығармашылық
тапсырма.
«Ана тілім - 
ардағым» атты 
тақырыпта мәтін 
құрау. 
3 тақырып 
бойынша таңдау 
отбасы, 
тәуелсіздік, 
табиғат 
Ойтолғау 
жазады. 
Оқушылар 
жазып болған 
соң,өз 
жұмыстарының 
жауаптарын 
тексеріп 
жұмыстарына 
балл қояды.

112 
- Салт етістік табыс септігін-
дегі сөзді қажет етеді.
“Тыңдады” сабақты етістік.
 «Киви» бейнеролигі көрсе-
тіледі. Пікірталас тудыру. 
 
Интербелсенді тақта-
дан көрсетілген сюжет-
ті суреттермен жұмыс 
жасайды. Ақылдасып, 
бір шешімге келіп, 
сөйлем құрайды. Оқып, 
етістіктерге тұлғалық 
талдау жасайды. 
Оқушылар қолдарын-
дағы «дұрыс», «дұрыс 
емес» деген жазуы бар 
қима қағаздарды пайда-
лана отырып, сұрақтар-
ға жауап береді. Қажет 
жағдайда түсіндіреді. 
Оқушылар бейнеролик 
бойынша өз ойларын 
айтады. 
Аяқталуы Ҥйге тапсырма: 
Рефлексия: 
1. Бүгінгі сабақта 
маған____________________ 
_______________ қызықты 
болды. 
2.Маған__________________
________________________
______қиындық туғызды. 
3. Менің көңіл-күйім _____ 
________________________ 
(рефлексия 
парақтарына 
түсіреді) 
- Сабақ аяқталды! – Сау 
болыңыздар! 
Оқушылар кестені тол-
тырып, жазады. 
Арасынан ойын дұрыс
айта білген 1-2 оқушы-
ның жауабын оқып, та-
ныстырамын.
Күнделіктеріне 
Зат 
есімдерді 
қатыстыра 
отырып, өлең шумақта-
рын құрау деп жазады. 
Топ басшылары баға-
лау критерийлері арқы-
лы бірін-бірі бағалай-
ды.
Қосымша ақпарат 
Ресурстар: Интерактивті тақта, оқулық, маркер шығу парағы, 
үлестірме қағазы т.б. 

113 
Мектеп тарапынан ұйымдастырылған «Тәжірибедегі рефлек-
сия» жалпы білім беретін мектептердегі педагогика кадрларының 
кәсіби даму бағдарламасы атты курста орта мерзімді, қысқа мерзімді 
жоспар құруды толық меңгердім. 
Бұл жоспар дәстүрлі сабақтағы жоспарға қарағанда, өте тиімді 
екендігін аңғардым. Өйткені әр сабақ барысында түрлі әдіс-тәсілдерді 
қолдану тиімді әрі сәтті деп айтсам болады. 
Мектептегі тәжірибе барысында жұмыс жүргізу үшін 6 «Ə» 
сыныптың қазақ тілі мен әдебиеті пәнін зерттеуге алдым. Бағдар-
ламада берілген стандарт бойынша өтілетін тақырыптарым «Атауыш, 
көмекші,одағай сөз»,«Зат есім, «Деректі, дерексіз зат есімдер», «Зат 
есімдерден өткендерді қайталау». Бұл тақырыптар 6 сыныптар үшін 
таныс тақырыптар, сондықтан әр тақырыпқа тоқтала отырып, оқу-
шылардың бұрынғы алған білімдерін жетілдіре отырып, шығарма-
шылық тапсырмалар орындату арқылы әртүрлі әдіс-тәсілдерді сабақ-
та қолдандым. 
Қысқа мерзімді жоспар жасауда оқыту мен оқу тәжірибесіне 
Бағдарламаның 7 модулін ықпалдастырылғаны көрсетілген тізбектел-
ген сабақтар топтамасын жинақтадым. Сабақты жоспарлау кезінде 
барлық оқушылардың қажеттіліктерін ескере отырып, сабақ мақсат-
тары, оқу нәтижелері, инклюзивті оқыту, дифференция, көшбасшы-
лық және басқару,бағалау мен негізгі ресурстарды негізге алдым. 
Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер модуліне ынтымақтастық 
атмосферасын қалыптастыруда «Ыстық алақан», «Жүректен жүрек-
ке» «Мозайка» сияқты әдістерді қолдандым. Сыни тұрғыдан ойлау 
модулінде «Ой қозғау», «Бес жолды өлең», «Ыстық орындық», 
«Миға шабуыл», «Сұрақ-жауап», «Джиг-СО», әдістерімен оқушылар 
топтық,жұптық және ұжымдық жұмыстарда сыни ойланып,ортақ 
шешімге келеді.Ақпараттық коммуникациялық технологияларды 
пайдалануда тақырыптарға байланысты слайдтар,интербелсенді 
ойындар,электронды оқулықтар және интерактивті тақтаны басқа да 
мүмкіндіктері пайдаланылды. Талантты және дарынды балаларға 
тапсырмалар беріле отырып,балалардың дарындық қабілетін ашуға 
мүмкіндік берілді. Оқытуды бағалау мен оқуды бағалау модулінде 
«Бағдаршам», «Басбармақ», «Өзін-өзі бағалау», «Мадақтау», «Екі 
жұлдыз, бір тілек», «Көңілді смайликтер», «Саусақ сигналдары», 
«Бас бармақ» әдістері қолданылды. Болашақта сабақтарымызда осы 
Бағдарламаның 7 модулін ықпалдастырып отырсақ, онда оқушыла-
рымыздың бәсекеге қабілетті болатынына кәміл сенемін. 

114 
МАЗМҦНЫ 
 
 
Кіріспе............................................................................................................3 
Сабақ – оқытуды ұйымдастырудың негізгі формасы ............................5 
Сабақта оқушылардың сөйлеу әрекетін (оқылым, тыңдалым, 
айтылым, жазылым,) қалыптастырудың психологиялық
негіздері ......................................................................................................13 
Сабақта білімді игертудің дидактикалық қағидалары мен 
оқыту әдістері ............................................................................................19 
Сабақ үлгілері.............................................................................................29 
Тізбектелген сабақтар топтамасындағы «сыни тұрғыдан
ойлау» модулі қалай кіріктірілгендігі туралы рефлексиялық 
есебі..............................................................................................................78 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

115 
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТ: 
 
1. Қазақ тілді мектептердегі «Қазақ тілі» және «Қазақ әдебиеті» 
пәндері бойынша педагог кадрлардың біліктілігін арттыру кур-
сының білім беру бағдарламасы. Мұғалімге арналған нұсқаулық. - 
Астана, «Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ, Педагогикалық 
шеберлік орталығы, 2017, - 60 б. 
2. Əбиев Ж.Ə., Бабаев С.Б., Құдиярова А.М. Педагогика.Оқу құралы 
Алматы, 2006. 85-96 б. 
3. Бабаев С.Б., Оңалбек Ж.К. Жалпы педагогика. Оқу құралы. – 
Алматы, «Нұр-пресс», - 110-115 б. 
4. Педагогика. ЖОО мен педколледждер студенттеріне арналған 
оқулық. /Ред. басқ. П.И.Пидкасистый; Ауд.: Г.Азметова, Ш.Т.Тау-
баева. - Алматы, 2006. - 336 б. 
5. Лемберг Р.Г.Дидактические очерки. Изд. 2-е, перераб. - Алма-Ата, 
1964. -140с. 

116 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ж.Н.СҤЛЕЙМЕНОВА, Г.А.КӚПЕЕВА 
 
 
 
 
 
 
САБАҚ – ОҚЫТУДЫ ҦЙЫМДАСТЫРУДЫҢ
НЕГІЗГІ ФОРМАСЫ 
 
(Оқу қҧралы) 
Техникалық редакторы: Нақыпов М.Н. 
Басуға 20.11.2020 жыл қол қойылды. 
Пішімі 60х84 1/16. Офсеттік қағаз №1. Көлемі 7,3 б.т. 
RISO басылыс. Таралымы 300 дана. 
ЖШС «Жания-Полиграф» баспаханасында басылды. 
Алматы қаласы, Жандосов көшесі, 58, оф. 114.