РәСУЛУЛЛАҺ Вә ФәДАКАРЛЫГ (ТәҺЛҮКәЛәРИН ГәБУЛУ)

РәСУЛУЛЛАҺ Вә ФәДАКАРЛЫГ (ТәҺЛҮКәЛәРИН ГәБУЛУ)

Мәдинәдә олдуғу он илдә шәхсән башчылыг етдији 27 вә 50 дөјүш баш верди. Өзүнүн башчылыг етдији бә’зи дөјүшләр хүсуси илә тәһлүкәли иди. Бәдр, Үһүд, әһзаб, Хејбәр, Һүнејн кими дөјүшләрдән һәзрәтин (с) мәтанәти вә әтрафдакыларын вәфадарлығы олмасајды, јени јаранмыш ислам ҹәмијјәти сүгут едә биләрди.

Һәзрәт (с) Аллаһын бујурдуғу илә ән горхулу тәһлүкәләри дә гәбул етмәли иди: «Аллаһ јолунда вуруш, сәндән башгасы бу ишә вәзифәли дејил» («Ниса» 84). «Һәзрәт (с) өзүндән әввәл вә өзүндән сонра кимсәнин мәс’ул олмадығы бир вәзифәјә мәс’ул олду» («Нурус-сәгәлејн» 1). Чүнки кимсә бәшәри бир рисаләтә мәс’ул олмамышдыр. Елә она ҝөрә дә ән бөјүк тәһлүкә илә гаршылашмалы иди. О, ади бир гошун башчысы дејилди ки, кәнарда дајаныб әсҝәрләрә «ирәли» әмрини версин. О, дөјүшүн ән ганлы оҹагларында дүшмәнә гаршы шәхсән дөјүшүрдү.

О, ҹәбһәнин өн хәттиндә иди. Өз шүҹаәтләри илә дүшмәни горхудан мүбаризләр чәтин мәгамларда һәзрәтә сығынырдылар. Әли (ә) бујурур: «Елә ки, дүшмәнлә үз-үзә ҝәлдик вә дөјүш чәтинләшди, һәзрәтә сығынырдыг». Бәдр, Һүнејн, Хејбәр фатеһи әли (ә) е’тираф едән заман диҝәр дөјүшчүләрин һалы ајдын олур. Бир һәгигәт ајдын олур ки, һеч бир инсан илаһи мәгсәдләрин һәјата кечмәсиндә пејғәмбәр тәк өзүнү тәһлүкәјә салсын.

Үһүд дөјүшәндә пејғәмбәрин әмриндән чыхандан сонра әксәр мүсәлманлар гачдылар. Пејғәмбәрин әтрафында чох аз адам галды. «Мүсәлманларын мәғлуб олдуглары бу дөјүшдә пејғәмбәр вә онун әтрафында әли, Тәлһә, Зүбејр галмышды». («Тарихе Јә’губи» 1). Ҹәмијјәтдә бөјүк илаһи мәгсәдләри һәгигәтә чевирән пејғәмбәрин фәдакарлығы иди. Бу фәдакарлыг о гәдәр тә’сирлидир ки, мисли ҝөрүнмәмишдир. Бу һәмин ҹаһил бүтпәрәст вә алчалмыш мүвәһһид халгдан тәрбијәләнмиш үсул иди. Пејғәмбәрин өзүнү тәһлүкәјә атмасы һагг јолда дөзүм ҝөстәрән ардыҹыллар үчүн нүмунә иди. «Мәһәммәд Аллаһын елчиси вә онун тәрәфдарлары кафирләрә гаршы барышмаздыр».

әлбәттә ки, өзүнү тәһлүкәјә салмагла јанашы һәзрәт горунма тәдбирләри дә ҝөрүрдү. Чүнки пејғәмбәр кими бир шәхсијјәтин вүҹуду дүшмәнин сүгуту вә һаггын гәләбәси үчүн олдугҹа дәјәрли иди. Бу горунма һәм дә башгаларына лазым иди. Тәһлүкәни гәбул етмәк дедикдә нәзәрдә бу тутулур ки, шүҹаәтли руһијјә илә гәти мөвгејә малик иди вә өз мөвгејинин тәһлүкәләрини гәбул едирди. Бунунла јанашы дүшмәнин она гаршы фитнәләриндән һәмишә хәбәрдар иди.

РәСУЛУЛЛАҺ (С) Сә’ЈЛәР Вә ГУРУҸУЛУГ

Пејғәмбәр (с) һәм ән заһид, һәм дә ән чалышган инсан иди. О, чалышараг ҹәмијјәтин иҹтимаи рәһбәрлијинә јүксәлмишди. Гур’ан онун чалышганлығыны белә јад едир: «Ҝүн узуну чох ҝет-ҝәлин вар» («Муззәммил» 7). Ҝүн узуну чалышмаг онун раһатлығыны әлиндән алмышды. Һәтта истираһәт үчүн маҹал да тапмырды. («Бәһар» 16). Дини ҝөстәришдә дејилир ки, әҝәр гијамәт гопаҹагса, баҹарырсынызса сизләрдән биринизин әлиндә олан ағаҹ ниһалыны әкмәлисиниз вә билин ки, мүкафатыныз олаҹаг. Бу ҝөстәриш гуруҹулуг һаггындандыр. Имамларын бағчылыг вә әкинчилији, әлинин (ә) Куфә кәнарында гујулар газмасы дилбәдил ҝәзир.

Зөһд дә’вәт едән дин дејир: «Һәр кәс өз әл зәһмәти илә доланышығыны тә’мин етсә, Аллаһ јолунда вурушан адам кимидир» («Вәсаил» 12). Һәмин дин дејир: «Һәр кәсин торпағы вә сују ола-ола башгасына мөһтаҹ олса, Аллаһын рәһмәтиндән узагдыр» («Вәсаил» 1-ҹи ҹилд). Мүсәлман өз зәһмәти вә бирлији илә рузи газанмалы, башгаларына мөһтаҹ олмамалыдыр. Бу гуруҹулуг ишләринә ҝөстәришдир. Ислам үммәти һәр ҹәһәтдән өзүнү тә’мин етмәјә сөвг едилир. Бу јолда дин рәһбәрләри нүмунә сечилмәлидир.

Рәсулуллаһын (с) һәјатынын мүхтәлиф мәгамлары арашдырыланда ајдын олур ки, һәзрәт (с) ибадәт вә шәхси ишләрдән галан вахтыны ја идарә ишләринә, ја ҹәбһәјә, ја һакимлијә, ја рисаләтин е’ланына сәрф етмишдир. Онун бәһрәли һәјатынын бир аны да сәмәрәсиз кечмәмишдир.

РәСУЛУЛЛАҺ (С) АҒЫЛ НУРУ Вә ҜҮЗәШТә ҜЕТМә

Гејд олунду ки, бөјүк мәс’улијјәтләрә дөзмәк үчүн инсанда бөјүк дөзүм, тутум лазымдыр. Рәсулуллаһ (с) мәс’улијјәти исә ән чәтин иҹтимаи, сијаси вә иҹраи мәс’улијјәт иди. Чүнки бәшәр һәјатынын мүхтәлиф саһәләринә рәһбәрлик онун өһдәсиндә иди. Һәзрәт (с) ујғун мәс’улијјәтә дөзә биләҹәк бир тутума малик олмалы иди. Онун ағыл нуру бүтүн дәјәрләр үчүн ҝүзҝү олмалы иди. Ҹәмијјәтә рәһбәрлик чох бөјүк һадисәдир вә онун ҝерчәкләшмәси үчүн ағыл нуру әсас шәртдир. Она ҝөрә дә ҹәмијјәтә рәһбәрлик мәс’улијјәтини пејғәмбәрин чијининә гојмуш Аллаһ-таала онун тутуму вә ағыл нуру һаггында белә бујурур: «Мәҝәр биз сәнин көксүнү ачыб ҝенишләндирмәдикми?!» («Шәрһ» 1). Һәмин бу ағыл нуру вә тутум Гур’ан кими бир вәһј маарифини гәбул етди. Һәмин бу ағыл нуру нөвбәнөв дөјүшләрлә ҹәмијјәтә рәһбәрлији өһдәсинә ҝөтүрдү. Һәгигәтә ујғун дүзҝүн мөвге сечмәклә һамы үчүн нүмунә оласы дәјәрләри рәһбәр тутду.

Пејғәмбәр ағыл нуру вә камил тутума малик олдуғу үчүн ҹәмијјәтә рәһбәрликдә дүзҝүн мөвге тута билмишди. Дин һүгуглары гаршылыглы шәкилдә ҝөзләнилмәсини ҝөстәриш версә дә, бәшәр һәјатында бүдрәмәләр олур. Әҝәр бир адам сәһв едирсә вә онун бу сәһви бир башгасынын һүгугуну тапдајырса, бүдрәјән адамла һансы формада рәфтар олунмалыдыр? Интигам алмагламы, јохса бағышламагла? Имкан олан јердә бағышламаг гәлбләрин јумшалмасына, инсанларын илаһи дәјәрләрә јахынлашмасына баис олур вә бу ән јахшы јолдур. Аллаһ-таала да бағышламағы үстүн гијмәтләндирир. Амма бу бағышламағын сәбәби инсанын зәифләмәји олмамалыдыр вә еләҹә дә бу бағышлама ҝүнаһа рәғбәтләндирмәлидир. «Мәҝәр билмирсән ки, ҝөјләрин вә јерин һөкмү Аллаһа мәхсусдур. О, истәдијинә әзаб верир, истәдијини бағышлајыр. Аллаһ һәр шејә гадирдир» («Маидә» 40).

Пејғәмбәрин (с) һәјаты һәм фәрди, һәм иҹтимаи, һәм дә сијаси ҹәһәтдән бир дәрсдир. Пејғәмбәр (с) илаһи ҝөстәриш әсасында бағышламағы әсас ҝөтүрмүшдү: «әфв вә бағышламағы әсас ҝөтүрүр вә јахшы ишләрә рәғбәтләндирир» («ә’раф» 199). «Онларын сәһвләрини бағышла, хош үзлү вә дөзүмлү ол ки, Аллаһ бағышлајан вә хејирхаһ инсанлары дост тутур» («Маидә» 13). Пејғәмбәр онун һаггыны тапдалајанларын фәрди һүгугларында ҹәза вә тәнбеһә јол вермәзди. «О, кимсәдән өз шәхси һаггына ҝөрә интигам алмазды. Бүтүн хәта едәнләри бағышлајарды» («Бәһар» 66). Бу һадисәләр заманы пејғәмбәр ҹәмијјәтә рәһбәр иди вә она гаршы чохлу сәһвләр бурахылырды. О, мүхтәлиф фикирли инсанларын – мүшрикләрин, китаб әһлинин мөвгеләринә дөзәр, һәтта мүәјјән заманадәк онлара өз фикирләринин тәблиғи үчүн имкан верәрди. Ән гаты дүшмәнләрини белә лазым ҝәләндә бағышлајарды.

әбу Сүфјан бир өмүр пејғәмбәрлә дүшмәнлик етмиш, онун әлејһинә Үһүд, әзһаб кими дөјүшләрә рәһбәрлик етмишди. Һәтта Мәдинәдә дә мүсәлманлара гаршы фитнәләр гурмушду. Дүз ијирми ил исламла дүшмәнчилик етмишди. Һиҹри сәккизинҹи илдә Мәккә фәтһ едилди вә бүтпәрәстләр сүгута уғрады. Күфр башчылары пејғәмбәрин һакимијјәти алтына дүшдүләр. Онларын һәр бири пејғәмбәрин онлара гаршы неҹә рәфтар едәҹәјини ҝөзләјирдиләр. Бир дәстә инсан «Бу ҝүн дөјүш вә интигам ҝүнүдүр» шүарыны верәндә пејғәмбәр тәрәфиндән «Бу ҝүн рәһмәт ҝүнүдүр» бујуруғу илә үмуми әфв е’лан олунду. Дүшмәнләрә «ҝедин һамыныз азадсыз» дејилди. Бу үмуми әфв е’лан олунанда артыг әбу Сүфјандан бир горху јох иди. Бу бағышлама чохларынын гәлбләрини јумшалтды вә илаһи дәјәрләрә рәғбәтләндирди. Бу бағышлама мәгамыны сечмәк рәһбәрдән бөјүк дүшүнҹә тәләб едир. «әфв даим инсанын иззәтинә сәбәб олур» («Үсули-кафи» 1-ҹи ҹилд). Әлбәттә ки, бу бағышлама јерсиз дејилди.

Пејғәмбәр (с) әмиси Һәмзәнин гатили Вәһшини Мәккәнин фәтһиндән бир мүддәт сонра бағышлады. Она бујурду: «Мәним ҝөзүмә ҝөрүнмә». Ајдындыр ки, Вәһши чох бөјүк ҹинајәт етмишди вә ону бағышламаг һәзрәт үчүн чох чәтин иди. Һәзрәт (с) Таиф дөјүшү әсирләриндән алты мин нәфәрини бир дәфәјә бағышлады. Бүтүн бу ҝүзәштләр инсанларын гәлбинә тә’сир едирди вә даим онун әзәмәтини уҹалдырды. Сијаси вә иҹтимаи рәһбәрликдә ондан нүмунә ҝөтүрүлмәлидир.

жүктеу/скачать 0.7 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: