«Agrimer-Astyk» жшс элеваторында астықтың қозғалу технологиясы
жүктеу/скачать 1.15 Mb.
|
|
«Agrimer-Astyk» ЖШС элеваторында астықтың қозғалу технологиясы Бидайды элеваторға әр түрлі иеліктегі шаруашылықтарға тапсырады. Ең әуелі астық зертханаға келеді. Онда бұрғымен нүктелік үлгі алынады. Содан кейін қабылдағыш ортаға төгіледі де, транспортер таспасымен 2-ші қабатқа көтеріледі. Онда өлшеніп 1-ші қабаттағы тазартқыш машиналарға транспортер таспасымен әкелініп, қоспалардан тазартылады, содан кейін дымқылдылығы жоғары болса кептіргіш «Целинная-50» машинасында кептіріледі. Ол машина элеваторға қабырғалас сырт жағында орналасқан. Тазартылған, кептірілген астық транспортер таспасымен силос корпусына құйылады. Әр бір силосқа астықты құю үшін нория қолданылады. Бұл элеватордың астықты сақтауда маңызы өте зор. Барлық жұмыс механикаландырылған және де жақсы салынған элеватордың қоймалардан артықшылығы: астық массасымен атқарылатын жұмыс толығымен және жоғары өнімді механизацияланған, астық массасын сақтаудың және сауықтырудың барлық шараларын жүргізу жеңілденген, астықты кеміргіштер мен құстардың жоюынан сақтайды, жәндіктермен кенелерге қарсы күрес оңтайлы, астық массасы сыртқы әсерлерден (ылғал, ағын су, температуралық ауытқулар т.б.) қорғалған. Сонымен қатар қоймаларда тұқымдық қордың негізгі массасы да сақталады. Кесте 1. Астықтың қозғалу технологиясы
Астықтың сапасын анықтау әдістеріне арналған мемлекеттік стандартта әрбір партияның сапасы іріктелген орта үлгіні зертханалық анықтау нәтижелері негізінде белгіленеді деп көзделген. Астықтың нақты сапасын көрсететін орташа үлгілерді жасау үшін оларды іріктеу ережелеріне сәйкес алу керек. Атап айтқанда, автомобильдер мен арбалар төрт бұрышында және машина шанағының ортасында немесе екі қабаттан тұратын арба — үстіңгі жағынан және түбінде, — жалпы салмағы 2 кг-ға жуық бар-жоғы 10 ойық жасайды. Вагондардан кемінде бес нүктеде: вагонның төрт бұрышында қабырғадан 0,75 м қашықтықта және одан кейін вагонның ортасында астықтың үш қабатынан — жоғарғы (0,1 м тереңдікте), орта және төменгі (вагон түбінде) алынады. Сурет 1. «Agrimer-Astyk» ЖШС элеваторы Мұндай тәртіп ұзақ практикамен берілген, эксперименталды түрде тексерілген және астық пен қоспалардың өздігінен сұрыпталуын есепке ала отырып енгізілген, көп мәрте сілкілеу және машина итергіштері, арбалар мен вагондар дайындау пунктіне (базаға) бара жатқан кезде. Алуды алғаннан кейін зертханашы-визирлеуші оларды бірін екіншісімен салыстырады және ылғалдылығы, ластануы, иістері мен түсі бойынша тексерілетін астық партиясының біртектілігін белгілейді. Ойықтардың біртектілігіне көз жеткізгеннен кейін, ол бастапқы үлгіні жасай отырып, оларды араластырады. Егер ойықтар сапасы бойынша әртүрлі болса, біртекті ойықтарды топтастыра отырып, бірнеше бастапқы үлгілерді құрайды. Жұқтыру анықталған жағдайда зертханашы-визирлеуші зарарланған астық партияларын залалданбағандардан оқшаулайды және үлгілерді зертханаға басқаларынан бөлек жібереді. Үлгілерді іріктеу ережелерінен ауытқу жеткізілген партияның сапасын дұрыс анықтамауға әкеп соғады. Нәтижесінде кондициялық емес астық қабылдануы мүмкін, тапсырушылармен қате есеп айырысуға немесе осы партияны басқа сападағы партиялармен араласатын қоймаға жіберуге жол беріледі. Осы айтылғандардың ішінен пункттің (базаның) жұмысында лаборант-визирлеуші рөлі қаншалықты үлкен екені анық. Олардан жеткізілген партияларды қарау, ойықтарды алу, салыстыру және олардың біртектілігін анықтау, бастапқы үлгілерді жасау ережелерін жақсы білуін, сондай-ақ барлық жағдайларда осы ережелерді нақты сақтауды талап ету қажет. Нан дайындау кезінде астық бар автомобильдер мен жүк тасушылар күні бойы үздіксіз ағынмен дайындау пункттері мен базаларға түседі; сондықтан әдетте көліктің кідіруіне жол бермейтіндей жұмысты ұйымдастырады. Атап айтқанда, негізгі зертхананың бөлімшелері болып табылатын қосымша визалау пункттері мен қосалқы зертханаларды ұйымдастырады. Бұл оны шамадан тыс жүктеуді жеңілдетуге мүмкіндік береді. Мұндай бөлімшелердің орналасқан жері астықпен автогужай көлігінің негізгі ағынының бағытына және қоймалардың жекелеген топтарының орналасуына байланысты анықталады. Бөлімшелер астықты техникалық талдау үшін қажетті жабдықтармен жабдықталады. Зертханашылар-визирлеушілердің жұмысын жеңілдету үшін үлгілерді зертханаға көшіретін арнайы жұмысшы бөлген жөн, сондай-ақ әрбір визирлік пунктте биіктігі астық үйіп жеткізетін автомобильдер мен арбалардың биіктігіне сәйкес келуі тиіс тұғырды (алаңды, платформаны) жабдықтау қажет. Осы тұғырда болғанда, зертханашы-визирлеуші автомобильдің (арбаның) борты арқылы еркін аттап, өз жұмысын тез орындап, тұғырға оралады. Зертхана меңгерушісі талдаулардың жүргізілуін ұйымдастырады және дәлдігін бақылайды. Үлкен дайындау пункттерінде (базаларда) келіп түсетін астықтың үлгілерін талдаудың конвейерлік әдісін қолданған жөн, ол әрбір зертханашының тек бір-екі сапа көрсеткішін (мысалы, ылғалдылық, жұқтыру, ластану, табиғи және т.б.) анықтауды қарастырады. Мұндай тәртіп жұмысты тездетеді, зертханашыларда бірнеше үлгіні талдаудың бір мезгілде және дәл орындалуын жеңілдететін дағдыларды жасайды; талдаудың осы түрінің ерекше ерекшеліктерін мұқият зерделеуді және оның техникасын нақтылауға, жеделдетуге және жеңілдетуге бағытталған рационализаторлық ұсыныстарды әзірлеуді ынталандырады. Ауысымда 1-2 адам жұмыс істейтін шағын дайындау пункттерінің зертханаларында олардың әрқайсысы әдетте үлгіні барлық сапа көрсеткіштері бойынша жүйелі түрде талдауды орындайды. Сурет 2. «Agrimer-Astyk» ЖШС элеваторының зертханасы Талдау нәтижелерінің негізінде зертхана меңгерушісі немесе ауысымдағы аға лаборант қойылған партияның тиісті республика, өлке, облыс үшін КСРО Үкіметі бекіткен дайындау кондициясына сәйкестігін белгілейді; содан кейін ол партияны қабылдау мүмкіндігі туралы мәселені шешеді және оны өлшеуден кейін элеватордың белгілі бір сүрлеміне немесе қоймаға сақтауға жібереді, бұл ретте дайындау пунктінің (базасының) директоры бекіткен Астықты орналастыру жоспарын басшылыққа алады. Астық қоймасының меңгерушісі оған жіберілген астық партиясы сапасының орналастыру жоспарында көзделген шарттарға сәйкестігін, ал тұқымдық астық келіп түскен кезде — сорттық куәлікке сәйкестігін міндетті түрде тексереді. Министрлік өз уақытында бекіткен дайындама ережелермен бір совхоздың немесе колхоздың астықты жаппай тапсырған кезде барлық күн ішінде дайындау пунктіне келген әрбір автомобильден немесе арбадан ойықтарды іріктеуге жол беріледі, кейіннен олардан бір күн ішінде дақылы (сорты) бойынша орташа үлгіні құрастырады және зертханада астықтың сапасын анықтайды. Алайда бұл жағдайларда ылғалдылығы мен залалдануы келген әрбір автомобильден немесе арбадан бөлек анықталады. Соңғы жылдары жеткізілген астықтың сапасын тексеру ұзақтығы оны қабылдау сәтінде 3-3,5 минутқа дейін қысқарды. Бұл маңызды рөл ойнаған жоқ, себебі ластану "таза"күйден тыс шықпады. Ылғалдылықты анықтайтын бірқатар пункттерде екі зертханашы жыртылды, олардың біреуі ылғал өлшегіште талдау жүргізді, ал екіншісі кесте бойынша аспаптың көрсеткіштерін ылғалдылықтың пайызына аударып, құжаттарға жазба енгізді. Операцияларды мұндай бөлу ылғалдылықты талдауға жұмсалатын уақытты 45-50 сек дейін қысқартуға мүмкіндік берді. Өткен жылдардың тәжірибесіне сүйене отырып және тапсырылатын астықтың ылғалдылығы төмен (құрғақ) болғанын ескере отырып, онда зертханада кешке дейін әрбір автомобильден алынған дәннің барлық массасын ғана емес, ылғалдылықты анықтау үшін олардың ішінен бөлінген ілмелерді (тығылған шөлмектерде) және басқа талдаулар үшін орташа үлгілерді сақтаған. Бір зертханашы табиғи салмақ орнатып, ластануды анықтау үшін маңдайшаларды бөліп алды; екіншісі фракцияға ілімдерді бөлшектеді; үшіншісі оларды өлшеп, қоспалардың пайыздық құрамын анықтады және талдау нәтижелерін карточкаға енгізді; төртінші зертханашы астықтың ылғалдылығын анықтады және зертханалық журналға барлық жазбаларды жүргізді. Сурет 3. «Agrimer-Astyk» ЖШС элеваторындағы астық үлгілері. Тиеу және түсіру табандықтарынан және қаптамадан тұрады. Жетек сенімді мотор-редуктордың көмегімен жүзеге асырылады. Элеватордың орындалуы жетектің сол немесе оң орналасуы (тиеу келте құбыры жағынан орналасуы) болуы мүмкін. ЭКЛ сериялы элеватор (норий) конструкциясында туль конвейері кері бағытта жұмыс органының өздігінен қозғалуын болдырмау үшін тежегіш немесе тоқтату көзделеді. Болат қаптамасы тиеу және түсіру келте құбырларымен бірге көтергіш бөліктің рөлін және қоршаған ортаның материалға әсер етуінен қорғауды орындайды. Сурет 4. «Agrimer-Astyk» ЖШС элеваторындағы теміржол. Сусымалы материал тиейтін келте құбыр арқылы элеватордың төменгі бөлігіне (тиейтін табандыққа) беріледі және шөміштерге салынады, содан кейін тігінен жоғары көтеріледі және жетекті барабанмен құрылатын ортадан тепкіш күш есебінен ыдысқа жоғарғы бөлігінде орналасқан элеватордың түсіру келте құбыры арқылы түседі (түсіру табандығына). Бос шөміштер төңкерілген күйде төменгі секцияға қайтарылады, содан кейін тасымалдау циклі қайталанады. Норияны тиеу кезінде материалды беру біркелкілігін қамтамасыз ету қажет, өйткені артық тиеу кезінде керілген барабанның сынуы болуы мүмкін, бұл норийдің тоқтауына әкеп соқтырады. Сурет 5. Элеватордын идентификациондык маркировкасы Сурет 6. «Agrimer-Astyk» ЖШС элеваторындағы астық қабылдау автотаразы бөлімшесі. Сурет 7. «Agrimer-Astyk» ЖШС элеваторындағы астық жөнелту теміржолы. Бұл жағдайда астықтың үлкен массасын қабылдау мен орналастыру дайындау пункттері аппаратынан және іске асыру базаларынан адамдарды аса нақты орналастыруды және қолда бар механикаландыру құралдары мен барлық жабдықтарды неғұрлым тиімді пайдалануды талап етеді. Қолданыстағы ережелер әрбір жеткізілген партияның салмағы мен сапасы тез және дәл анықталуын көздейді. Онсыз астықты мемлекеттік қоймаға қабылдауға болмайды.Астық салмағы мен сапасын анықтау дәлдігі оны колхоздар мен совхоздардан қабылдаған кезде өте маңызды. Мемлекетке нан тапсырушылар кездесетін дайындау пунктінің (базаның) бірінші қызметкері — бұл лаборант-визирлеуші, оның міндетіне жеткізілген партияны қарау және талдау үшін үлгілерді алу жатады. * Әкімшілік және шаруашылық ғимараттар * Қабылдау бөлімі . Астық межелі жерге жүк көлігінің көмегімен, темір жолмен немесе су кемелерімен жеткізілуі мүмкін. Бірінші кезекте ол көліктің нақты түрін түсіру үшін арнайы жабдықталған қабылдау бөлімшесіне түседі. Жүк көліктері жер асты үй-жайларына (помещение) жіберіледі, ол жерде тиелген астық нориямен жұмыс мұнарасына түседі. Темір жолмен келген жүктер де бункерлерге түсіріледі. Су кемелері үшін арнайы қондырғылар қолданылады. * Таразы бөлімшесі * Жұмыс мұнарасы. Элеватордың жұмыс технологиясы астықты қоспалардан жақсы тазарту үшін қажет, бұл бірнеше кезеңде орындалады. Жұмыс мұнарасы осы рәсімді өткізу үшін арналған. * Кептіру бөлімі * Бұдан әрі элеватор жұмысының технологиялық процесі астықты сақтауға жіберуді қарастырады. Ол қажетті жағдайға дейін жеткізілді. Астықты сақтау тегіс түбі және конусты сүрлемдерде (силос) жүргізіледі. Силос элеватордың маңызды бөліктерінің бірі болып табылады. Силостардың келесі түрлері бар: 1. Темір бетоннан жасалған монолитті технология және құрамды (сборный) технологиясы бойынша салынған силостар.Пішініне карай олар шаршы және дөңгелек болып бөлінеді. 2. Мемлекеттің көптеген аумақтарында кеңінен таралған заманауи металл астық қоймалары сұранысқа ие болып табылады. Металл силостар ұзақ жылдар бойы коррозиядан қорғалған. Шикізатты сақтауға арналған қоймалар қатар-қатар орналастырылады. Кешен аумағында міндетті түрде өртке қарсы қызмет бөлімшелері болады. Сурет – 8. Элеватор жұмысының технологиялық тізбегі Элеватор жұмысының технологиялық тізбегі астық қоймаларының төменгі бөлігінде арнайы құрылғылар орналасқанын қарастырады, олар арқылы астық қажетті мөлшерде түсіруді реттейді. Барлық операцияларды қарапайым және тез орындалу үшін астық беретін құйғыштардың (воронка) астында конвейер орналасқан. Астық қоймалары желдеткіш жүйелерімен, дезинфекциялау механизмдерімен, шикізаттың температурасын бақылау құрылғыларымен жабдықталады. Элеватор жұмысының технологиялық процесі 90% автоматтандырылған. Қол еңбегі іс жүзінде қолданылмайды. Бұл барлық операцияларды жылдам орындауға, блоктардың дәл және жылдам әрекеттесуіне мүмкіндік береді. жүктеу/скачать 1.15 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||