Djeti бу китаб 2010 джыл, сентябрны 9-да, орта кюн, Ораза ачылгъан кюн, джазылыб башланнганды

къоркъуулу болсала да дуния, ахырат,

мени къутхара баралла

намаз, назму, табигъат.

Адамла джаргъан джюрекге

аладан табама себеб.

Кёб адамдан джууукъла меннге

акъ тау, тау суу, чегет.

Намаз, назму, табигъат

джашауну къурумундан, букъусундан

джанымы этелле азат.

Намаз, назму, табигъат —

аладыла джашатхан мени.

Рухум алада турлукъду,

тёнгегими къаушатса да ёлюм.

КЪАБЫЛ БОЛМАЙ ЭСЕ ТИЛЕГИНГ...

Бош затлагъа ийдим заманны,

кёзбау затлагъа бурдум эсими.

Биле тургъанлай гюнахны, харамны,

сакъламадым аладан кесими.

Алай а, башхалагъа

болмазгъа кюрешдим заран.

Кесими тюл, башхаланы

кюрешдим тыяргъа гюнахдан, харамдан.

Башхалагъа тиледим Аллахдан

Хакъ джолда барыргъа насыб.

Къалай болур эди тилегим къабыл

гюнахха батыб турсам кесим.

Тилеклеринг болмай эселе къабыл —

Аллахдан тюл, кесингден кёр аны.

Таза болмасала тёнгегинг, джюрегинг —

толлукъ тюлдю бир деб бир тилегинг.

КЁРЮНЮУЛЕ

Намаз дегенлей — джангы Ай бла джулдуз;

Табигъат дегенлей — таш, терек, суу;

Джурт-Халкъ дегенлей — Минги Тау;

ислам дин дегенлей —

ля иляха илляллах мухаммадун расулуллах;

Унух файгъамбар дегенлей —

суу ахырзаман бла кеме;

Исса файгъамбар дегенлей — джор;

Шамил шыйых дегенлей — Кавказ къазауат;

Кавказ поэзия дегенлей — Къайсын, Расул;

Хакъ сёз дегенлей — Къуран;

ПОЭЗИЯ дегенлей — бары да.

УШАМАГЪАНЛА ДА ДЖУГЪУУЧАНЛА БИР-БИРИНЕ

Ушаш сёзлени ким да тагъар бир-бирине.

Ушамагъан — джукъмайды, алай а,

поэтлигинги излей эсенг сынаргъа —

ушамагъанладан къурачы сен назму.

Хуна — хунагъа джарашмагъан ташладан къалачы,

джуртну тёгереги бек болсун, къалача.

Къазакъ бёрюледен джыйчы сен джыйын —

джуртну, халкъны душмандан сакъларча.

Ушамагъанла да джарашалла бир-бирине:

Мен къараучанма Таш бла Терекге.

Мен къараучанма сеннге эмда кесиме:

ушамагъанла да джугъуучанла бир-бирине.

ДЖАШАРЫКЪБЫЗ КЪАЛЛАЙ БИРНИ ЭНТДА САУ?

Сахнада ойнайдыла ала,

залда джылайдыла адамла.

Кёб турмай оюллукъду мекям —

сау къалгъан боллукъ тюлдю аладан.

Боллукъну сезеди да джюрек,

тыяргъа кюрешеди келликни.

Оноу этиб бошагъан эсе Кёк,

джазыуундан къалай тыйгъын ёллюкню?

Минг-мингджыллыкъ джолу тауусулады,

ахырына джууукълашады адам.

Джашау джилтин джукъланса Аламда,

ким биледи, ол джанармы джангыдан?!

Ёле тургъан Ана тилиме къараб,

бютеу дуниягъа этеме сагъыш.

Ёле тургъан тиллени, халкъланы къутхармагъан

дунияны — кесине да келликди къыш.

Хар ёлген тил бла, халкъ бла

дуния кеси да джууукълашады ахырына.

Сёлешемилле экен мёлекле Хакъ бла

адам улуну къайгъырыб джазыууна?!

Кеси ёлюмю бламы ёллюкдю дуния,

илинмек аджалданмы къурурукъду джашау?

Джашнайды Кёк, чартлайды элия —

джашарыкъбыз къаллай бирни энтда сау?

ЗАМАН НЕДИ?

Кюн къысхагъа айланнганды,

сагъышларым а — узуннга.

Заман неди? Кёз байланнганды,

Мен не излейме къарангыда?

Тюненем — таянырча тюлдю,

тамбладан да урмайды джарыкъ.

Эки дунияны арасында

заманым тохтагъанды арыб.

Ата джурту бла Ана тилин

сакълаялмагъан халкъны шайыры —

не этеме дунияда джашаб да,

Сёзню джокъ эсе хайыры.

Ёлюмню сайлагъан халкъны

тирилтирге боллукъду не бла?

Дагъыда кюрешеме джазыб —

кёр къазгъан кибик ийне бла.

Дагъыда барды умут:

Джаратхан халкъланы, тиллени,

бизни да къоймаз унутуб —

миллетни ызына тирилтир.

«Мадар этсегиз — къадар этерме»,-

деген сёз тура эсимде,

чайкъалама дуниядан кетелмей,

джашау тилей халкъыма, тилиме.

Илинеме таугъа, Бийнёгерча,

марал сют излей халкъыма.

Халкъны тирилгенин кёрюрча —

ол насыбны бер, Аллах, манга.

Сора, сюйгеним — чыммакъ Акъ сёз — келиб,

къол булгъаса, къаядан да чынгарма.

Халкъым, тилим къалмасала ёлюб,

мен — ёлсем да — алада джашарма.

ПОЭТНИ СЁЗЮ ДА ЭТЕДИ УРУШ

Фахму бере, айтханды Кёк:

«Акъ сёзге къуллукъ эт».

Тейри адамындан да бек,

Тил адамыды поэт.

Сёздю Тейриси поэтни.

Джазыуун джазгъан Олду аны.

Таныгъанлы да «алиф»-ни, «ба»-ны,

Сёзге къуллукъ этеди поэт.

Поэти болмагъан халкъ,

сакълаяллыкъ тюлдю тилин.

Ахыр поэти ёлгенлей,

тилге, халкъгъа да келликди ёлюм.

Алай а тилден алгъа,

тилни къоруулай, ёллюкдю поэт.

Дин къазауатда ёлгенлеча,

ол да боллукъду шейит.

Тилни марагъан — поэтни марайды,

поэтни марагъан — марайды тилни.

Поэтни сёзю да этеди уруш,

къутхара ёлюмден миллетни, Элни.

БЫЛЛАЙ БИР КЪОРКЪАМА НЕГЕ?

Бизден уллуракъ халкъла да

думп болгъандыла дуниядан.

Сора, «миллетим, джуртум»,- деб,

тюзмюдю къоркъгъан, къыйналгъан?

Адамлачадыла халкъла да —

къартая, ауруй,- ёлелле.

Адамла кибик, ала да

Илинмек аджалны да билелле.

Быллай бир къыйналама неге

ёледи деб, халкъым, тилим.

Излемегеннге ёлюрге —

ёмюрде да келмейди ёлюм.

Джуртум, тилим демей эсе халкъ,

Энчи Юй бола билмей эсе халкъ,

дуния малдан баш кёрмей эсе Китабны —

къайдады да къара таныгъанлыгъы аны?

Окъугъанлыкъгъа Аллахны Сёзюн,

кёрмейле Ёзюн, билмейле тюзюн.

Санасанг — кёбдю алим.

Сынасанг а — джокъду билим.

Халкъны ангысы, саны

ёсмей эсе — къыйынлыгъын аны

кимден кёрейик:

Башчыларынданмы? Айдынларынданмы?

Огъесе, имамларынданмы?

Ала — барсала Джолунда Хакъны —

сакълаяллыкъ эдиле халкъны.

Хомух болсала уа ала —

халкъ башлайды къуруй, чачыла.

Ёсмей эсе халкъны ангысы, саны,

сыйламай эсе ол Къаламны, Китабны,

Сора, къарыусузду дини, иманы —

сора, джокъду аны

Башчысы, Айдыны, Имамы.

Ол ючюсюн ёсдюрмесе халкъ —

дуниядан боллукъду талкъ.

Халкъ джыймаса ангысын-эсин —

уллуракъ халкълагъа джутдурлукъду кесин.

Быллай бир къоркъама неге

ёледи деб, халкъым, тилим.

Излемегеннге ёлюрге —

ёмюрде да келмейди ёлюм.

КЪЫСХА НАЗМУЛА

ХХХ

эшеклени джыйыб тёгерегине,

атча кёрюнеди кесине.

ХХХ

Намаз а — таугъа бурулуб тюл,

тенгизге бурулуб къылады.

Иманы бармыды аны?

ХХХ

Аны юйюню шорбатында

Ол а, аны башлагъанды оя...

Кесини юйюн къурута тургъанын,

Эслеялмайды джазыкъ...

...Ажым этгенлей турлукъду

Сюргюнде эсине тюшюб ол.

ХХХ

Анга хатасы болмагъан

Къызыл-Къумлада джылан уруб,

ёлюб кетди ол зауаллы...

ХХХ

джыланны къуйругъундан башына тарыгъа,

джашай баргъан джарлы халкъым мени...

ХХХ

эшиклери алай бла джабылыр

Кимибизни къазыкъ этиб,

кимибизни чыбыкъ этиб,

кимибизге да эшдиртиб,

чалман этдиртиб,

бачхасына буруу этген —

кимди бизни?

Къатыб, чириб, - джараусуз болсакъ,

бизни отха атыб, кюйдюрюб,

джашил чегетден, джангыдан,

келтиртиб къазыкъла, чыбыкъла,

бачхасына джангы буруу этдирген —

ол фыргъауун кимди?

Ёмюрле узагъына

Алай болубму турлукъду хаман?

Къабаргъа — тишинг болмаса,

урургъа — мюйюзюнг болмаса,

къачаргъа — аягъынг болмаса,

учаргъа — къанатынг болмаса,

ёкюлюнг-джагъынг да болмаса —

къалай джашагъын дунияда?

Аланы балта, мычхы этиб,

бизни терек, чегет этиб —

алаймы джаратханды Аллах?

«Зорлукъ этме, зорлукъ да этдирме»,-

демегенмиди Келечи?

«Мадар этсенг — къадар этерме»,-

демегенмиди Аллах кеси?

Ташха, къаягъа, таугъа да ёрлеб,

Баш сакъларгъа, джашаргъа кюрешеди терек.

Сыйырсала уа ташынгы, къаянгы, тауунгу да —

сыйыралла баш эркинлигинги, джашауунгу да.

Алай а, терексиз, чегетсиз къалса джер —

ол боллукъду барыбызгъа да кёр.

Ненча терек кесилсе джерде,

анча атлам этеди ахырзаман бизге.

Джокъ боладыла терекле, чегетле, халкъла...

не сакълай болур адам улуну алда?

Онглуракъланы мурдарлыкъларындан

ёледиле халкъла, тилле —

къалай къалыр келмей ахырзаман джерге?

СЁЗ АНГЫЛАМАГЪАН БИРЛЕ

Сёз ангыламагъан бирле,

халкъны теберелле кёрге.

Суудан тутуб, салыннганча къаядан,

сёз бла къутулургъа излейме къайгъыдан.

Юч кере айтама алагъа.

Айтама да чыгъама борчдан.

Сёзден къоркъмагъанла да —

къоркъалла къоргъашындан, къурчдан.

Хакъ сёзню хыликке этиб кюлгенле —

тюшюннюкле тюшселе отха.

Алай а, джол табылмаз артха:

турлукъдула джаханим отда кюйгенлей.

Ёзге дуния отда да кюерле ала,

дуния малны къалырла тюбюнде.

Термилирле — джашаргъа тюл — ёлюрге:

аллай кюн келмей къалмаз алагъа.

Сёз ангыламагъан бирле,

халкъны теберелле кёрге.

Кёрге уа — халкъ тюл, кеслери

тюшерле: ауазлары чыгъар джерден.

Къабырлары къычырыр аланы —

Сёзге ийнанмагъан фыргъауунланы.

Сёз ангыламагъан фыргъаунланы

ахырлары къаргъышлыкъ болур.

Борчдан чыкъдым. Кетдим —

мени джолум башха:

Ата-бабаларыбызча, Терекге, Ташха

джанымдан юлюш этдим.

Аладан тюз адам джокъду дунияда —

тынгылагъан Сёзге, ангылагъан Сёзню.

Ала болгъан къадарда

ахырзаман джокъламаз бизни.

ПОЭТ-АЙРЫМКАН

Тенгиз къушланы да кесиме шох этиб,

Мен джашайма айрымканда «ох» этиб.

Тёгерегим — кесим сюйген таш, терек.

Адам джокъду — къыйналырча баш, джюрек.

Бу айрымканны аты барды — Ай Къала.

Анда джашайла поэтле бла чайкала.

Тёрт джаныбыз — чайкъала тургъан тенгиз.

Кюреше кетиб, баш болгъанбыз андан биз.

Тынч болмаса да къайырылгъан тенгизге ,

къыйын болса да айырылгъан тенгизден,

айырылгъанбыз — тёгюлсе да бираз къан.

Энди эркинбиз — Поэт бла Айрымкан.

Харам, халал чабакъла да тенгизде

къалгъандыла — тенг болалмайын бизге.

Къанатлы джанла бла къанатлыланы

къралларыды бу айрымкан. Аланы

къанат тауушлары — чайкъала тургъан байракъ

эмда Миллет Ауаз, Миллет Макъам — Орайда...

Сёз —

Айрымкан — тенгизден, поэт а — Элден

айырылмагъанлай, айырыладыла.

Эркин, ёзден рухларын сакълай,

къалгъанлагъа юлгю боладыла.

ЫШЫКЪ-ДЖАРЫКЪ

Ал Сёзге — Хакъ сёзге, Акъ сёзге — ашыкъ:

олду джарыкъ, олду ышыкъ.

Магъаналары бирди джарыкъны, ышыкъны да.

Тюрк тиллени билген — биледи аны да.

Ышыкъ дейдиле Тюркде джарыкъгъа.

Къарангыдан къутхаргъан, сакълагъан ышыкъды джарыкъ.

Ал Сёздю ахыр кюнде да бизге ышыкъ,

джангыз Олду къарангыда джарыкъ.

ЭКИ КЪАНАТЫМ БАРДЫ МЕНИ

Эки мёлегим барды мени —

эки имбашымдагъылагъа айтмайма, огъай.

Ала кёкден келмегенле эниб,

сууабымы, гюнахымы да джазмайла ала.

Ала боюнларында джюрютселе да къач,

мен бойнумда джюрютсем да дууа,

тюбеген кюнлерибиз болады къууанч,

Соруугъа уа артда берирбиз джууаб.

Эки къанатымдыла мени ала,

чыгъаргъан джети къат Кёкге.

Джаным саулай джандетге киргизтгенле ала,

башха дунияланы да кёргюзтгенле меннге.

Эки джулдузну турама къучакълаб —

экиси да кёрюнелле сейир.

Джюрегимде Кёк джашнаб, чартлаб,

сезимге-сёзге сыйынады ёмюр.

Бир мёлеги болгъан да — насыблыды,

мен а насыблыма эки къат.

Учуруб джюрютеди мени

Шайыр джюрегим — Буракъ ат.

Кёкден джерге джыгъыллыкъма мен да,

джокъ болгъан кюн къанатларым.

Ала бла байламлыды нем да —

Ёлсем да ёллюкме айта атларын.

Эки мёлегим барды мени:

ала чыгъаргъанла мени мийикге.

Сезимлерим сыйынмай чекге,

джарытадыла джети къат Кёкню.

Эки къанатым барды мени...

къанатсыз джанла ангыларламы мени?

Бир къанатлыла да ангылаялмазла.

Кимге Кёкню, кимге уа джерни

джашаргъа бергенди къадар.

Къанатларымы джыя, джая,

барама кёкде — игиди кёлюм.

Аллах, къанатларымы ая,

ала саулукъда манга да джокъ ёлюм.

Къобан къайытады Минги Таууна

булут болуб, Кёк бла.

Поэт къайытады Ата джуртуна

Назму болуб, Сёз бла.

Джертин кетген Къобан,

кёктюн къайытады артха.

Къанатлы сёз болуб, Джуртха

поэт да къайытады алай.

Экиси да джетиб тенгизге,

къайытадыла тауларына.

Башха сыфатда къайытсала да,

ёзлери уа турады алгъынча.

Акъ сёзмюдю, къармыды джауа тургъан —

чыммакъ акъ эте дунияны?

Айталлыкъды аны

дуниягъа джангыдан туугъан.

Хар кюн сайын джангыра тургъан —

табигъат бла шийирдиле.

Аланы джашаулары

не заманда да сейирдиле.

ОКЪУ

Дуниядан Чыгъыш Хан, Баты Хан да кетдиле,

Шийир Хан къалды.

Дуниядан Темир да, Къурч да кетдиле,

Акъ Сёз къалды.

Къалам бла Китабха таянмагъан Халкъ,

дуниядан болады талкъ.

Хакъ бла болмагъан Эл, миллет,

Сыйсыз болад, чачылад, ёлед.

Окъууну-билимни тутмагъан ёрге —

ол халкъ — къаллыкъды тюбде.

«Окъу» деген ауаз Кёкден —

буйрукъду, къуру Келечиге тюл —

барыбызгъа да.

Аны ангыламагъан,

къара танымагъан —

къаллыкъды джахиллей,

Аллахны, адамны да терслей.

Тёрде тюл эсе окъуу-билим —

ол халкъны сакълайды ёлюм.

Халкъ сыйламай эсе Къаламны, Китабны —

боллукъ тюлдю тамбласы аны.

Халкъ ёледи айырылса Хакъдан,

Ол берген Къаламдан, Китабдан.

Ёсмей тохтайды ангысы, саны —

Сыйсыз ёлюм сакълайды аны.

Къарыусузду адам джюджюден да.

Бир бош ауруу да татыб анга —

атламазча этеди чёбден да.

Сезиб, сынаб, айтама аны:

Кёлтюралмай къолум къаламны

бюгюнлю къыйнайды мени.

Къыйналса, арыса джаным —

Гулош таякълыкъ эте эди къалам:

ол джазгъан сёзлеге таянсам,

джангыдан бола эдим джанлы.

Энди аллай насыб да джокъ —

джашаудан, джанымдан да бездим.

Кюн таякъдан дженгил болуучу —

темир таякъдан ауурду: сездим.

Къаламны кёлтюралмайды къол.

Къалам — болса да КЪАЛАМ,

Бюгюн меннге болушалмайды —

ёлюмню тыялмайды ол.

Къаламны тийириб джаныма,

Акъ назмула джазгъанма алай.

Джаным Сёзге бошагъанды кёчюб –

джазыууму джазгъанма алай.

Джазыуум — джашауум, джаным да — Сёздеди:

шагъатла анга Къалам бла Китаб.

Сын ташымда — бир сурат — кёрюнеди:

ол да неди — Джара бла Таб.

Къара ташда къанатлы Акъ сёз —

Кесилген джашил терек ташда.

Джуртда Джангыз Терек бла Къадау Таш —

Башха сын-сурат керек тюлдю манга.

Къаламны шайыргъа бергенди Кёк,

мерекеб орнуна уа — джанны.

Джазалырмы назму, болалырмы Поэт,

сезмеген, ангыламагъан аны?!

КЪАЛАМ — АЛАМ — ЛАМ

Адам — Къалам бла Китаб.

Аласыз — джаныуар, хайуан.

Къалам — Алам — ل (L).

1

Араб алфавитни алты харифи ызларындан келген харифле бла байланмайдыла. Ол харифле: алиф, даль, thаль, ра, за, waw. (Шесть арабских букв не соединяются с последующими буквами. Это алиф, даль, thаль, ра, за, waw).

Бу харифледен бириме мен. Аллымда келгенле бла байламлыма, ызымдан келген а кёрмейме: къол узатыр джокъду адам. Кесим да бюгюле билмейме — сюелеме алифча.

Джуртда Джангыз Терекге да ушайды ﺍ (алиф). Не эсе да, мени харифимди алиф. Хариф суратым — Алиф.

2

Хариф суратым — Алиф.

Терек сыфатым — бусакъ бла нарат.

Джаныуар сыфатым — къазакъ бёрю бла барс.

Джулдуз сыфатым — Темиркъазакъ джулдуз.

Шийир сыфатым — эркин назму.

Китаб бетим - «Джуртда Джангыз Терек».

Джурт белгим — Минги Тау.

Миллет атым — Минги Таулу.

Джанымы мухуру — Ай бла джулдуз.

Ёзюм — Сёзюм.

ТУРАМА ТАБАЛМАЙ СЕНИ

Къанатлы болса да ёзюм,

къанатлы болса да сёзюм,

къанатым джокъду мени,

турама табалмай сени.

Аны ючюндю учханым джертин,

кёкню баш къаты болса да дертим.

Къанатлы джанланы ичинде

кёрмейме излегеними.

Къанатсыз джанлагъа къараргъа уа —

эсиме да келмейди мени.

Джангызлыкъ

джюрекни кемире, ашай,

барама джашай.

(Ушатыб кырдыкга чёбню,

балчыкъ кёлде да кёрюб Кёкню,

сенсе деб, сынагъанма кёбню —

энди барындан сууугъанма).

Къанатлы болса да ёзюм,

къанатлы болса да сёзюм,

къанатым джокъду мени —

турама табалмай сени.

Ауур джюкню тартхан ёгюзлеге

ушайды романны барыуу.

Чарсха чабхан аджирлеге

ушайды назму уа.

Аты, ёгюзю болмагъан мюлк

турады абызырай, тозурай.

Болуб къалмаса да тюб —

иши бармайды, болмайды къолай.

Ат — минерге, ёгюз — джегерге...

Болмасала ала,

адам джюрюрюкдю джаяу,

учаллыкъ тюлдю сёзю да.

Болгъунчу ёгюзюнг, атынг —

джарлыгъа саналлыкъды атынг.

Ёзге болсала да ала,

билмезсе — саналырса кимге?

САГЪЫШ ЭМДА АЛГЪЫШ

1

Джылым 33 болгъан кёзюуде

алайыкъмы, къояйыкъмы?»- деб,

сюзе эди комиссия мени.

Назмуларымы да алыб къолуна,

Исса файгъамбарны да сагъына,

Юрий Кузнецов гюрюлдеди:

«Керейикми, кермейикми?» - деди.

«Алай деген неди, хей,

гюнах этмезсиз андан уллу:

кеси да христиан тюлдю —

Тейри адамыды Лайпан улу»,-

сёзге къошулду Джаубаланы Хусей.

«Фахмусу болгъаны бла къалмай,

Тейриси да бар эсе джашны,

ол багъалатхан Терек бла Ташны,

биз да багъалатайыкъ»,- деди Игорь Ляпин.

«Джаш джазыучуланы кенгешинде

Союзгъа эртде теджелгенди Лайпан»,-

таууш этди Михаил Числов,

Комиссияны къошула ишине.

Сюзюу бошалыр бошалмаз,

Комиссияны къагъытчысы

Светлана коридоргъа чыгъыб,

«ётдюнг»,- деб мени къучакълады.

...Къагъытлагъа къарай келиб,

ол сюзюу къалай баргъанын,

ким, не айтханын кёрюб-эшитиб —

кетген заманнга къайытханча болдум.

Ол заманда Союзгъа кирген —

Кёкге чыкъгъанча бир зат эди.

Энди уа?

Заман да башха, адам да — башха.

Къууаннган да аз Терекге, Ташха.

Ол ёмюрден ётсем да кесим,

ары къайтаргъанлай турады эсим.

Иги-аман эсе да совет кърал,

иги-аман эсе да 20-чы ёмюр —

Хакъ Сёзню айтхан болса да къыйын,

Акъ Сёзню бар эди сыйы.

Къазауатла, сюргюн да бизни

къуруталмагъанелле тилибизни.

20-чы ёмюрде ёлмегенек биз.

Ёлген эсек да — тирилгенек биз.

Джыйырма биринчи ёмюрде бюгюн —

къазауат джокъ, сюргюн зулму джокъ —

болургъа башлагъанбыз джокъ.

Акъ сёзню сыйлагъан да джокъ,

Хакъ сёзге тынгылагъан да джокъ.

Биринчи ёмюр,

джыйырма биринчи ёмюр —

болургъа башлагъанды

бизге ахыр ёмюр.

Ангыбыз къайдады бизни:

къырабыз бир-бирибизни,

ёлтюребиз тилибизни.

Не болгъанды, аланла, бизге?

Ёлюр аурууму тийгенди бизге?

Ол ауруугъа башхала дарман

табхан эселе — аладан

юренирге-дамы ыйлыгъабыз биз?

Биз да — Халкъ, биз да — Адам.

Къалгъанлагъа келмеген ахырзаман,

артыкъ бизге нек келеди?

Аны джууабын ким биледи?

Джыйырма биринчи ёмюр —

бизни халкъгъа сыйрат кёпюр:

ёталырбызмы андан? Къайдам...

Ётербиз: биз да — Халкъ, биз да — Адам.

Тюл эсек а — энгишге кетербиз:

зар къауумну насыблы этербиз.

Ёлген тиллеге къошулур тилибиз,

хоншулагъа къалыр джерибиз.

Джер-суу атларыбызны тюрлендиргинчи,

бизни эсгерте да турурла ала.

Америкада джер-суу атла

индейлиледен айтханча хапар...

2

Билеме: бизге сакъланыргъа

къадалыу Къаламгъа, Китабха;

умметчи-миллетчи болуу

эмда ол байракъны тюбюне

чачылгъан халкъыбызны джыйыб,

Миллет Юйюбюзню-Элибизни къураб,

Къуран, Шериат айтханча джашау.

Башха джол билген бар эсе — айтыгъыз.

Терсейген, джангылгъан — таубагъа къайытыгъыз.

Къайытыгъыз Хакъ джолгъа, Акъ джолгъа.

Айтыгъыз Хакъ сёзню, Акъ сёзню.

Ёзюбюзню, Сёзюбюзню да тас этмей,

джерибизни, кёлюбюзню да аз этмей,

Миллет байракъны тутханлай ёрге,

Бу ёмюрден да керекбиз ётерге.

Хакъ динибизге — ислам динибизге — болайыкъ тыйыншлы,

Тюрк тилибизге — къарачай-малкъар тилибизге — болайыкъ тыйыншлы,

Минги Таулу мийик Кавказ джуртубузгъа болайыкъ тыйыншлы.

Нарт тарихибизге, деу ата-бабаларыбызгъа болайыкъ тыйыншлы.

Джаратхан Аллах чамланмазча джашайыкъ.

Аны эки дуниясына да тыйыншлы болайыкъ.

Ата-бабаладан, келлик тёлюледен да уялмазча болайыкъ.

Джерибизге, тилибизге, тарихибизге да Ие болайыкъ.

Джазыуубузну кесибиз джазарча болайыкъ. Амин.

Къайры къарасанг да — биягъы хамхотла,

ичлеринде кёрюнмейди бет.

Дуппукъ, малкёз, джийиргеншли хамхотла —

алагъа таяннган — болурму миллет?.

Халкъны, Джуртну тоноу эм сатыу —

ала билген олду джангыз.

Ёлселе — сын ташларына

къалай салыныр Ай бла джулдуз?

Сени джауунг да аланы кёрсюн —

тонгуз джауча, ол хамхотланы.

Бу джорукъну да юйю къурусун,

бизге башчы этген аланы.

БОЛУГЪУЗ АДАМ, БОЛУГЪУЗ ЁЗДЕН

Джашау, ёлюм да — хакъ.

Алай а, бир чурумсуз

ёлюб къалмайды халкъ.

«Бир эл тюб болду — оноу керекли»,-

Дегендиле акъыллыла.

Кесгенле уа Джангыз Терекни,

Къадау Ташны да атылтырла.

«Къул — бий болса,

анасын къарауаш этер»,-

Эресейге айтылгъан,

бу нарт сёзге не джетер?!

Ёзден болургъа, эркин болургъа

излемейди къул:

онглугъа — къул болургъа,

онгсузгъа — бий болургъа

кюрешеди ол.

«Къумдан юй болмаз,

къулдан бий болмаз»,-

дегендиле акъылманла.

Ёресине къул кърал

къул тилде сёлешеди.

Эркин, ёзден Кавказны да

къул этерге кюрешеди.

Кавказ къылады намаз,

бурулуб къыбылагъа.

Бойсунмайды шыбылагъа —

акъ, къызыл эсе да ол.

Къазауатла, тутуула, сюргюн —

палах ызындан палах...

Кавказ а къалмаз бюгюлюб:

Аллахдан башха джокъду илях.

Тейри адамларыбыз биз:

зулмусу бла къоркъутургъа,

дуния мал бла да терилтирге

бош кюрешеди ибилис.

Аллах берген динни, тилни,

кёкню, джерни, эркинликни,

тюзлюкню, ёзденликни

сыйыртмазбыз бир кишиге.

Аллахха къуллукъ этгенле бла

къуллукъ этгенле Ибилисге —

келишмезле ёмюрде да.

Зулмугъа — не да — дуния малгъа

баш ургъанла — тюлдюле бизден.

Аллахдан башха джокъду илях:

насыбым — болгъаным ёзден.

Насыбым —

бир Аллахха этгеним къуллукъ.

Боллукъ —

таша болса да бизге,

турады къараб

Кёкден эннген

эм биринчи Сёзден.

Ол Сёз да — Аллах.

Андан башха джокъду илях.

Болугъуз адам,

болугъуз ёзден.

Бир Аллахха этгенле къуллукъ,

баргъанла джолунда аны —

аладыла къутхарлыкъ

ёлюмден адамны, халкъны.

Аллахдан башха джокъду илях,

ийнанмагъанла — тюлдюле бизден.

Джангыз, Хакъгъа этигиз къуллукъ —

болугъуз адам, болугъуз ёзден.

Болугъуз адам, болугъуз ёзден —

Аллах бу затны излейди бизден.

Къорумасакъ Ол берген

динни, тилни, джерни —

адамлыгъыбыз, муслиманлыгъыбыз да,

эркишилигибиз да джокъду бизни.