Тақырып. «Арнайы педагогика» Кіріспе. Арнайы педагогика теориясының жалпы сұрақтары
Дамудағы біріншілікжәне екіншілік ауытқулар
жүктеу/скачать 262.77 Kb.
|
| 5.Дамудағы біріншілікжәне екіншілік ауытқулар.
«Бірінші дефект немесе кемістік» және «екінші ауытқулар» Біріншілік жэне екіншілік дефектілер жэне олардың психикалық дамудың барысына эсері жайлы Л.С.Выготскийдің үсыныстары көру қабілетінің бүзылуы кезінде жеке түлғаның қалыптасуын бақылау кезінде ашық дәлелдеу тапты. Көрудің терең бүзылуы түлғаның қүрылымының түрлі компоненттеріне эсер етеді. Түлғаның бір бейнелеуі мен сапалары көрудің дефектіне едәуір дэрежеде, ал қалғаны аз мөлшерде дамудың сыртқы жағымсыз шартымен бейнелетіндіктен, тифлопсихологияның тарихында зағиптың түлғалығына түрлі көзқарастар қалыптасты. Л.С. Выготский алғашқы және екінші дефектті көрсетіп берді. Оның ойынша кеміс дамудың күрделі қүрылысы, алғашқы дефектінің немесе кемістің эсерін көрсетеді. Бірінші дефектінің салдары, оның жалғасы - екіншібүзылуғаэкеліп соқтырады. Мысалы, есту талдағышының зақымдануы салдарынан есту қабілеті бүзылса бүл алғашқы, бірінші дефект болып келеді. Егер саңыраулық тілі шықпай, сөйлемей түрғанда қалыптасса, онда сөйлемейтін, саңыраулық - мылқаулық пайда болады, бүл екінші ауытқу болып саналады. Мүндай кезде баланы арнайы оқыту жағдайында сақталған талдағыштардың көмегімен тілін шығару, сөйлеуін қалыптастыру мүмкін. Бірақ,баланың тілі түсініксіз және өз сөзінөзінің түсінуі де қиын соғады. Егерде дркезіндеекінші ауытқуға эсер етілсе, мүмкіндігінше түзетілсе бірінші кемістің маңызды эсері азаюы мүмкін. Себебі, екінші ауытқудың нэтижесін біршама дэрежеде түзетеге болады. Бірінші кемістікті жөндеу, түзету негізінен медициналық, дэрігерлік жэрдемді қажет етеді, бірақ оның көп жағдайда тиімділігі аздау боладв, сондықтан түзетуәдістерікомплексті болуықажет. Алғашқы кемістікті, дамудағы ауытқуларды ертерек анықтап, кемтар балаларға дер кезінде медициналық көмек көрсетілсе, сондағана екінші дефект, зардап дамымайды. Түрлі категориядағы аномальді балалардың экстрименталдық психологиялы зерттеулері көрсеткендей, біріншілік деффект, оның спецификасына байланысты сэбидің психикасында түрлі екіншілік өзгерістер тудырады. жүктеу/скачать 262.77 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|