Жүйелік-әрекеттік әдіс: бала білімді дайын түрде қабылдамай, оны өзінің оқу-танымдық әрекеті барысында өзі алатын оқыту әдісі. Осыған байланысты, көптеген пәндерді зерттеуде ең өзектісі оқытудың жүйелік-әрекеттік әдісімен тығыз үндесіп, нақты өмірлік жағдайда тиімді әрекет етуге, әртүрлі ұжымдарда өнімді қарым-қатынас жасауға мүмкіндік беретін жоба жасау технологиясы (жобалық әдіс) болып табылады. Көптеген мүмкіндіктері шектеулі оқушылардың танымдық белсенділігінің жеткіліксіз деңгейі, зейіні мен қабылдауының тұрақсыздығы; есте сақтаудың әлсіздігі; шаршаудың жоғарылауы; орталық жүйке жүйесінің тез сарқылуы; психикалық әрекетті талдау және жалпылау қиындықтары; оқу әрекетіне мотивацияның жетілмегендігі; өнімділік пен тәуелсіздік деңгейінің төмендеуі.
Осы санаттағы балаларда орын алған кемшіліктерді түзету үшін жоба жасау арқылы оқытуда іс-әрекет ерекше маңызға ие, ол мыналарға мүмкіндік береді: барлық конструкторлық-технологиялық тізбек бойынша практикалық іс-әрекетті ұйымдастыруды меңгеру үшін идеядан іс-әрекетке көшуге дейін;
• оқуды белсендіру, оған зерттеушілік, шығармашылық сипат беру;
• жоба әрекетіне әрбір қатысушының жеке сенімін арттыру, оның өзін-өзі жүзеге асыру;
• шығармашылық тапсырмаларды орындау процесінің нәтижесін алу үшін топтық жұмыстың, ынтымақтастықтың маңыздылығын түсінуді дамыту;
• қоғамдағы жаңа әрекеттерге, жаңа ұжымға тез бейімделу қабілеті.
Жоба жасаудың бірнеше түрі бар: ойнай отырып, балалар белгілі бір кейіпкерлерді ойнайды. Қатысушылар жобаның сипаты мен мазмұнына байланысты белгілі бір рөлдерді өз қалауымен таңдайды. Бұл әдеби кейіпкерлер немесе әлеуметтік немесе іскерлік қарым-қатынастарға еліктейтін ойдан шығарылған кейіпкерлер болуы мүмкін. Ондағы зерттеуші балалар зерттейді, тәжірибе жасайды, талдайды және нәтижелері эсселер, репортаждар, сұхбаттар, жарнама жасау, газеттер, сурет көрмесі немесе журналдар жинақтары түрінде шығарылады. Онда балалар нақты өмірде қолдануға болатын топтың дизайнында қолданылатын әртүрлі қолданбалы объектілерді жасайды. Шығармашылық жағынан көрсететін нәтижесі спектакль, ертегі, монолог болуы мүмкін. Іс жүзінде кез келген жоба балалардың зерттеушілік, шығармашылық және ойын және практикалық іс-әрекеті болып табылады.
Жоба жасау – көп еңбекті және ұзақ процесс. Әрине, мұндай іс-шараларда жалпы балалардың, әсіресе мүмкіндігі шектеулі балалардың өз бетінше ойлау деңгейінің төмендігі, оқу-тәрбие үдерісіне қатысушылардың барлығын жоба жұмысына қосу сияқты қиындықтарға кезігеді. Мұғалім жаңа ақпарат көздерін ұсына алады немесе жай ғана оқушылардың ойларын өз бетінше ізденуге дұрыс бағытқа жетелей алады. Жобалық әдіс оқушылардың өз бетінше әрекетіне бағытталған, дегенмен бұл әдіс оқытудың топтық тәсілімен де үйлеседі, сондықтан оқушылардың жобалық әрекеті автономды мінез-құлық тәжірибесінде (автономия) және субъектаралық тәжірибеде жүзеге асырылады. Жоба жасау барысында өзара әрекеттесу (үйлесімділік) іске асады.
Жоба әдісін жүзеге асыру бойынша жұмыс сынып контингентін жобалық іс-әрекеттің ережелерімен және негіздерімен, жобаларға қойылатын талаптармен қарапайым таныстырудан басталады.
Достарыңызбен бөлісу: |