Дәріс-1: Пәнге кіріспе. Биологиялық ресурстар
Шабдалы майы - Oleum persicorum
жүктеу/скачать 343.62 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Арахис майы.
| Шабдалы майы - Oleum persicorum.
Шыны майы шабдалының және өріктің тұқымынан алынады. Кәдімгі шабдалы - Persica vulgaris Mill - персик обыкновенный және кәдімгі өрік (Агmenіса vulgaris - абрикос обыкновенный) Rosaceae тұқымдасынан. Бұлар жалпыға белгілі жеміс ағаштары, шабдалы - тек екпе жағдайда өсетін өсімдік. Өрік жабайы түрінде Дағыстанда, Орталық Азияда, Тянь-Шаньда кездеседі және екпе жағдайда кеңінен өсіріледі. Дәрілік шикізаты - тұқымы. Сырт көрінісі бойынша шабдалының және өріктің тұқымдарын бадамның тұқымынан ажырату қиын. Химиялық құрамы. Шабдалының тұқымдарында 55%, ал өріктің тұқымдарында 30-50% шыны майы болады. Екеуінің тұқымдарында да эмульсин ферменті және гликозид амигдалин болады. Шабдалы және өрік тұқымдарынан алынатын шыны майлары «Шабдалы майы» деген атпен белгілі. Олар құрамы бойынша бір-біріне ғана емес бадам майына да өте жақын. Пайдалануы. Бадам майының пайдалануына ұқсас. Арахис майы. Өсімдік аты - жер жаңғағы (арахис - Arachis hypogaea L.). Fabaceae тұқымдасынан. Бір жылдық шөптесін өсімдік. Жер астында жеміс-боб дамиды. Дәрілік шикізаты. Ашылмаған цилиндр тәрізді топтары. Боб немесе бұршақтарында 2 тұқымы болады. Жер жаңғақтың отаны - Бразилия. Өте ерте заманнан бері белгілі майлы өсімдік. Оңтүстік Америкада, Үндістанда, Қытайда, Орталық және Оңтүстік Африкада екпе жағдайында-өсіріледі. Бұрынғы KCPО-да. Кавказда, Украинаның Оңтүстігінде, Орта Азияда өсіріледі. Қазақстанда Алматыда және Оңтүстік Қазақстан облыстарында суарылатын жерлерде екпе жағдайында өсіріледі. Жер жаңғағы жер шарындағы ең жақсылар қатарындағы тағамдық шыны-майлы өсімдік. Химиялық құрамы. Жер жаңғағы тұқымында 40-50% шыны май, 20-30% белокты заттар, 20% крахмал, қант, Е витамині болады. Арахис майы триолеинге (70%) өте бай. Құрамында 15 % липолев қышқылының үшглицеридтері және 20% қаныққан (арахис пальмитин, стеарин) қышқылдары болады. Пайдалануы. Суық пресс жолымен алынған майы әртүрлі дәрілік қосылыстар дайындауға (денеге) қолданылады. Гидрогенизация жолымен алынған арахис майы денеге жағатын майлардың негізі ретінде пайдаланылады. жүктеу/скачать 343.62 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|