Саба›тыЈ та›ырыбы : Халы› ауыз Щдебиеті Саба›тыЈ ма›саты

ЖазушыныЈ «љаза› солдаты» романы(1950) КеЈестер Ода“ыныЈ Батыры љайыр“али Сма“±ловтыЈ ймірінен алын“анБас кейіпкері – љайрош СарталиевтіЈ балалы› ша“ынан,ауылдан ›ала“а ›ашып келген о›и“адан басталып,азамат болып ›алыптасуына дейінгі аралы›ты ›амтиды.

«Оян“ан йлке» 1953 жылы жазыл“ан.›аза› даласында“ы капиталистік ›атынастардыЈ кіріге бастауы,йнеркЩсіп,йндіріс орындарыныЈ бой кйтеруі,ж±мысшы табыныЈ ›алыптасуы т.б. тарихи,саяси-Щлеуметтік о›и“лар кеЈінен суреттелген. «Жат ›олында»(1984) романын «Оян“ан йлкеніЈ» жал“асы деуге де болады.Жазушы ХІХ “асырдыЈ бас кезіндегі Орталы› љаза›станда“ы ›о“амды›-Щлеуметтік ймірді жазады.РоманныЈ бас кейіпкері – кЇрескер Кенже“ара Берік›арин. «Оян“ан йлкедегі» Игілік байдыЈ ±лы,біра› сол кезеЈге лайы›тала сомдал“ан жаЈа бейне.

’.МЇсіреповтыЈ Щйел-ана бейнесін жаса“ан бірнеше ЩЈгімелері бар екенін жо“арыда айтып йттік Сол топты толтыратын туындысы - «°лпан» романы.°лпан – рухы кЇшті,мінезі кесек,жар›ын т±л“а.›аза› ЩйелініЈ асыл ›асиеттерімен бірге ерге лайы› мінезді бойына т±т›ан °лпан ел-ж±ртыныЈ ›ам›оры,та“дыры ›атпар-›атпарлы,мыЈ“ыр“ан мал,самса“ан байлы› иесі бол“анымен ел ішініЈ ›атал заЈдары °лпан“а ›иынды“ы мен ›асіретін де аз тарт›ызбайды.Соны жеЈе білген,рухын тЇсірмеген,парасат,тазалы“ымен ймір кешкен °лпан ймірін Їлгі етеді.

1902 жылы дЇниеге келді

1917 жылы о›у“а тЇседі

1923 жылы Омбы ›аласында о›иды

1928-1938 жылдары жауапты орындарда ›ызмет ат›арады.

1938-1955 жылдары Щдеби ж±мыспен айналысады.

1956-1966 жылдары «Ара-Шмель» журналыныЈ бас редакторы болып ›ызмет ат›арады.
Білімді бекіту: О›ушылардыЈ тЇсінбеген с±ра›тарына жауап беремін

Білімді ба“алау: О›ушылардыЈ жауаптарына ›арай білімдері ба“аланады.

®йге тапсырма: ®йге ’.МЇсіреповтіЈ «°лпан» романын о›ып келу.

КЇні: ПЩні: ›аза› Щдебиеті Сыныбы: 9

а) лиро-эпосты› жырлар туралы тЇсінігін кеЈейту,о›ушылар“а ойландыратын сауал бере отырып,пікірін тыЈдау;

Щ) білімдік танымын,шы“армашылы› ›абілетін,тілдік ›орын,ізденістерін арттыру;

б) еЈбексЇйгіштікке,±›ыптылы››а тЩрбиелеу;

О›ушылармен амандасу,тЇгелдеу, о›у ›±ралдарын тексеру, сыныптыЈ тазалы“ына кйЈіл бйлу. О›ушылардыЈ зейінін саба››а аудару.

®йге берілген тапсырманы с±раймын. О›ушылар“а бірнеше с±ра›тар ›оямын.

"љыз Жібек" жыры— идеялы› мазм±ны, кйркемдік сйз сапасы, сюжеті, композициясы, кйркемдік айшы›тары жа“ынан лиро-эпосты› дастандардыЈ ішіндегі Їздік туындылардыЈ бірі.

Жыр“а йзек бол“ан о›и“а Тйлеген мен љыз ЖібектіЈ арасындагы шынайы махаббат. ОлардыЈ бірімен-бірі табыс›ан шуа›ты сЩттері де, ›ай“ылы-›асіретті кЇн

кешкен трагедиялы› кездері де барынша шынайылы›пен йрнектелген.

Дастанда“ы бейнелі сйз кестелерін жыршы йзініЈ нысаналы ойына орай тол“ап, екшеп ала білген. Мысалы, ›азак аулыныЈ кйшпелі тіршілігініЈ сЩн-салтанаты, ТйлегенніЈ йлім алдындагы Щуедегі алты казбен ›оштас›ан сЩті, ЖібектіЈ асыл жары Тйлеген ›азасына егілген жан азасы “ажап сйз кестелерімен йрілген.

ДастанныЈ басты кейіпкерлері — Тйлеген мен љыз Жібек.

адамгершілік,арлылы›,жан сЇйсіндірер ›ылы› мінездерін екі “ашы›тыЈ шынайы махаббатын жырда“ы на›тылы о›и“а“а сЇйене отырып айтып беріЈдер.

1. 
   Лиро-эпосты› жырыныЈ батырлар жырынан ›андай айырмашылы“ы бар?
   
2. 
   ’ашы›ты› жырларда“ы ›айсысыныЈ киносын кйргенсіЈдер?
   
3. 
   ЖібектіЈ Сансызбай“а ›осылуына ›алай ›арайсыЈдар?
   
4. 
   Тйлеген алыс та азабы мол жол“а неліктен бел байлады, о“ан не себеп болды,оны нендей арман жетеледі?
   

О›ушылырдыЈ жауаптарына ,саба››а белсене ›атысып отыр“андарына ›арай білімдері ба“аланады.

КЇні: ПЩні: ›аза› Щдебиеті Сыныбы: 9

а) о›ушылар“а шешендік сйздердіЈ тЇрлері туралы тЇсіндіре отырып, тіл байлы“ын жетілдіру;

Щ) Сезімтал,шешен болу“а ±мтылдыру;

б) ма›ал –мЩтелдер Їйрету ар›ылы хал›ымыздыЈ Щдеби бай м±раларын,шешендік йнерін, дЩстЇрін ›адірлеуге тЩрбиелеу;

О›ушылармен амандасу,тЇгелдеу, о›у ›±ралдарын тексеру, сыныптыЈ тазалы“ына кйЈіл бйлу. О›ушылардыЈ зейінін саба››а аудару.

®йге берілген шешендік сйздер туралы с±раймын о›ушылар“а бірнеше с±ра›тар ›оямын

Шешендік сйздер мазм±нына ›арай шешендік арнау, шешендік тол“ау, шешендік дау болып Їшке бйлінеді.

Шешендік арнау. имірде сан алуан о›и“алар“а сай Щр тЇрлі мазм±нда айтыл“ан. љуаныш›а Їлкендер бата беріп, игі тілек айтып, ›ай“ыда басал›алы а›ыл айтылып, кйЈіл білдірулер тілекпен жал“асып отыр“ан. Хал›ымыз "Жа›сы сйз - жырым ырыс" деп жылы лебізге Їміт артып келген. ®лкен кісілерден бата с±рап, сол баталардыЈ ›±дірет-кЇшіне сенетін бол“ан. "ЖаЈбырмен жер кйгерер, батамен ер кйгерер" деген ма›ал осындай сенімнен ту“ан болса керек.

Шешендік тол“ау. АйтушыныЈ таби“ат ›±былыстары мен Щлеуметтік йзгерістерге йзіндік кйз›арасын кйрсетеді. Кйп жаса“ан а›ылгйй, дана ›ариялар кйрген-білгендерін ›орытып, келер ±рпа››а айтар аманат-а›ылын, йсиетін шешендік тол“ау тЇрінде білдіреді.

Шешендік тол“аулардыЈ кйпшілігі йзініЈ тЩрбиелік, дидактикалы› мазм±нына сЩйкес таби“ат ›±былыстары мен адам ймірін ›атар алып салыстыру, шешендестіру т±р“ысында келеді.

Шешендік дау“а жер дауы, жесір дауы, ›±н дауы, ар-намыс›а байланысты тап›ыр сйздер жат›ызылады. Ол кісілер арасында“ы мал-мЇлік Їшін болатын дау талаптан бастап, екі ел арасында“ы дипломатиялы›-мЩмілегерлік сйздерге дейін ›амтиды.

КЇні: ПЩні: ›аза› Щдебиеті Сыныбы: 9

а) о›ушылар“а шешендік сйздердіЈ тЇрлері туралы тЇсіндіре отырып, тіл байлы“ын жетілдіру;

Щ) Сезімтал,шешен болу“а ±мтылдыру;

б) ма›ал –мЩтелдер Їйрету ар›ылы хал›ымыздыЈ Щдеби бай м±раларын,шешендік йнерін, дЩстЇрін ›адірлеуге тЩрбиелеу;

О›ушылармен амандасу,тЇгелдеу, о›у ›±ралдарын тексеру, сыныптыЈ тазалы“ына кйЈіл бйлу. О›ушылардыЈ зейінін саба››а аудару.

®йге берілген шешендік сйздер туралы с±раймын о›ушылар“а бірнеше с±ра›тар ›оямын

Тйле би Шлібек±лы XVII—XVIII “асырларда ймір сЇрген. 1663 жылы ›азіргі Жамбыл облысына ›арайтын Шу йзенініЈ бойында Шулиеата маЈында“ы ЖайсаЈ жайлау деген жерде дЇниеге келген. Тйле жастай араб, парсы тілдерін жа›сы білген. Шы“ыстыЈ аЈыз-ЩЈгімелері, ›исса-дастандарымен таныс бол“ан. Шке тЩрбиесініЈ ар›асында билікке ерте араласып, сенімнен шы“а білген. Ал“ыр-тап›ырлы“ымен, Щділдігімен кйрініп, жастайынан ел ішіндегі жер дауы, жесір дауына араласып, кесіп шешім айтып отыр“ан.

Шешендік дЩстЇрінде жаЈа талап жас баланыЈ аты Щйгілі билерден барып бата алатыны болады. Сол жЇйемен Тйле би ата›ты Шнет Баба“а барып сЩлем беріпті. ЖЇзге келген ›арт би ел бірлігі, ынтыма› жайында сйз айтып отырса керек. Сонда жас Тйле: "љалай еткенде бірлік болады, оныЈ мЩні ›андай болма›?" - деп с±рапты. Б±“ан би бір топ буыл“ан шыбы›ты ±сынып, осыны сындырып кйрші десе керек. Жас Тйле оны олай бір, б±лай бір иіп сындыра алмапты. М±ны кйрген ›арт би: "Енді сол шыбы›ты біртіндеп сындыршы", — десе, ол б±л жеке шыбы›тарды оп-оЈай быртылдатып сындырып беріпті. Шнет Баба жас баладан: "Б±дан не тЇсіндіЈ?", — деп с±ра“анда, Тйле: "М±ныЈ мЩнісі, ынтыма“ы, бірлігі бар елді жау да, дау да ала алмайды. Онсыз тірлік жо›!", - депті. Сонда Шнет Баба: "ДЩл таптыЈ, балам! Ел билеу Їшін, еЈ алдымен, ауызбірлік, ынтыма› ›ажет! Ба› ›айда барасыЈ — ынтыма››а барамын дегенніЈ мЩнісі осы — депті.

Топтастыру стратегиясы:

Елші,мЩмлегер заЈгер психолог

а›ын шешен

саясаткер,›о“ам ›айраткері тЩрбиеші ойшыл,“алым
Кітаппен ж±мыс: Тйле бидіЈ шешендік сйздерін о›у,ойларын жеткізу.

Білімді бекіту: итілген та›ырып›а байланысты бірнеше с±ра›тар ›оямын. ТЇсінбеген с±ра›тарына жауап беремін.

Білімді ба“алау: О›ушылырдыЈ жауаптарына ,саба››а белсене ›атысып отыр“андарына ›арай білімдері ба“аланады.

®йге тапсырма: ТйлебидіЈ шешендік сйздерін,тол“ауларын о›ып келуге беремін.

КЇні: ПЩні: ›аза› Щдебиеті Сыныбы: 9

а) о›ушылар“а шешендік сйздердіЈ тЇрлері туралы тЇсіндіре отырып, тіл байлы“ын жетілдіру;

Щ) Сезімтал,шешен болу“а ±мтылдыру;

б) ма›ал –мЩтелдер Їйрету ар›ылы хал›ымыздыЈ Щдеби бай м±раларын,шешендік йнерін, дЩстЇрін ›адірлеуге тЩрбиелеу;

О›ушылармен амандасу,тЇгелдеу, о›у ›±ралдарын тексеру, сыныптыЈ тазалы“ына кйЈіл бйлу. О›ушылардыЈ зейінін саба››а аудару.

®йге берілген шешендік сйздер туралы с±раймын о›ушылар“а бірнеше с±ра›тар ›оямын

Хал›ымыздыЈ айтулы кемеЈгер билерініЈ бірі - љаз дауысты љазыбек шешендігімен дараланып кйзге тЇскен тарихи т±л“а. ОныЈ аты Щйгілі Абылай хан, Б±›ар жырау, Тйле би, Шйтеке билермен ›атар аталады. љазыбектіЈ шын мЩніндегі шешендігі мен жер жар“ан даЈ›ы кешегі "А› табан ш±бырынды, Ал›акйл с±лама" атан“ан ЖоЈ“ар бас›ыншылы“ыша ›арсы кЇрес жылдары бЇкіл ›аза› даласына жайылады. Ол хал›ымыздыЈ басына ауыр кЇн туып, не ел болу, не ›±рып кету ›аупі тйнген ›иын сЩтте суырыл“ан шешендігімен, ал“ыр да білгір кйсемдігімен ел намысын ›ор“ап ›алады.

љазыбек есімі екі елдіЈ арасын бітістіруші батыл елші, парасатты мЩмілегер ретінде мЩлім.

°за› сйзбен емес, ±рымтал оймен, ±ш›ыр ›иялымен саралай отырып, дЩлелді жеткізген сйздері шешенніЈ еш нЩрседен ›айтпайтын ›айсар Щрі шешен, Щрі батыр екенініЈ делелі. љалма› ханына: "Егер бітімге келмесеЈ т±рысатын жеріЈді айт - дей келе, — атадан ±л туса, ›±л боламын деп тумайды, анадан ›ыз туса, кЇЈ боламын деп тумайды. °л мен ›ызды ›аматып отыра алмайтын елміз. Сен — ›алма›, біз — ›аза›, ›арпыс›алы келгенбіз. љаза›, ›алма› баласы, табыс›алы келгенбіз. Табысу“а кйнбесеЈ, шабыс›алы келгенбіз. Сен - ›абылан болсаЈ, мен - арыстан, алыс›алы келгенбіз"... , - деп йз ойын ашы› білдіреді. М±нда сйз бен сйз тіркестерін Щлсін-Щлсін ›айталап, бір ±“ымныЈ тйЈірегінде бірнеше мЩндес, ма“ыналас сйздерді шегелеп, , ны“ыздай (›азбалай) сййлеп жалынды сйздерді б±рша›тай жаудыртты. МірдіЈ о“ындай екпінді сйздерімен ЖоЈ“ар ханныЈ тіл-аузын аштырмай "айт›ан сйзі — ›±р“ан ›а›пандай" бол“анын аны› бай›аймыз. Биді халы› "›азып айт›ан љазыбек" деп ›астерлеген.

1. 
   ®ш би ›ай жерде бас ›ос›ан еді?
   
2. 
   ®ш бидіЈ бас ›ос›ан жеріне Їш елбасы ›ай жылы бас ›осты?
   

КЇні: ПЩні: ›аза› Щдебиеті Сыныбы: 9

а) о›ушылар“а шешендік сйздердіЈ тЇрлері туралы тЇсіндіре отырып, тіл байлы“ын жетілдіру;

Щ) Сезімтал,шешен болу“а ±мтылдыру;

б) ма›ал –мЩтелдер Їйрету ар›ылы хал›ымыздыЈ Щдеби бай м±раларын,шешендік йнерін, дЩстЇрін ›адірлеуге тЩрбиелеу;

О›ушылармен амандасу,тЇгелдеу, о›у ›±ралдарын тексеру, сыныптыЈ тазалы“ына кйЈіл бйлу. О›ушылардыЈ зейінін саба››а аудару.

®йге берілген шешендік сйздер туралы с±раймын о›ушылар“а бірнеше с±ра›тар ›оямын

љаза›тыЈ Щйгілі де айбарлы билерініЈ бірі - Шйтеке. Ол ТЩуке ханныЈ т±сында емір сЇріп, ›аза› ж±ртыныЈ бір орталы››а ба“ынып іргелі ел болуына ісімен де, сйзімен де зор Їлес кос›ан. Шйтеке би жастайынан-а› Щр тЇрлі дау-дамай, талас-тартыста суырылып шы“ып, кйшелі сйз айтып, тілмар шешендігімен ж±ртты таЈ ›алдыр“ан.

љаза› билерініЈ дЩстЇрімен Шйтеке де љазыбек биге сЩлем беруге келген. Шлі онша таныла ›ойма“ан кезініЈ йзінде ±тымды жауабымен кйзге тЇседі. љазыбек Шйтекеге:

"Уа, балам, атадан жа›сы ±л туса, елдіЈ ту болады, жаман ±л туса, соры болады деуші еді, сен соныЈ ›айсысы боласыЈ?!" — депті. Сонда Шйтеке бірден тіл ›атып: "ОраздыныЈ ›ариясы ›артай“анда, ›азына болады, ШиыршыныЈ ›ариясы ›артай“анда ›азба болады дейтін еді, йзіЈіз ›айсысы боласыз?" — деп ›арсы с±ра› ›ояды. Б±“ан љазыбек: "Иншалла, ›азынасы болармыз", — дейді. Сонда Шйтеке: "Біз де елдіЈ туы болармыз", — деп жауап ›айтар“ан.

Б±л бір жа“ынан, сЩлем берушініЈ тап›ырлы“ы мен ой-йрісін бай›атады. Елге танымал белгілі шешенніЈ алдынан йткен жасты ж±рт та мойындап, келешегінен Їлкен Їміт кЇткен.

Шйтеке бас›а билермен бірге "КЇлтйбеніЈ басында кЇнде жиын" атан“ан тарихта белгілі ауыр кезенде ›алма› бас›ыншыларына ›арсы кЇресті ±йымдастырушылардыЈ бірі бол“ан.

1. 
   Шешендік сйздерді неге ша“ын жанр дейміз?
   
2. 
   Би-шешендерге тЩн ›асиеттер,олардыЈ ›о“амда“ы,тарихта“ы,ймірдегі орны мен рйлі ›андай?
   
3. 
   Ата›ты шешен ,билерден кімдерді білесіЈдер?
   

О›ушылырдыЈ жауаптарына ,саба››а белсене ›атысып отыр“андарына ›арай білімдері ба“аланады.

а) АйтыстыЈ тЇрлері туралы тЇсінік бере отырып,о›ушылардыЈ пЩнге деген ›ызы“ушылы“ын арттыру;

Щ) тЩрбиелік мЩні бар мысалдар келтіре отырып о›ушыларды елін,жерін,Отанын сЇюге тЩрбиелеу;

б) о›ушылардыЈ білімін ба›ылау ар›ылы мЩнерлеп о›у“а да“дыландыру;

О›ушылармен амандасу,тЇгелдеу,о›у ›±ралдарын тексеру.СыныптыЈ тазалы“ына кйЈіл бйлу.О›ушылардыЈ зейінін саба››а аудару.

®йге берілген тапсырманы с±раймын. О›ушылар“а бірнеше с±ра›тар ›оямын

љаза›тыЈ ауыз Щдебиетінде ерте заманнан келе жат›ан айтыс жанрыныЈ туу негіздері мен йзіне тЩн ерекшеліктері, даму тарихы бар.

Айтыс — халы› ауыз ЩдебиетініЈ ерекше бір тЇрі. Айтыс ›аза›тан бас›а арабтыЈ бЩдЩуилер тайпасында жЩне тЇрік тілдес елдердіЈ бір›атарында, ірі а›ындар айтысы ®ндістан халы›тарында бар.

Кейбір зерттеушілер айтыстыЈ ал“аш›ы шы“у тегі йте ерте заманнан келе жат›анын айтады. ОныЈ Щуелгі элементі кйркемйнердіЈ тЇрлері сараланып, бір-бірінен Щлі ажырамай, бЩрі бірігіп бір бЇтін йнер саналып, Щні де, йлеЈі де, оны шы“ару да, орындау да, ›имыл, бет ›±былысы, та“ы бас›алары да ›осыла жЇрген дЩуірде туса керек деп топшылайды. АйтыстыЈ ал“аш›ы адымы осы кезеЈде басталса керек.

АйтыстыЈ ескі тЇрі деп есептелетін бЩдік айтысыныЈ негізінде адам баласыныЈ таби“ат›а Щсер ету ма›саты жатса, бас›а айтыстардыЈ ішінде ›айсысы ерте, ›айсысы кеш туды, оны айту ›иын.

Дегенмен, кейбір айтыстардыЈ мазм±нына, лексикасына, сййлем ›±рылыстарына ›арап, ›ай заманда пайда бол“анын топшылау“а болады. Мысалы, жануарлар айтысына, йлі мен тірініЈ айтысына ›ара“аЈда, ж±мба› айтысыныЈ ана“±рлым кеш ту“анды“ы аны›.

Салт айтысыныЈ ескі тЇрі ›ыз бен жігіт айтысында негізгі та›ырып — жасты› кйЈіл кЇйі мен йнер сынасу болса, а›ындар айтысыЈда йнер салыстыру, сйз сынасудыЈ Їстіне Щр а›ын йз руын дЩріптей жырлаушылы› келіп ›осыл“анын кйреміз. Шсіресе б±л XIX “. етегін кеЈірек жай“ан. Осы дЩуірде ймір сЇрген ата›ты а›ындар: Шйже, Балта, Орынбай, Кемпірбай, Тезекбай, СЇйінбай, ТЇбек, Омар›±л, Табия, М±рат, СЇгір, ЖаскілеЈ, Бала Омар, Біржан, Сара, т.б. тЇрлі та›ырыпта шы“ар“ан ›ыс›а йлеЈдерімен ›атар, айтыс›а тЇсіп, сан алуан сйз тартыстарын бастарынан кешірген жене тарихта кйпшілігініЈ аттары осы айтыс ар›ылы са›тал“ан.

Топтастыру стратегиясы:

БЩдік айтысы жануарлар мен адамныЈ айтысы

Ж±мба› айтыс салт айтыс

Білімді бекіту: итілген та›ырып›а байланысты бірнеше с±ра›тар ›оямын. ТЇсінбеген с±ра›тарына жауап беремін.

Білімді ба“алау: О›ушылырдыЈ жауаптарына ,саба››а белсене ›атысып отыр“андарына ›арай білімдері ба“аланады.

®йге тапсырма: АйтыстыЈ тЇрлерін о›ып келуге беремін.

КЇні: ПЩні: ›аза› Щдебиеті Сыныбы: 9

а) АйтыстыЈ тЇрлері туралы тЇсінік бере отырып,о›ушылардыЈ пЩнге деген ›ызы“ушылы“ын арттыру;

Щ) тЩрбиелік мЩні бар мысалдар келтіре отырып о›ушыларды елін,жерін,Отанын сЇюге тЩрбиелеу;

б) о›ушылардыЈ білімін ба›ылау ар›ылы мЩнерлеп о›у“а да“дыландыру;

О›ушылармен амандасу,тЇгелдеу,о›у ›±ралдарын тексеру.СыныптыЈ тазалы“ына кйЈіл бйлу.О›ушылардыЈ зейінін саба››а аудару.

®йге берілген тапсырманы с±раймын. О›ушылар“а бірнеше с±ра›тар ›оямын

"Біржан мен Сара" айтысы — йзініЈ ›±рылысы жа“ынан болсын, кйркемдігі жа“ынан болсын ›аза›тыЈ а›ындар айтысыныЈ ішіндегі Їздігі.

Біржан мен Сара жайында. Біржан да, Сара да — кйпке мЩлім, тарихта белгілі адамдар. Біржан сал љожа“±л±лы ›азіргі Кйкшетау облысы, ЕЈбекшілер ауданында 1834 жылы туып, сол жерде 1887 жылы ›айтыс бол“ан. Бейіті Степняк ›аласынын, жанында. Біржан жас ша“ынан Щнге, йлеЈге Щуестенеді. инер жолына тЇседі. Таби“и талант иесі кйп ±замай-а›, "Щнші, а›ын, сал Біржан" деген ата››а ие болады. Ел аралап, Щн салып, айтыс›а тЇсіп, ойын кйркі, той кйркі атанады. Халы› БіржанныЈ Щнін ›атты сЇйіп, йнерпаз жас а›ын, Щншілер оны ЩнніЈ пірі т±тып, ±стаз деп таниды.

Ар›аныЈ ардагер Щнші-композиторлары Жарыл“апберді, А›ан, Жаяу М±са, Балуан Шола›, Естай сия›ты йнерпаздар БіржанныЈ Щншілік мектебінен шы››ан.

Біржан кйптеген Щн шы“арды. ОныЈ "Кйкшетау", "Жанбота", "ЛЩйлім шыра›", "Айтпай", "Адас›а›", "Жамбас сипар" сия›ты Щндері — ›аза› музыка мЩдениетініЈ алтын ›азынасына ›осыл“ан Їздік туындылар.

БіржанныЈ бас›алардан ерекшелігі — ол жай а›ын “ана емес, сонымен бірге Щнші де. ОныЈ даЈ›ы Щуелде Щнмен жайыл“ан. Біра›, ол тек Щнді шы“арушы Щрі тамаша орындаушы “ана емес, ол Щніне лайы› сйз йрнегін, бояуын таба білген а›ын да. ОныЈ Щн мЩтіндері мазм±ны, кйркемдігі жа“ынан шебер.

"Біржан мен Сара" айтысында“ы ас›а›, Щр сйздердіЈ т±п-тамыры осы ›ыс›а-›ыс›а Щн мЩтінінде жатыр.