Пайдаланылатын о›улы›,кймекші ›±рал: М.Шуезов «Абай жолы» эпопеясы; «Жар› етпес ›ара кйЈілім ...»
(АбайдыЈ йлеЈдер жина“ы); Свет›али Н±ржанов «ТаЈ ›ауызын жар“анда» йлеЈдер жина“ы. «љаза›тыЈ би-шешендері» жина“ы.
Саба›тыЈ йту кезеЈдері.
І.°йымдастыру. Сынып о›ушыларымен амандасамын.КйЈіл кЇйлеріне,кабинеттіЈ бЇгінгі саба››а дайынды“ына кйЈіл аударамын.О›ушыларды тЇгендеймін.
Свет›али а›ынныЈ жаЈа жыр жина“ында“ы Абай ±лылы“ын паш ететін т±старын атап кйрсетемін.
ІІ.иткен саба› тапсырмаларын тексеру Їшін бірнеше о›ушы“а кеспе карточкалар таратып,саба› барысында жауап алатынымды ескертемін.Ал бЇгінгі талдау саба“ы кЇрделі болатынды›тан бірден жаЈа саба› материалына кіріспе жасаймын.
ІІІ.БЇгінгі саба› та›ырыбын та›та“а жазып кйрсетемін.
Б±л та›ырып ±лтымыздыЈ Щр заман тал›ысынан йтіп,›азір Щйел-аналарымыз ›о“амды› дамуда йз биік орын алып отыр“анын естеріне сала кетемін.Ауыз ЩдебиетініЈ де небір Їлгілері ᱓ан со›пай йтпейді.
Бірде Орта жЇздегі аржас Шорман тйреніЈ баласы М±са бір топ кісімен ата›ты Са››±ла› бимен амандас›алы келе жатып,жанында“ыларды сынау Їшін мынадай бір с±ра› ›ойыпты:
А“ат деген немене?
Са“ат деген немене?
љанат деген немене?
Жанат деген немене?
Ханым деген немене?
љасында“ылар ананы айтып,мынаны айтып,бидіЈ кйЈілін таба алмапты.ОлардыЈ жауаптарына кйЈілі толмай келе жат›ан М±са осыныЈ мЩнісін йздері амандаса келген ата›ты би Са››±ла›тан с±рапты Сонда «Ар“ынныЈ а“асы» атан“ан ›арт би былай деген екен:
Екі кісі ±рысса –
А“ат емей немене?! То›тыша›тыЈ терісі
Екі жа›сы сййлессе – ТоЈдырмаса суы››а -
Са“ат емей немене?! Жанат емей немене?!
Мінген атыЈ болдырмай, Адал болса ал“ан жар -
МЩре жерге жеткізсе – Ханым емей немене?!
љанат емей немене?! Жайлы болса мінезі -
ЖаныЈ емей немене?!
Жесір дауында А›тайла› би ›орлы› кйрген ›ыз баланыЈ та“дырына ара тЇсіп,оныЈ бас бостанды“ын былай ›ор“а“ан екен:
Жа›сы ту“ан ›ыз бала
Батыр ту“ан ±лмен теЈ ...
Сатылса мал“а ›арындас –
Есікте жЇрген кЇЈмен теЈ.
Жабыр›ап кйЈілі ашылмай,
љараЈ“ы болар тЇнмен теЈ.
Кйз жасын кйрер пенде жо›,
љай“ыныЈ дерті умен теЈ.
Еркі йзінде болса,
Мына отыр“ан ›арындас
Болар енді кіммен теЈ?!
Осылайша шынды››а ж±рттыЈ бЩрініЈ еріксіз басын игізіп мойындат›ан бидіЈ айт›ышты“ынан ›ыз бала басына азатты› ал“ан екен.
љаза› хал›ы ›ыз с±лулы“ын Щуелден-а› жыр“а ›ос›ан.
Бет ажарын ›арасаЈ –
Жаз“ы тЇскен са“ымдай.
Ет ажарын ›арасаЈ –
Терісінен айыр“ан
Арпа- бидай а› ±ндай ...
«љал›атай отыр ма екен,жатыр ма екен
А››удай кйл шай›а“ан аппа› болып!..»
«Жа›сы ›ыз – жа“ада“ы ›±ндыз,
Жа›сы жігіт – аспанда“ы ж±лдыз».
Осылайша йткенге оралып,±лтымыздыЈ Шйел-Ана та›ырыбына Щуелден-а› бей-жай ›арама“анын дЩлел етемін.
IV. Хрестоматияда“ы АбайдыЈ То“жанмен еЈ ал“аш СЇйіндікті мекені – ТЇйейркеш жеріндегі кездесуі туралы баяндайтын т±старын тап›ызып,о›ытамын(245249-беттер).То“жан портретін йзім мЩнерлеп о›ып беремін. «Портрет», «мінездеме», «пейзаж» ±“ымдары бойынша с±ра›тар“а жауап алып,теориялы› білімдерін пысы›таймын.
V. О›ушылар“а берілген кеспе карточкалар“а жауаптар алынады.
- АбайдыЈ Абай болуына Щсер еткен ймірлік Їш «кйзі» ›андай еді?
- АбайдыЈ йз Щкесі ›±нанбай“а деген кйз›арасы ›андай болды?
- Абай Їлкендер алдында Щдепті болуды кімнен Їйренді?
(Шжесі мен анасы °лжан та“лымы.)
- Абай йз йлеЈдерінде кйп сына“ан ›аза›тыЈ бойына сіЈген мінездері.
«Абай жолы» романы бойынша йткен саба›тарды еске ала отырып,та›та“а Венн диаграммасы бойнша талдау жасатамын. (Ескерту.Тймендегі жауаптарды о›ушылар жетекші с±р›тар“а жауап бере отырып,йздері тауып талдайды.)
Осыдан барып АбайдыЈ мЩЈгілік махаббат та›ырыбы йзініЈ ›олы жетпей кеткен “ашы“ы – То“жан“а арналу себебі ашылма›.’ашы“ы мен Щке таЈдауымен ал“ан жарына деген ›арым-›атынас сыры Абай кйзімен,жазушы шеберлігімен ашылады. (БЇгінгі саба› та›ырыбына айналып отыр“ан АбайдыЈ осы аттас йлеЈін йзім Щнмен орындап беремін.)
Романда“ы бас›а да Щйелдер бейнесін ашу Їшін Щр т±стан тЇрлі іс-Щрекеттерінен Їзінділер о›ылады.Содан барып дЩптерге Щр о›ушы кейіпкер Щйел-аналар“а ›ыс›аша сипаттама жазу тапсырмасы беріледі.Мысал“а о›ушылар тапсырманы мынадай Їлгіде жазып шы“ады.
Зере – байсалды а›ыл иесі,сабырлы ел анасы,±рпа“ына мейірбан,аздап аЈ›аулау мінезі бар,АбайдыЈ сЇйікті Щжесі.
°лжан – ас›ан сабыр иесі,±стамды,љ±нанбайдыЈ адал а›ылдас ймірсерігі,Абай даналы“ыныЈ бастау б±ла“ы.
КЇЈке – љ±нанбайдыЈ бйлек ауыл отыр“ан бЩйбішесі,мінезініЈ шайпаулы“ынан ж±рт›а 汓ымсыз,тілді жан.
Ай“ыз – ›±нанбайдыЈ то›алы,тйркіні кедей бол“анды›тан ›аза›-оша› маЈында ›ал“ан.
Н±р“аным – жасы Абапйдан кіші љ±нанбайдыЈ ерке то›алы.Мінезі батымды,ірі істерге лайы›.љ±нанбайды билеп ал“ан.из теЈіне ›осылма“ан Н±р“аным та“дыр“а деген йшін,љ±нанбай“а деген ›ыжылын еш›ашан жасырмай,Щр ісіне батыл ›арсы шы“ып отыр“ан.Сол Їшін де Базаралымен жа›ын бол“ан.љаза›тыЈ кйп ба›ытсыз ›ызыныЈ бірі,›алЈмал ›±рбаны.
љаражан – ТЩЈірбергеннніЈ бЩйбішесі,АбайдыЈ жеЈгесі.Мінезі ›ытымыр,›атал,сараЈ,тек ›ара басын ойлайтын ТЩкежанныЈ йзіне сай Щйел.
МЩніке – Ыс›а›тыЈ Щйелі.А›ылды,тЩсіл›ой,айт›ыш бол“анымен йрескел сезімсіздігі бар,кЇйеуіне айт›анын істететін,йз ба“асын білетін,паЈ,еркетотай Щйел.
Еркежан,Зейнеп,Торымбала – ОспанныЈ Щйелдері.БЩрі де – мал“а сатыл“ан,та“дырына еріксіз кйнген,›аза›тыЈ ибалы да кйнбіс мінез Щйелдері.
СарыапаЈ – љ±нанбай маЈайында љ±нанбайдыЈ абыройын са›та“ан,±лжанныЈ кЇтушісі,егде Щйел.
Керімбала,®мітей – ба›ыты Їшін кЇресуге дайын,біра› арманына жете алмай кеткен ›аза›тыЈ м±Јлы› ›ыздары.
Салтанат – Абайды сЇйген,сол Їшін де ол ›амал“анда аба›ты“а жЇз сом беріп ›±т›арып,азаматы›,досты› пейіл кйрсеткен,Абай ›±рмет т±т›ан ер мінез ›ыз.
МЩкен – АбайдыЈ досы ДЩрменніЈ сЇйген жары,АбайдыЈ ара тЇсуімен ба›ытын тап›ан ›ыз.
VI. Білім бекіту кезінде «Хат» тапсырмасы беріліп,о›ушы“а ой сал“ан Абай мен Щйел-аналар“а деген тол“аныстарына уа›ыт табамын.
VII. ®йден «Абай жолы» роман-эпопеясын тияна›тап о›уды,оныЈ адам болу жолында“ы ±ла“аты мен тЩрбиесін естен шы“армауды тапсырамын.
VIII. Саба›ты ›орытындылау кезінде кйпке танымал,АбайдыЈ Шйгерімге арнал“ан «КйзімніЈ ›арасы» Щнін о›ушылармен бірге айтып шы“амын.О›ушылардан алын“ан жауаптарды ба“алап,бЇгінгі саба›ты ›орытындылаймын.
КЇні: ПЩні: ›аза› Щдебиеті Сыныбы: 9
Саба›тыЈ та›ырыбы: Ілияс ЖансЇгіров ймірі мен ›ызметі,шы“армашылы“ы
Саба›тыЈ ма›саты: Ілияс ЖансЇгіров ›ызметі,ймірі,шы“армаларыныЈ та›ырыбы мен негізгі ойы туралы йз беттерімен жЩне топпен білім алу“а Їйрету.
Саба› міндеттері: білімділік – Ілияс ймірі мен ›ызметі,шы“армашылы“ы туралы йз беттерінше білім алуларына жа“дай жасау,бастауыш сыныпта“ы шы“арамаларын талдата отырып,мЩнерлеп о›у“а Їйрету; дамытушылы› - о›ушылардыЈ сйздік ›орларын,шы“армашылы› ›абілеттерін,ой-йрістерін дамыту; тЩрбиелік – Ілияс шы“арамаларын талдау ар›ылы эстетикалы› тЩрбие ›алыптастыру,еЈбексЇйгіштікке тЩрбиелеу.
Саба›тыЈ типі: жаЈа материалды меЈгерту,практикалы› іскерлік да“ды ›алыптастыру.
О›ытудыЈ формасы:±жымды› о›ыту.
Саба›та ›олданылатын Щдіс: ЖИГСО,кйрнекілік,талдау-жина›тау,кластер т.б.
Саба›тыЈ барысы.
І.±йымдастыру бйлімі: 1)о›ушылармен амандасу; 2) топ›а бйлу.
ІІ. ЖаЈа саба›.
1.Саба› ма›сатын хабарлау.
2.Кіріспе. «Бізде балалар Щдебиеті жасалма“ан Щдебиет.
Бізде Щсіресе техника,йнер жайында шы“армалар ту“ан жо›.Енді б±л кетікке кірпіш ›алауымыз керек».
ЖИГСО Щдісі ар›ылы 4 топ !лияс ЖансЇгіровтыЈ ймірі жЩне ›ызметі,балалар“а арнал“ан шы“арамаларыныЈ та›ырыптары,а›ынныЈ танымды› сипаты,а›ын йлеЈдеріндегі эстетикалы› идеал та›ырыптарында“ы мЩтіндерді эксперименттік топта тал›ылап,тЇсініп алады.Сонан соЈ жан±ялы› топтарына барып бірінші бйлімнен бастап кезек-кезек Щр о›ушы йздерініЈ о›ып келгендерін айтып тЇсіндіреді.Осы Щдіс бойынша берілген мЩтінніЈ мазм±нымен барлы› о›ушы танысып шы“ады.
«сандар сыр шертеді» кестесі бойынша Ілияс ймірі,›ызметіне шолу жасайды.
1905-1911
Сандар сыр шертеді
1894
1912
1938
1934-1936
1925-1928
1920-1921
1915
Балалар“а арнал“ан шы“армаларыныЈ та›ырыптары.
(Кестені Щр топтан о›ушылар шы“ып толтырады).
О›у білім
Таби“ат
ЕЈбек
ІлиястыЈ балалар“а арнал“ан йлеЈдерініЈ та›ырыптары
Ал“ан білімдерін бекіту.
№4 практикалы› ж±мыс.
Практикалы› бйлімде І.ЖансЇгіровтыЈ бастауыш сынып о›улы›тарына енген шы“армаларын талдаймыз.
(Шр топ›а 1-4 сынып «Ана тілі» о›улы›тары таратылып беріледі).
1-топ›а тапсырма: 1-сынып. «Жаз“ы шілде»
1.илеЈді мЩнерлеп о›у. 2. илеЈді ±й›асына,›±рылысына талдау. 3.илеЈніЈ та›ырыбын аны›тау.
2-топ›а тапсырма: 2-сынып. «Малта»
1.илеЈді мЩнерлеп о›у. 2.илеЈніЈ негізгі ойын аны›тау. 3. илеЈді ›±рылысына талдау.
3-топ›а тапсырма: 3-сынып «ШЩркей»
1.ШЈгімені рйлге бйліп мЩнерлеп о›у. 2.ШЈгіменіЈ та›ырыбын аны›тау. 3.ШЈгіме кестесін толы›тыру.
ШЈгіме кестесін толы›тыр.
1.ШЈгіменіЈ та›ырыбы. 2.ШЈгіме кейіпкері 3.О›и“а бол“ан жер. 4.ШЈгіме бізді неге Їйретті?
4-топ›а тапсырма: 3-сынып. «Жаз“ыт±рым»
1.илеЈдегі суреттеме сйздерді табу. 2.илеЈді ›±рылысына талдау. 3.илеЈді мЩнерлеп о›у.
Саба›ты бекіту. І.ЖансЇгіровтыЈ бастауыш сынып о›улы›тарына енген шы“армалары.
1-сынып 2-сынып 3-сынып 4-сынып
«Жаз“ы шілде» «КЇн шы››анда» «Жаз“ыт±рым» «ШЩркей» «Кйкшетау»
®йге тапсырма. Ба“алау.
КЇні: ПЩні: ›аза› Щдебиеті Сыныбы: 9
Саба›тыЈ та›ырыбы: Шерменде йткен йр т±л“а.
Саба›тыЈ ма›саты: Ілияс ЖансЇгіровтыЈ «љ±лагер» поэмасында тарихи т±л“аны сомдауы,талант пен дарынсыздыЈ тартысын,А›анныЈ трагедиялы› образ екендігін жЩне дЩуір шынды“ын ашуы.
ТЩрбиелік мЩні: саЈла› сазгер,дЇлдЇл Щнші,елініЈ еркесі А›ан серініЈ йнегелі ймірін Їлгі ете отырып,›ыз“анша›ты›,кЇншілдік,кйреалмаушылы› сия›ты жаман мінездерден са›тандыру.
Дамытушылы› ма›саты: о›ушыныЈ сыни кйз›арасын ›алыптастыру.Ашы›,еркін сййлей білуге баулып,тілін дамыту.Бас›а да йнер иелерініЈ ›иын та“дыры туралы айта келіп, «Ортасын ол›ы кйрген ол бір дара» та›ырыбына ойтол“ау жазу.
Шдісі: С±ра›-жауап,ой ›орыту,сын т±р“ысынан ойлау.
ТЇрі: саба›ты ›орытындылау жЩне білімді жЇйелеу.
ПЩнаралы› байланыс: тарих пЩні.
Кйрнекілігі: А›анныЈ портреті.
Саба›тыЈ барысы.
1.°йымдастыру.
2.®й тапсырмасын тексеру.
І.ЖансЇгіровтыЈ «љ±лагер» поэмасы бойынша берілген с±ра›тар“а жауап алу.
1.А›ын «љ±лагер» поэмасын ›алай жазды? Негізгі та›ырыбы,идеясы.
2.Поэмада ащы сатира,улы ирония бар ма?
3.љ±лагер мен А›ан трагедиясы поэманыЈ ›ай бйлімінде шешіледі?
4.Поэмадан йзіЈ ±нат›ан Їзіндіні жат›а мЩнерлеп о›ы.
ЖаЈа саба›ты тЇсіндіру.
- Балалар,біз кейінгі ±рпа››а заман сырын тереЈ аш›ан «љ±лагер» поэмасымен танысты›.БЇгінгі саба›та А›анныЈ трагедиялы› образ екендігін ашуымыз керек.
Кезінде МЩш»Їр ЖЇсіп «А›ан – заманныЈ с±Ј›ары,›ызыл тіо\лдіЈ ділмЩрі,жігіттіЈ ›±лпы жібегі,сйздіЈ а“ытыл“ан тиегі» деген екен.Заманынан озып ту“ан дЇлдЇл Щнші,майталман орындаушы А›ан сері неге трагедиялы› образ болады?СаЈла› мініп,с±лу сЇйген А›анныЈ трагедиясы неде?Сол бір келмеске кеткен дЩуір шынды“ын ашуымыз керек.Саба“ымыздыЈ негізгі тЇйінін ашып,ойымызды топтастыру Щдісімен
жина›тайы›.
с±м заманда
›ара кЇште
›айсар-
лы“ында
А›андай йнер
адамын ба“алай
алмауында
дарынсыздар
талантты
т±›ыртты
љ±лагердіЈ мерт
болуы
сЇйгенінен
айрылуында
А›ан – трагедиялы› образ.
Трагедиясы неде?
Щділетсіз орта
кЇншілдікте
ЖігіттіЈ ба“ланы,ж±ртыныЈ арда“ы,тіл біткенніЈ шешені,суырылып сййлер кйсемі бол“ан А›анда теЈіздей тереЈ ой ›алды.А›анныЈ трагедиясы ›ара кЇште,с±м заманда,пасы› жандар“а бас ие алма“ан ›айсарлы“ында.
-љалай ойлайсыЈдар,›азіргі йнер адамдарына ›астанды› жасала а? ..
- Біз йнер адамдарын ба“алаймыз,олармен ма›танамыз.
Ая›-›олы байлан“ан Біржан сал,кісен салын“ан љ±рман“азы, Жаяу М±са,МЩдидіЈ та“дырлары да аянышты.
«Ортасын ол›ы кйрген ол бір дара» та›ырыбына ойтол“ау жазу.
Ребус шешу. «љ±лагер».
Саба›ты ›орытындылау.
Ба“алау.
®йге тапсырма:
-
С.ЖЇнісовтыЈ «А›ан сері» романын о›у.
-
Шы“арма ж±мысына дайынды›.
КЇні: ПЩні: ›аза› Щдебиеті Сыныбы: 9
Саба›тыЈ та›ырыбы: М±хтар Шуезов
Саба›тыЈ ма›саты: о›ушылар“а М±хтар ШуезовтыЈ балалы› ша“ынан мЩлімет бере отырып,оныЈ йнегелі ймірімен о›ушыларды таныстыру.О›ушылардыЈ шы“армашылы›пен ж±мыс істеуіне ы›пал ету,сйздік ›орын молайту,тіл байлы“ын дамыту,ой йрісін,дЇниетанымын кеЈейту.ту“ан жердіЈ таби“аты мен тарихын сЇйе білуге тЩрбиелеу.
Саба›тыЈ тЇрі: танымды› саба›.
Саба›тыЈ йту Щдісі: баяндау,с±ра›-жауап,сызбамен ж±мыс.
Кйрнекілігі:М±хтар Шуезов бейнесі,та›ырыпты› суреттер.
ПЩнаралы› байланыс: тарих,дЇниетану,›аза› тілі.
Саба›тыЈ барысы: 1.°йымдастыру.
2.иткен саба›ты пысы›тау.
ЖаЈа саба›.
1.Кіріспе ЩЈгіме.
М.Шуезов 1897 жылы Семей облысы Абай ауданында дЇниеге келген.ОныЈ ар“ы атасы љаратау йЈірінде ту“ан.М±хтардыЈ атасы Шуез,Щжесі ДінЩсіл.Жастайынан АбайдыЈ йлеЈдерін жаттап йскен.Ал“аш Абай ауылында“ы бастауыш мектепті,сосын Семей ›аласында“ы орыс мектебінде о›ып,содан кейін білімдерін Щр тЇрлі о›у орындарында жал“астырады.
М±хтардыЈ еЈ ›±нды шы“армасы – «Абай жолы» эпопеясы.
М.ШуезовтіЈ йлкемізге келу тарихымен таныстыру.
М.Шуезов йлкемізде.
Зерттеу ж±мыстарыныЈ та“ы бір тарихи т±л“асы ±лы жазушымыз М.Шуезов 1927 жылдары біздіЈ йлкемізде бол“ан.М.Шуезов сол жолы йлкемізге келіп 1916 жыл“ы љар›ара жЩрмеЈкесінде болып Албандар кйтерілісі туралы жаз“ан (М.Шуезов «љилы заман» Алматы,1975.10-бет)
Ауданымызда бол“ан жерлердіЈ карта схемасымен таныстыру.
Саба› йту барысында мЩтін бойынша ж±мыс істеледі.
3.ШЈгімені ›ыс›аша баяндау.(챓алім)
4.ШЈгімені о›ушылар“а Щр абзацтан кезектестіріп о›ыту.
5.С±ра›тар ар›ылы о›ушылардыЈ мЩтін мазм±нынан тЇсінгендерін тияна›тау.
1.Бала М±хтарды атасы неліктен «љоЈыр ›озым» деп атады.
2.Атасы М±хтарды ›айда апарма›шы болды?
3.Бала М±хтар ойын“а неге араласпады?
4.Ол назарын не нЩрсеге аударды?
МЩтінмен ж±мыс.
а) МЩтіннен М±хтар ауылыныЈ суреттелген жолдарын тап›ызу.
Щ) Абай ауылыныЈ кйрінісі суреттелген жолдарды тауып,о›ыту.
б) Бала М±хтар“а мінездеме беру.
ДЩптермен ж±мыс.
љаздар кйгілдір тол›ынды кйлге ›онып,›анаттарын сабалай ›а“ып,жЇзіп ала жйнелді. (Сййлемдегі зат есімніЈ астын бір,сын есімніЈ астын екі сызыЈдар).
МЩтінді м±“алім басынан ая“ына дейін мЩнерлеп о›ып,о›ушылар іштей ілесіп отыруын тапсырады.
Саба›ты ›орыту.
1.ШЈгіме кім туралы?
2.Олар ›айда келеді?
3.Бала М±хтар ›андай екен?, т.б.
Ба“алау.
®йге тапсырма: МЩтінді о›ып,мазм±нын ЩЈгімелеу.МЩтін бойынша сурет салып келу.
КЇні: ПЩні: ›аза› Щдебиеті Сыныбы: 9
Саба›тыЈ та›ырыбы: Ілияс ЖансЇгіровтыЈ «КЇйші» поэмасы.
Саба›тыЈ ма›саты: Ілия с ЖансЇгіровтыЈ йнер та›ырыбында“ы ›аламыныЈ шеберлігін таныту.
Саба›тыЈ міндеттері: білімділік – шы“арманыЈ идеясы мен та›ырыбын ашу; дамытушылы› – шы“армада“ы йнер ›±діреті ар›ылы адамдар арасында“ы психологиялы› тартысты,о›и“а шиеленістерін зерделеуге Їйрету; тЩрбиелік - йнер ›±діретін сезінуге,халы›ты› йнерді сЇюге тЩрбиелеу.
О›ытудыЈ Щдісі: тЇсіндірмелі,практикалы›.
Типі: білік пен да“дыны ›алыптастыру.
ПЩнаралы› байланыс: саз йнері.
љолданылатын технология: ±жымды› о›ыту технологиясы.
Саба›тыЈ барысы.
І.°йымдастыру бйлімі. О›ушылармен амандасу,бйлменіЈ жЩне о›ушылардыЈ саба››а даярлы“ын ба›ылау,балалардыЈ саба››а ›атысымын тексеру.
ІІ. ЖаЈа саба››а бет б±ру кезеЈі.
-
Ілияс а›ынныЈ шы“армашылы“ыныЈ йзіндік сипаты ›андай?
-
О“ан ›андай шы“армалары дЩлел бола алады?
-
Мысалдармен длелдеЈдер.
-
А›ын шы“армашылы“ы туралы кімдердіЈ пікірін білесіЈдер? (А›ын шы“армашылы“ына шолу жасалады.)
ІІІ.ЖаЈа саба›.
°жымды› о›ыту технологиясыныЈ талабы бЇгінгі о›ытудыЈ негізгі ма›сатымен Їндеседі.О›ушыны Їнемі ж±мыс›а да“дыландыру“а Їйретеді.ТехнологияныЈ ерекшелігі о›ушылар ж±птаса ж±мыс жЇргізген кезде бір-бірініЈ білімін толы›тырып,йз беттерінше ж±птаса ж±мыс›а Їйренеді.Ал“аш›ы тапсырма Їш ж±п›а беріледі.љал“ан тапсырмалар Щр ж±п›а жеке беріледі.
Поэма бойынша жоспар.
№ Бйлім аты Жоспар Мазм±ны 1. «КЇй ›±діреті»1.А› орда – хан Їйі
2. КЇй Їні
3.Ордада“ы кЇйші Кене ордасында кЇйші кЇймен кйпшілікті ±йытады.
ХанныЈ йзі де намаз“а ±йы“андай тыЈдайды2.«љыз ›алауы»1.Абылай ±рпа“ы – Хан Кене
2.љарашаштыЈ б±йымы
3.›ыз т±т›ыны Хан та“ында кйркі жайнап,есіл дерті кЇй болып ±йып отыр“анда сол кезде ханныЈ немере ›арындасы љарашаш ханша кЇйшіні басы бЇтін беруін с±райды.Хан кЇйшіні ›арындасына сый“а береді3.«КйЈіл тол›ыны»1.љарашаштыЈ сЩулетті отауы
2.’ашы›ты› оты
3.КйЈіл тол›ыны «Жынданды ... љыздан йзге кЇй келмейді»4. «љыз сезімі»1.Сезімге алын“ан тежеу
2.КйЈілдегі арпалыс КЇйші мен ›ыздыЈ ішкі ойлары тартысады.Тартысты
Сезімге ›анша бой алдырса да йздерініЈ шы››ан тектерін ±мытпайды.5. «Ерулік»1.љона›та
2.Сауы›ты кеш ДулаттыЈ аулы хан Кенені ерулікке ша›ырады.6. «КЇйші»1.Сезім т±т›ынында
2.О›ыс жайт
3.Есінен тан“ан кЇйші
4.љыз ашуы
5.КЇйшініЈ жалалы болуы
6.љыздыЈ ара тЇсуі
7.КінЩлініЈ табылуы
8.Ашулы б±йры› КЇй Щсеріне жігіт пен ›ыз ›атар арбалады.біреу келіп ханшаны оятпа› болады.біреулер кЇйшіден кйрмек болады.КЇйші де осы істі жаса“ан йзім шы“ар деп ойланады.љыз Шлім›±лдыЈ Сапа“ы екенін айтады.7.«О›ыс жиын»1.Тйбе басына жиыл“ан халы›
2.Шлім›±л ауылына хабаршыны аттандыру Шлім›±л аулына келген хабаршы8. «Хабаршы»1.љарашаш сЩлемі
2.Шлім›±лдыЈ ›ор›ынышы Шлім›±л б±л істіЈ байыбына бара алмай ›атты ›иналады.9. «Сапа›тыЈ жаза“а тартылуы»1.Билер шешімі
2.Шлім›±лдыЈ ›ор›ынышы Сапа››а ›±лдыЈ киімін кигізіп,кЇйе жа“ып,ауылды Їш айналдырады.10.«љыз“а ±мтыл“ан сезім жо›»КЇйші сезімініЈ йзгеруіКешегі с±лу ›ыз алдында т±р“ан ›ор›ау“а айналады.11.«Азат кЇйі»1.КЇйдегі йзгеріс
2.љыз шешімі
3.Бостанды› КЇйдегі ЩуенніЈ йзгеруі ар›ылы љарашаш кЇйші сезімініЈ йзгергенін сезеді.Ат мінгізіп бостанды› береді.
Шы“араманыЈ композициялы› ›±рылысы
Шы“арама композициясы ДЩлелдеме1.О›и“аныЈ басталуыљарашаштыЈ хан Кенеден кЇйші с±рап алуы2.О›и“аныЈ байланысыКЇй ›±діретінен йрбіген сезім3.О›и“аныЈ дамуыКЇйші мен ›ыз арасында“ы ж±мба› сезім4.О›и“аныЈ шиеленісуіБозбалашылы›тыЈ соЈы дау“а ±ласады5.О›и“аныЈ шары›тау шегіСапа›ты жаза“а тарту6. О›и“аныЈ шешілуіКЇйші сезімімен бірге кЇй ЩуенініЈ йзгеруі
љыз тЇйсігі.ДЇниеге «Азат» кЇйініЈ келуіКЇй аттарын теріп жаз.
«Асан›ай“ы», «Теріс›а›пай», «љорамса›», «Сары йзен», Боз інген», «А› кйбек», «А›са› ›±лан», «љос келіншек»,
«Жау жоры“ы», «љалма› ›ыз», «Арша мерген», «љара кйбек», «Бала кйбек», «Желмая», «ТЩттімбет», «Кенже ›ара»,
«Тойтан сал“ан», «Атыл“ан а››у», «КЇйген», «Су“а кеткен», «Нар идірген», «Ой,бауырым!», «Азат».
КЇй туралы аЈыздарды ЩЈгімеле.
КЇй ЩуенініЈ тЇрлері Зарлы кЇй
Ащы кЇй
ТЩтті кЇй
М±Јды кЇй
КЇй ыр“а“ын берудегі а›ынныЈ градацияны ›олдан“ан т±старына мысал келтір.
А›тарып,лекілдетіп,лепілдетіп,талдырып,тамшылатып,сы“ып,сар›ып т.б.
А›ынныЈ љарашаш портретін тЇрліше жасауына ба“а бер.
љара ›ас,›ылаЈ ›аба›,кер›±ба ›ыз,
љара шаш,алма са“а›,›±ралай ›ыз.
Сыры›тай ордада“ы сымдай бойы.
Тал шыбы›,›ыпша белдіЈ йзі на“ыз.
... љарсылап ›арсы алдында т±р мегежін.
Бетінде љарашаштыЈ ›ызыл да жо›.
Шйп желке,шола› б±рым ›отыр-›отыр,
љыз емес,›арсы алдында албасты отыр.
Жыландай жиырыл“ан кесерткі ›ыз ...
КЇйшініЈ љарашаш портретін деген сезімніЈ суреттелуі
КЇйші сезімініЈ оян“ан сЩті СезімніЈ йшкен сЩтіљызыл алтайЖалмауызКер маралАйда»арА› ›оянљанішерБоз байталЖауыз торайА›ша нарШзірейіл
Кймекші н±с›ау
Сынып›а проблемалы› с±ра›тар
-
КЇйшініЈ ›ыз“а деген кйЈілі неге йзгерді?
-
љыздыЈ сезімталды“ы ›андай Щрекетінен бай›алды?
-
љыз кЇйшіге неге бостанды› берді?
-
љарашаш Щрекетіне ба“а бер. (ойтал›ы)
Бекіту ж±мысы
№«КЇй» поэмасы °›састы“ы«КЇйші» поэмасы1.
2.
3.
4.КЇй ›обызда
7 кЇй
АЈыз кЇйінде
ІнгенніЈ ботасын
аЈсауыХалы› апаптары
Халы›тыЈ байлы“ы
инер ›±діретімен
халы››а тарады
Са“ынышКЇй домбырада
30-“а жуы› кЇй
Еліне,анасына деген са“ыныш
Достарыңызбен бөлісу: |