Аңлатма язуы Татар әдәбиятын укытуның максатлары

РАССМОТРЕНО СОГЛАСОВАНО УТВЕРЖДАЮ

методическим объединением Заместитель директора Директор лицея

учителей по УР _____ Ситдикова Т. Г. ________Р. Р. Зарипов

Протокол № _____ Приказ № _73__

от « 2 » сентября 2013 г. « 2 » сентября 2013 г. от «2» сентября 2013г.

первой квалификационной категории

Камалеевой З. М.

по учебному предмету «Литературное чтение на татарском языке»

2 «Б» класс (татарская группа, базовый уровень)

Программа рассмотрена на заседании

педагогического совета.

Протокол №2 от 2 сентября 2013 года.

2013-2014 учебный год

Аңлатма язуы

Татар әдәбиятын укытуның максатлары:

• 
  матур әдәбият текстларын форма һәм эчтәлек берлегендә аңлап кабул итү, төп әдәби-тарихи мәгълүматларны һәм әдәби-теоретик төшенчәләрне белү; әдәби-тарихи процесс турында гомуми караш булдыру;
  
• 
  тиз үзгәрүчән заман шартларында файдалы җитештерүчән хезмәткә яраклы, үз-үзен танып белергә һәм һәрдаим камилләштерергә әзер, рухи дөньясы бай булган шәхес тәрбияләү; гуманлылык карашлары,милли үзаң, гражданлык тойгысы, патриотизм хисләре, әдәбиятка һәм халыкның мәдәни кыйммәтләренә ярату һәм хөрмәт булдыру;
  
• 
  укучыларда әдәбиятның үзенчәлекләре турында карашларны, әдәби текстны кабул итү, образлы һәм аналитик фикерләү культурасын, автор позициясен аңлау, әдәби процессның тарихи һәм эстетик нигезләренә төшенү , эстетик һәм иҗади сәләтне, кызыксынуны үстерү;
  
• 
  телдән һәм язма сөйләмне үстерү;
  

ачыкланучы буларак анализлау; төрле типтагы сочинениеләр язу; кирәкле мәгълүматларны (Интернет челтәре аша

да) табу, системалаштыру һәм файдалану күнекмәләре булдыру;

• 
  туган әдәбиятта һәм башка халыклар әдәбиятында чагылыш тапкан әхлакый идеалны үзара бәйләнештә аңлау һәм әдәби-сәнгати фикерләүдәге уртак һәм милли үзенчәлекләрне ачыклау;
  

- уку күнекмәләрен үстерү һәм камилләштерү;

- укуга, китапка кызыксыну, хөрмәт тәрбияләү, мәктәпкә, белем алуга уңай караш уяту;

- бәйләнешле сөйләм үстерү;

- үз-үзеңне әдәпле тоту, башкаларга игътибарлы булу күнекмәләрен формалаштырырга ярдәм итү;

- әдәби әсәрләрне өйрәнү балаларның акыл һәм рухи хисләрен үстерүгә юнәлтелергә тиеш;

- милли-төбәк компонентына караган материалларны активрак куллану;

- татар халкының гореф-гадәтләре, милли бәйрәмнәре белән таныштыру.

Эш программасында 66 сәгать каралган: теоретик материал -64 сәгать, бәйләнешле сөйләм үстерү – 6 сәгать .

1 чирек – 18 сәг.

2 чирек – 14 сәг.

3 чирек – 20 сәг.

4 чирек – 18 сәг.

1. 
   Күрәмсез, дусларым, көз килде тышта (Татарстанның кошлар доньясы)
   
2. 
   Туган җир, туган ил (Туган як табигате)
   
3. 
   Үзе яхшының эше дә яхшы (Татарстанның күренекле шәхесләре)
   
4. 
   Ак чәчәкләр ява (Үлемсез җәүһәрләребез)
   

• 
  текстның темасын аңлата белү;
  
• 
  текстны вакыйгасы буенча өлешләргә тарката белү;
  
• 
  сорау куя белү;
  
• 
  укытучы ярдәмендә план төзи һәм шуның буенча эчтәлеген сөйли белү;
  
• 
  укытучы ярдәмендә текстның төп фикерен билгели белү.
  

• 
  үзләштергән материалга нигезләнеп, ирекле сөйләшү-диалог оештыру;
  
• 
  бирелгән план буенча эчтәлекне сөйләү;
  
• 
  иҗади эшләргә өйрәнү-хикәя, әкиятләрне дәвам итү, әкиятләр,табышмаклар уйлау;
  
• 
  шигырьләр ятлау.
  

• 
  аңлап һәм сәнгатьле уку;
  
• 
  эчтән шома уку күнекмәләрен формалаштыру;
  
• 
  сәнгатьле укуның башлангыч күнекмәләрен формалаштыру.
  

• 
  әсәрне яки аерым өлешне төгәл итеп сөйләү;
  
• 
  бирелгән план буенча эчтәлек сөйләү;
  
• 
  иҗади эшләү: хикәя,әкиятләр уйлау.
  

• 
  шигырьләрне яттан сөйли белү;
  
• 
  халык аваз иҗатын әдәби әсәрдән аера белү;
  
• 
  әдәби жанрлар буенча башлангыч (беренчел) белем күнекмәләре;
  
• 
  әдәби һәм сәнгатьле сөйләм күнекмәләрен булдыру.
  

1. Уку техникасы. II сыйныфны тәмамлаганда, аңлап, дөрес һәм йөгерек уку, уку тизлеге 1 минутка 35-45 сүздән ким булмау. Эчтән уку һәм сәнгатьле укуның башлангыч күнекмәләрен формалаштыру.

2. Әдәби текст белән эшләү. II сыйныфны тәмамлаганда укучы:

• 
  Текстның темасын аңлата белергә;
  
• 
  Текстны вакыйгасы буенча өлешләргә тарката белергә;
  
• 
  Укытучы ярдәмендә план төзи һәм шуның буенча эчтәлеген сөйли белергә;
  
• 
  Укытучы ярдәмендә текстның төп фикерен билгели белергә тиеш.
  

4. Сөйләм үстерү. Бирелгән якынча лексик-фразеологик минимумны үтәү.

1. “Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә татар телен һәм әдәбиятын укыту программасы 1-11” ( Ә.Н. Хуҗиәхмәтов, Ф.Г. Галимуллин,З.Н.Хәбибуллина) Казан. “Мәгариф” нәшрияты, 2010)

2. Рус мәктәпләрендәге татар балаларына татар теленнән гомуми белем бирүнең дәүләт стандарты.(Харисов Ф.Ф., Харисова Ч.М.,Хаков В.Х., Измайлова Г.Г., Хәмидуллина Э.Х.Казан, 2005.)

3. 
   “Уку китабы”( Рус телендә белем бирүче дүртеллык башлангыч мәктәбе өчен, 2 нче сыйныф, Казан: Мәгариф, 2013)
   

5.Әдәбият дәресләрендә бәйләнешле сөйләм үстерү: Татар урта гомуми белем бирү мәктәбенең 5-6нчы сыйныфларында эшләүче укытучылар өчен кулланма/Я.Х.Абдрәхимова.-Казан: Мәгариф,2007