ДӘРІСТЕМЕЛЕР КЕШЕНІ
Дәріс 1. Халыққа тұрмыстық қызмет көрсету саласы
Қызмет саласының маңыздылығы
Халыққа тұрмыстық қызмет көрсетудің салалық құрылымы
Қоғамдық саладағы тұрмыстық қызметтің мәні
Тұрмыстық қызметтің негізгі заңдылықтары мен кезеңдері
Қызмет саласының маңыздылығы
Қызмет деп жеке сұраныстарға сәйкес материалдық, материалдық емес сипаттағы және әлеуметтік-мәдени мақсаттағы игіліктерді нақты тұтынушыларға дейін жеткізумен байланысты іс-әрекет түріндегі еңбекті тұтыну және материалды игіліктер түріндегі еңбек өнімдері бойынша өндірушілер мен тұтынушылар арасындағы қатынастар жүйесімен түсіндіріледі.
Экономист ғалым Г Ассельдің анықтамасы бойынша: қызмет –бұл меншікпен байланыссыз тұтынушының сатып алатын көзге көрінбейтін игілігі.
Қызмет – бұл іс-әрекет немесе жұмыстың орындалуы. Олар көзге көрінбейді. Қызметкерлер экономикалық іс-әрекет түрінде анықталуы мүмкін. Қызмет іс-әрекет немесе пайда болуы мүмкін және оны сатып алушы, қандай да бір материалдық объектіге меншік құқығын алмайды. Қызмет – бір жақтың екіншісіне ұсына алатын кез келген қызметі немесе байлығы. Қызмет өзінің негізі бойынша сезілмейді және меншікті өткізіп беруге әкелмейді.
К.Маркс қызметті келесідей анықтады: Бұлай білдіру жалпы алғанда кез-келген басқа тауарға ұқсас осы еңбектің беретін сол айрықша тұтыну құны сияқты басқа ештенені білдірмейтін осы еңбектің тұтыну құнының айрықша бөлігі ретінде қызметкерлер деген өзіндік атауды атаған. Өйткені оны еңбек заттар түріндегі емес, қызметтер көрсетулерді айтады. Қызмет көрсету аясы бір жағынан халыққа қызмет көрсету, екінші жағынан тұтынушыға әлеуметтік-мәдени және материалдық-тұрмыстық қызмет көрсету аясындағы ұйымдар мен жеке орындаушының бірлестігі.
Америка маманы Хиллдің берген анықтамасы бойынша – қызмет – қандай да бір экономикалық бірліктің қызметі нәтижесінде болатын жақтардың немесе тауар жағынан өзгеруі. Мұндай анықтама қызметтерді тауар түрінде, не қызмет түрінде көрінетін экономикалық пайдалы қызметтердің нәтижесі ретінде қарастыруға мүмкіндік береді.
Қызмет саласын екі түрге бөліп қарастырамыз: сезілетін және сезілмейтін. Қызметтердің сезілмеушіге - ұстауға болмайтын және материалдық емес сипатын білідіретін оны көрсету мүмкін емес, өйткені қызметті сатып алғанға дейін оны көруге, дәмін татуға, қозғауға, естуге, иіскеу мүмкін емес.
Қызметтердің сезілмеушілігі сатып алушыларға қызмет көрсетуші сатушыларға да қарама-қарсылық тудырады.
Қызметтің сезілмеушілігі қызмет көрсететін сатушылар үшін де қарама-қарсылық туғызады. Ол қарама-қарсы негізінен тұтынушыларға өз тауарын көрсетудің күрделілігі мен клиенттің не үшін ақша төлейтіндігін түсіндірумен байланысты. Осының барлығы қызмет көрсетудің оптималдығын белгісіз етеді. Сатып алушылар қызметінің сапасына бағдарланады,олар қызмет көрсету сапасы туралы қорытындылары, қызметкерлердің сол қызметті ұсыну құралдарының бағасын шығара отырып жасайды.
Бұл қызмет мақсаты – қызметкерлердің сезілмеушілік дәрежесін арттыру болып табылады. Бұл қызметтің сезілетін қызметтен айырмашылығы – қызметті алдымен сатады содан кейін қызмет көрсетіледі және тұтынады. Оның үстіне бұл бір мезгілде жасалады.
Қызмет сапасын бақылауды қамтамасыз ету үшін шаралар: 1. Шын мәнісінде жоғарғы білікті мамандарды тарту
2. Арнайы шаралар жүйесінің көмегі мен клиенттерінің қанағаттық дәрежесін қадағалау.
Қызметкерлер негізгі бағыттары бойынша адам денесіне бағытталған сезілетін әрекеттер: Сән салоны және шаштараздар, мейрамхана, кафелео,спорт орындары, жолаушылар көлігі, денсаулық сақтау.
Тауарға және физикалық объектілерге бағытталған сезілетін әрекеттер: жүк көлігі, жабдықтарды жөндеу және ұстау, тазалықты ұстап тұру, кір жуатын орын, химиялық тазалау, ветеринарлық қызметтер;
Адамның санасына бағытталған сезілмейтін әрекеттер: білім беру, радио-теледидарлық хабар тарату, ақпараттық қызметтер, театр,музей;
Актив пен сезілмейтін әрекеттер: банктер, қаржылық консультациялар, қоғам мен операциялар. Қызметтердің әрбір түрі бірқатар мақсатты белгілері бойынша топтастыруға болатын көптеген әр түрлі кәсіпорындардан тұратын қызметтердін айрықша аясы ретінде жеке қарастырады.
Достарыңызбен бөлісу: |