Тірек-қозғалыс аппараты қызметі бұзылған мүгедек балаларды оқыту үшін білім беру процесін ұйымдастыруға қойылатын талаптар.
Кадрлық қамтамасыз ету. Тірек-қимыл аппаратының қызметі бұзылған білім алушыларды арнайы психологиялық сүйемелдеуді қамтамасыз ету мақсатында оқу орнында штатта педагог-психолог лауазымының болуы ұсынылады.
Қолжетімді орта. Тірек-қимыл қызметі бұзылған адамдарды оқыту үшін ортаның жарамдылығын қамтамасыз ету қажет:
мекемеге еркін кіруге және оқу ғимаратының ішінде орын ауыстыруға мүмкіндік беретін арнайы бейімделген ғимарат (лифттер, пандустар және басқа да құрылғылар);
тірек-қимыл аппараты бұзылған адамдарға ыңғайлы болу үшін арнайы әзірленген жиһаздар, оқу құралдары (тұтқалар және т. б.);
қол-аяқ қозғалысы шектеулі адамдардың пайдалануына мүмкіндік беретін арнайы құрылғылармен жабдықталған компьютерлік сыныптар.
Әрбір аудиторияда тірек-қимыл аппараты бұзылған білім алушылар үшін 1-2 орынды жабдықтау мүмкіндігін қарастыру қажет, стандартты аудиторияда есік алдындағы қатарынан 1-2 бірінші үстелді бөлу қажет.
Арнайы оқу орындарының жабдықталуы мүгедектер арбасының кіруі мен бұрылуын ескере отырып, аймақтың көлемін бір орынға ұлғайтуды, үстелдер қатарлары арасындағы өту енін ұлғайтуды, екі орындық үстелдерді бір орындық үстелдерге ауыстыруды қамтиды [35].
Арнайы техникалық құралдар мен бағдарламалық қамтамасыз етудің тізім үлгісі:
1. Шығарылатын компьютерлік түймелермен және арнайы пернетақтамен жабдықталған дербес компьютер;
2. Бас немесе аяқ көмегімен жұмыс жасайтын тышқан және виртуалды экрандық пернетақтамен жабдықталған дербес компьютер;
3. Компьютерлік джойстикпен немесе компьютерлік роликпен және арнайы пернетақтамен жабдықталған дербес компьютер.
Тірек-қимыл аппаратының функциялары бұзылған білім алушылар үшін емдік дене шынықтыру залы үшін қажетті жабдықтардың тізбесі де көзделеді.
ТжКБ ұйымдарында ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар білім алушылар үшін білім беру шарттары.
Білім беру ұйымы оқу процесін ерекше білім беру қажеттіліктері бар тұлғалардың танымдық іс-әрекетінің ерекшеліктері, әлеуметтік өзара әрекеттесуі, кеңістіктегі қозғалысы мен бағдарлануы басқа да спецификалық ерекшеліктері туралы білімі бар оқытушылар мен өндірістік оқыту шеберлерінің кадрларымен қамтамасыз ету ұсынылады.
Үлгілік оқу жоспарлары мен бағдарламаларын бейімдеу ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар тұлғалардың психофизикалық ерекшеліктерін ескере отырып жүзеге асырылады.
Үлгілік оқу жоспарлары мен бағдарламаларын бейімдеу кезінде кәсіптік модульдер бойынша теориялық және практикалық сабақтардың сандық арақатынасын оқытуды ұйымдастырудың практикалық нысандарына оқу уақытының көлемін біршама ұлғайта отырып, соңғысының ұлғаюына қарай қайта бөлу көзделеді.
МЖМБС-ға сәйкес ҚР БҒМ 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығы жаңа редакцияда – ҚР Білім және ғылым министрінің м.а. 2021 жылдың 23 шілдедегі № 362 бұйрығы «Ерекше білім беру қажеттілігі бар тұлғаларға арналған арнайы оқу бағдарламаларындағы жалпы білім беретін пәндердің тізбесі мен көлемі ТжКБ ұйымының мамандық бейініне байланысты дербес айқындалады».
Оқу жоспарында базалық және кәсіптік құзыреттерді қалыптастыру кезінде ерекше білім беру қажеттіліктері бар тұлғалардың шектеулерін ескеруге арналған бейімдеу модульдерін қосу көзделуі тиіс.
Ағымдағы, аралық және мемлекеттік қорытынды аттестаттауды өткізу нысаны ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар тұлғалардың жеке мүмкіндіктерін ескере отырып, әртүрлі болуы мүмкін (қағаз жүзінде, компьютерде жазбаша, тестілеу нысанында және т.б.).
Емтихан тапсыру кезінде арнайы жағдайлар жасау: аудиторияға кедергісіз кіру мүмкіндігі, қажетті техникалық көмек көрсететін ассистенттің қатысуы; емтихан тапсыру үшін қосымша уақыт беру, емтихан тапсыру процесінде қажетті техникалық құралдарды пайдалану мүмкіндігі және т. б.
«Дене қасиеттерін дамыту және жетілдіру» («Дене тәрбиесі») базалық модулін әзірлеу шеңберінде ерекше білім беру қажеттіліктері бар тұлғалардың жеке мүмкіндіктерін ескере отырып, осы модульді игеру тәртібі мен нысандарын дербес белгілеу ұсынылады. Үлгілік оқу бағдарламасындағы өзгерістер мен ауытқулардың мақсаты бағдарламаның түсіндірме жазбасында жазылуы тиіс.
«Алғашқы әскери және технологиялық дайындық» пәні бойынша оқыту патриоттық, Отанға деген сүйіспеншілік сезімдерін қалыптастыруға, төтенше жағдайлар кезінде азаматтық қорғанысты қорғаудың әртүрлі әдістерін тануға негізделуі тиіс бейімделген оқу бағдарламасын әзірлеу міндетті. АӘД сабақтары көп көлемде демонстрациялық фильмдерді, көрнекі құралдарды қолдана отырып, ойын түрінде өтуі тиіс. Саптық даярлық, тактикалық және атыс даярлығы бойынша неғұрлым күрделі тақырыптар әскери топография, азаматтық қорғау, медициналық білім негіздері бөлімдерімен ауыстырылуы тиіс. Бұл жергілікті жерде бағдарлау дағдыларын дамытуға, әртүрлі өмірлік жағдайларда алғашқы көмек көрсету білімін тереңдетуге ықпал етеді.
Зертханалық және практикалық жұмыстарды жұптармен немесе «топпен» жүргізуге болады: жұпта – біреуі ерекше білім берілуімен және біреуі салауатты; «топ» ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар 1-2 білім алушыдан және бірнеше дені сау студенттен тұрады. Бұл жағдайда зертханалық жұмыстарға көбірек уақыт бөлген жөн (шамамен 50%).
Оқу материалдарын таңдау және әзірлеу ерекше білім беру қажеттіліктері бар тұлғалардың жеке мүмкіндіктері ескеріле отырып, ақпарат алуын қамтамасыз етуі тиіс. Оқулық негізінде арнайы оқу құралдарын, көмекші конспектілерді жасау қажет, онда материал ерекше білім беру қажеттіліктері бар студентке қолжетімді болатындай етіп құрылымдалған және бейімделген.
Техникалық және кәсіптік білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес, Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығы жаңа редакцияда – ҚР Білім және ғылым министрінің м.а. 2021 жылдың 23 шілдедегі № 362 бұйрығымен «Ерекше білім беру қажеттіліктері бар (интеллектісі сақталмаған) тұлғалар үшін қорытынды аттестаттау практикалық жұмыс түрінде жүзеге асырылады, қалған санаттар үшін ТжКБ ұйымы дербес айқындайды».
Достарыңызбен бөлісу: |