Управление биологической активностью почв
жүктеу/скачать 12.89 Mb.
|
|
В первой группе из осемененных 12-ти овцематок в срок объягнилось 5, получено 5 ягнят, оплодотворяемость спермы по ягнению составила 41,7 %, при плодовитости 100 ягнят на сто маток. Во второй группе, при осеменении 12 овец заморожено-оттаяной спермой с использованием для санации отечественного препарата цефазолина, объягнилось 8 овцематок, что составило 66,7 %. Получено 9 ягнят при плодовитости 113 %. Таким образом, получены приемлемые результаты ягнения овец при санации спермы, разбавленной сахарозо-комплексонатной средой с антибиотиком отечественного производства. ӘОЖ: 636.2. (574) +6375./ 62 ЕТ ӨНІМДІЛІГІН АРТТЫРУ ҮШІН АЛЫНҒАН ІРІ ҚАРА БУДАНДАРЫНЫҢ ӨСУ ЖӘНЕ ДАМУ КӨРСЕТКІШТЕРІ М. Б. Қалмағамбетов, а.-ш. ғылымдарының кандидаты, доцент Қазақ Ұлттық аграрлық университеті Күтіп-бағудың барлық кезеңінде III және IV топ будандары жоғары тірілей салмағымен ерекшеленді, негізгі зоотехникалық өлшемдерін өлшегенде анықтағанымыз, туылғаннан бастап будан малдар дене бітімінің өлшемдері бойынша өзінің құрдастарынан басым болды. Етті формасын сипаттайтын дене бітімі жақсы дамыды. Помесный молодняк III и IV группы за период выращивания отличался высокой живой массой, измерениями основных зоотехнических промеров нами установлено, что помеси при рождении превосходили своих сверстников по величине индексов телосложения. У них были лучше развиты те стати, которые характеризует мясные формы. Crossbred piglets of III and IV of the growing period distinguished by a high body weight, measurements, basic zootechnical measurements we have found that hybrids at birth surpassed their peers on the index of physique. They were better developed those articles which is characterized by forms of meat. Халықты мал өнімімен қамтамасыз етуде ірі қара қазіргі таңда алдыңғы орын алады. Ғалымдар мен мамандардың алда тұрған міндеті – жас малды дұрыс күтіп-бағу, малды бордақылау,сүт және ет өндіру технологиясын жақсарту, оны өндіріске енгізу, ірі қара тұқымын әлі де болса жақсарта түсу болып табылады. Әрине, мұндай жетістіктерге жету үшін, жоғары сапалы азық қорын молайту және селекциялық асылдандыру жұмыстарын жақсарту қажет, ірі қарадан алынатын ет өнімін, әр басқа есептегенде 30-40 % көбейту межеленіп отыр. Соңғы кезде будандастыру мен гибридизациялау арқылы ірі қараның жаңа асыл тұқымдары шығарылуда. Республикамыз бойынша етті ірі қара тұқымының санын көбейту, асылдандыру жұмысын жақсарту, бәсекелестікке қабілетті азық-түлікпен қамтамасыз ету негізгі талаптардың бірі болып саналады. Малдардың өсіп-дамуына, күтіп-бағуына және бордақылануына байланысты көптеген дербес шаруашылықтарда, шаруа қожалықтарында өндірістік технологияны енгізуге байланысты еңбек өнімділігі жоғарласа, алынатын өнімдердің өзіндік құны төмендейді. Ет өнімін көбейту үшін, сүтті және сүтті-етті малын өсіретін шаруашылықтарда олардың ет сапасын жақсартатын шараларға көп көңіл бөлу қажет. Сүтті және сүтті-етті бағыттағы малдармен асылдандыру жұмысын жүргізгенде, олардың қарқынды өсуіне, тірілей салмағының жоғарлауына және дене бітімінің жақсаруына үлкен мән беріледі [1]. Ет бағытындағы малды іріктегенде оның шыққан тегін, конституциясының беріктігін, өсірілетін аймаққа бейімділігін, өсімтал, ауыр салмақты, сауыры, омырауы кең, бұлшық еттері жетілген, денсаулығы мықты, мінсіз малдар сұрыпталады. Осы мәселелерді шешу үшін қырдың қызыл тұқымын қазақтың ақ бас бұқаларымен өнеркәсіптік шағылыстыру мақсатында олардың будандарының ет өнімділігі үйлесімділігін зерттеу міндеті қойылды. Ғылыми-шаруашылық тәжірибе Ақтөбе облысы, Мұғалжар ауданы «Бірлік» АҚ-да ірі қара жас малдарын өсіріп – жетілдіру және оны бордақылау бағытында жүргізілді. Зерттеу мақсаты сүтті бағыттағы тұқымдарды түрлі әдіс-тәсілдерді қолдана отырып, сүт өнімділігі төмен қырдың қызыл тұқымымен шағылыстырып, алынған будандардың ет өнімділігін бағалау болды. Салыстырмалы түрде малдардың өсуі, дамуы, ет өнімділігі, мінез – құлқы және бірыңғай күтіп-бағу, азықтандыру жағдайында ет өндіру үшін будандарды қолданудың экономикалық тиімділігі – зерттеу міндеттеріне кірді. Өгізшелердің өсуін, дамуын, ет өнімділігін және оның сапасын зерттеу үшін жасы мен тірілей массасы бойынша ұқсастық принципімен 4 топ келесі кестемен құрылды (1 сурет).
1-Сурет – Тәжірибе кестесі Шаруашылық-пайдалы белгілерінің көрсеткіштері алдымен малдарды жоғары сапалы жемшөппен азықтандыруда, дұрыс күтіп-бағуда, малдардың тұқымдарына, пайдалану себептеріне байланысты өзгереді.Қоректілігіне қарай рацион құрлымы шаруашылықта құнарлы типті болды. Тірілей массының 1кг қосымша салмағына I топта – 5,58 азық өлшемі, II топта – 5,24 азық өлшемі, III топта – 6,32 азық өлшемі, IV топта – 6,06 азық өлшемі шығындалды. Тірілей массасының салмақ қосымына кеткен азық шығынын анықтау мақсатында азықтандыруды қадағалау I – кезеңде күнделікті, II – онкүндікте, III-де – айына бір рет желінген жемшөп пен қалдығының мөлшеріне тексеру жүргізілді. Туылғаннан кейін және үш, алты, тоғыз, он екі және он төрт айлық жасында әр басты өлшеу және зоотехникалық өлшемдерін алу арқылы жас малдың өсуі мен дамуын бақылау мынадай шаралармен жүзеге асты: шоқтығының биіктігі, кеудесінің кеңдігі және тереңдігі, денесінің қиғаш ұзындығы, жауырын сыртынан алғандағы кеуде және жіліншік орамы, сауырынның кеңдігі [2]. Өсіріп-жетілдіру және бордақылаудың барлық кезеңдерінде тәжірибелік өгізшелер қарқынды дамыды. Тәжірибелік өгізшелердің тірілей массасы туылғанда әр түрлі, топ бойынша 26,8; 27,8; 31,0; 31,4кг болса, ал 6- айға дейінгі жаста III және IV -топтың будандары жедел өсті, олардың тірілей массасы бақылау тобының малдарымен салыстырғанда 1,2 % және 8,4 %-ға артық болды. Мұндай жағдай етті қазақтың ақ бас тұқымдарының өсімталдығымен түсіндіріледі (1-кесте ). 1-кесте – Жас кезеңіне қарай тәжірибелік өгізшелердің және таналардың тірілей салмағының (кг) өзгеруі
Малдардың қарқынды өсіп-жетілуін абсолюттік және орташа тәуліктік қосымша салмағының көрсеткіштері бойынша сипаттауға болады (2-кесте). 3 айға дейінгі жастағы III және IV – топтағы будандардың орташа тәуліктік салмақ қосымы бақылау тобымен салыстырғанда 21 % және 24 % жоғары болды, ал бордақылаудың аяққы шенінде III – топтың будан өгізшелері (1037-1085 гр) тірілей массасына орташа тәуліктік салмақ қосымы бойынша жоғарғы көрсеткішпен ерекшеленді. Негізгі дене өлшемдерін өлшегенде тәжірибелік өгізшелерден анықтағанымыз, екі тұқымынан алынған будандар туылған кезде өзінің құрдастарын биіктігі бойынша 1,6 %, 5,5 %-ға, кеңдігі бойынша 1,1 % , 4,0 %-ға, аумағы бойынша 1,5 %, 7,7 %-ға асып түсті және де бұл тенденция 12 айлық жасында да сақталды. Олардың етті формасын сипаттайтын дене бітімі жақсы дамыды. III және IV топтың будандары салыстырмалы түрде кең денелі, ұзын сирақты және басқа ұқсас малдарға қарағанда тығыншықтай болды. 2-кесте – Жас кезеңіне қарай тәжірибелік өгізшелердің және таналардың абсолюттік және орташа тәуліктік қосымша салмағының динамикасы
Малдардың етті пішінінің толық жетілгенін кең индексі бейнеледі, өйткені сояр алдындағы жасында топ бойынша 24,6; 24,8; 26,3; 26,8; көрсеткіштерін құрады. Қаңқаның жетілуін анықтайтын сүйектілік индексінің жоғарғы өлшемі III – топтың өгізшелерінде (16,2), ал ең төменгі көрсеткіш IV топ таналарында (15,3) байқалды. Жас малдарды топтамалап байлаусыз күтіп-баққанда мінез – құлқының кейбір жақтары зерттелді. Сонымен бірге анықталғаны, тұрып тұрғанда және жатқан келбетінде тәжірибелік өгізшелер және таналар тынығуға шамамен 1/3 тәуліктік уақытты шығындаса, ал топтар бойынша саралағанда 74,3 %, 74,4 %, 74,6 %, 75,3 %-ды құрады. Тұрып тұрғанда және жатып тыныққанда малдар күйіс қайыруға 1/2 уақыт бөлігін шығындады, өйткені желінген жемшөптің жақсы игерілуіне септігін тигізді. Салыстырмалы түрде III-топтың малдары ширақ болды және жуас қасиетімен енесінен тараған өгізшелер сипатталды. III және IV топ будандары жоғары тірілей массасымен, кең кеуделігімен және басқа малдармен салыстырғанда артқы бөксесі дамыған, мықыны кең, сауыры жалпақ болды. ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 1. Каримов, Ж. К. Ірі қара шаруашылығы / Ж. К. Каримов, Ш. Д. Даленов и др. Алматы. – 2006. 2. Левантин, Д. Л. Эффективность производства говядины на промышленной основе. – Д. Л. Левантин, Л. П. Комаров и др. – Тр. ВИЖ. – Т. ХХХХ. – 1980. УДК: 636.32/38:612.799 ОСОБЕННОСТИ РОСТА И РАЗВИТИЯ МОЛОДНЯКА ОВЕЦ ЮЖНОУРАЛЬСКОЙ ПОРОДЫ В. И. Косилов, доктор с.-х. наук, профессор, П. Н. Шкилев, кандидат с.-х. наук, доцент Е. А. Никонова, кандидат с.-х. наук, И. Р. Газеев, соискатель Оренбургский государственный аграрный университет Мақалада южноурал тұқымды жас төлдерінің өсу мен даму ерекшеліктерінің зерттеу нәтижелері келтірілген. Сонымен қатар Оңтүстік Оралдағы южноурал тұқымды қойлардың жас төлдерінің мүсіні мен тірі салмағының өзгеру динамикасы зерттелді. Зерттеу нәтижесі бойынша, көбінесе тірі салмағы қой жағында болды, қозылар ең аз көрсеткіштер көрсетті. В статье приводится динамика изменения живой массы, молодняка овец южноуральской породы с возрастом. Также подробно изучены экстерьер и промеры тела молодняка южноуральской породы на Южном Урале. В результате исследований выяснилось, что по живой массе преимущество было на стороне баранчиков, минимальными показателями характеризовались ярочки и промежуточное положение занимали валушки. The results of research of features of growth and development of young growth of South Ural breed are given in the article. Dynamics of change of live weight, ex-terrier and measurements of a body of young growth of sheep of South Ural breed in Southern Ural is studied. As a result, studies have shown that on live weight advantage was on the side rams, minimum rates were characterized mutton and intermediate position occupied valushka. Южный Урал обладает большими потенциальными возможностями для производства овцеводческой продукции. Овцеводство в степных районах Урала сложилось давно, здесь накоплены определенные традиции его разведения овец, это составной элемент аграрной культуры региона [1]. Одной из распространенных на Южном Урале является южноуральская порода овец. В то же время ее генетический потенциал в последние годы используется недостаточно эффективно. В этой связи основной задачей в овцеводстве является поиск путей ускоренного выращивания и откорма овец на основе использования закономерностей их роста и развития. Знание и использование биологических закономерностей индивидуального развития молодняка овец позволяет управлять процессом производства баранины. Поэтому нами был проведен научно-хозяйственный опыт на овцах южноуральской породы в колхозе "Россия" Илекского района, Оренбургской области. При этом из ягнят-одинцов февральского окота были отобраны 2 группы баранчиков и 1 группа ярочек по 20 голов каждой. В 3-недельном возрасте баранчики II группы были кастрированы открытым способом. При проведении исследования условия содержания и кормления для животных всех групп были идентичны и соответствовали зоотехническим нормам. Живая масса, как один из важнейших признаков продуктивности, определяющий эффективность разведения того или иного вида животных, играет важную роль в обеспечении конкурентоспособности овец в условиях рынка. Так же определенное представление о развитии животного, его конституциональных особенностях, направлении и уровне продуктивности дает изучение его экстерьерных особенностей путем взятия промеров тела и вычисления индексов телосложения. При этом выраженность внешних форм, присущих животным данного вида и направления продуктивности, в значительной мере свидетельствует об их хозяйственной пригодности [2]. При постановке на опыт, вследствие проявления полового диморфизма, ярочки уступали баранчикам на 0,1 кг (2,8 %) (таблица 1). Таблица 1 – Динамика живой массы молодняка овец (X ± Sx)
жүктеу/скачать 12.89 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||