Әжинияз атындағы Нӛкис мәмлекетлик педагогикалық институты


МУАММОЛИ ЎҚИТИШ ЖАРАЁНИДА ЎҚИТУВЧИГА



Pdf көрінісі
бет54/164
Дата25.03.2024
өлшемі4.15 Mb.
#496396
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   164
1-секция

МУАММОЛИ ЎҚИТИШ ЖАРАЁНИДА ЎҚИТУВЧИГА
ҚЎЙИЛАДИГАН ТАЛАБЛАР 
 
Б.Н.Тлегенов 
Нукус давлат педагогика институти 
Муаммоли ўқитиш ўқитувчидан аниқ ҳаракат қилишни, дарснинг ҳар 
бир дақиқасини ҳисобга олишни, ушбу вақтда керакли самара ҳосил бўлиши 
учун ўзининг барча имконияти ва маҳоратини ишга солишни талаб этади. Бу 
масалани ҳал этишнинг муҳим шарти ўқитувчининг муаммоли дарсга 
тайѐргарлигидир. Бунда муаммоли ўқитишнинг барча кўринишларини 
ҳисобга олиш ва унинг услубини ишлаб чиқиш зарур. Унга тайѐргарлик 
кўришда ўқитувчилар қатор қийинчиликларга дуч келадилар. Ана шундай 
қийинчиликлардан: 
- биринчиси, дарсни муаммоли ташкил қилиш ва муаммони ўрганиш 
усулини танлашдир. Чунки, танланган усул фақат ўқув материалини 


104 
ўзлаштиришни таъминлабгина қолмай, балки ўқувчилар фаолиятида 
мустақилликни ҳам таъминлаши зарур; 
- иккинчиси, ўқитувчи муаммони ечишга гуруҳдаги барча ўқувчиларни 
жалб қиладими ѐки вазифани айрим гуруҳ ўқувчиларига бажартирадими? Бу 
қийинчилик ўқитувчида муаммоли вазият ва унинг баѐни ҳақидаги 
тасаввурларнинг етишмаслигидан келиб чиқади
- учинчиси, дарсда ўқувчилар қизиқишини уйғотиш ва уни узлуксиз 
ривожлантириб боришда кўринади. Чунки, улар диққатини бир нуқтага 
мунтазам тўплашга ўқитувчининг тажрибаси ва маҳорати етмаслиги мумкин. 
Таълим тизимида фаолият кўрсатаѐтган ҳар бир ўқитувчи дарс 
жараѐнида муаммоли ўқитиш усулини қўллаш учун қуйидаги кетма-
кетликни билиб олиши зарур: 
- таълим технологияси бўйича қилинадиган барча ишлар ўзига хос 
амалий асосга эга. Таълим лойиҳасини тайѐрлаш ўқитувчи ва ўқувчининг 
келажакда биргаликда амалга оширадиган фаолиятини олдиндан белгилайди; 
- ўқитувчи таълим лойиҳасини амалга оширишда аввало, ўқувчининг 
фикрлаш фаолиятида мантиқий тўғри, илмий хулосаларни чиқаришга ва 
ўзлаштиришга йўналтирадиган муаммоли вазиятларни вужудга келтиришни 
назарда тутмоғи лозим; 
- муаммоли вазиятни вужудга келтириш, ундан фойдаланиш усулларини 
яратиш, таълим тизимининг ҳар бир босқичида ўрганиладиган фанлар, 
уларнинг хусусиятлари, ўқувчиларнинг ѐш хусусиятларини ҳисобга олган 
холда яратилади.
Психологларнинг фикрига кўра фикрлаш доимо муаммо ѐки саволдан, 
ажабланиш ѐки тушуна олмасликдан ва зиддиятдан бошланади 
(С.О.Рубинштейн). Дарс жараѐнида муаммоли вазиятларни ҳал этишда аниқ 
вазиятларни таҳлил қилиш, баҳолаш ва кейинчалик қарор қабул қилишга 
эътибор бериш лозим. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   164




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет