Жарылыс өрт қауіпті химиялық, мұнай өңдеу және басқа өндірістерге арналған әдістемелік ұсынымдар

336. Жалпы зауыттық ғимараттардан төгілетін төгінділердің құрамы санитарлық нормалардың талаптарына сәйкес, ал ол болмағанда нормативті-техникалық құжаттамаға сәйкес регламенттеледі.

337. Әрбір технологиялық объект үшін кәрізге жіберілген өндірістік төгіндердің мөлшері мен температурасы, құрамының жағдайы анықталады. әртүрлі объектілердің төгінділерін өткізуді ұйымдастырғанда, кәріздің тығындалуы мен шөгінділердің пайда болуын, ал араласқанында жарылыс қауіпті өнімдер мен қатты бөліктердің пайда болу мүкіндігін болдырмайды.

338. Су құбыры мен кәрізде жөндеу, қызмет көрсету және басқа да газ қауіптіге жататын жұмыстар жүргізгенде газ қауіпті жұмыстарды қауіпсіз жүргізуді ұйымдастыру бойынша технологиялық регламентке сәйкес жүргізіледі.

339. Технологиялық объектілердің кәріз жүйесі өндірістің регламенттелген жұмыс режимінде де, авариялық төгінді кезінде де пайда болған химиялық ластанған технологиялық, жуылатын және басқа да төгінділерді тазалау мен жоюды қамтамасыз етеді.

340. Бұл төгінділерді алдын ала тазаламай кәріздің магистральды жүйесіне түсірілуіне, егер магистральды жүйе осындай төгінділерді қабылдауға арналған болмаса, рұқсат берілмейді.

341. Жарылыс өрт қауіпті өнімдерді жою мен төгінділерді тазалау бойынша шаралар кәріз жүйесінде жарылыс қауіпті газдар мен булардың шоғырлануының пайда болу мүмкіндігін болдырмайды.

342. Технологиялық объектілер үшін ереже бойынша желілі тазалау имараттары қарастырылады.

343. Желілі тазалау имараты лақтырылатын лектердің кіруі мен шығуында жарылыс қауіпті өнімдердің болуын тексеретін және белгіленген шектен асқанда дабыл бергіш құралдарымен жабдықталады.

344. Кәрізге жарылыс өрт қауіпті өнімдердің дүркінді лақтырылу мүмкіндігінде жарылыс қауіптіліктің барлық санатындағы технологиялық блокты объектілердің тазалау имараттары үшін бақылау және дабыл берудің автоматты жүйесі қарастырылады. Оның кезеңділігінің бақылау тәсілдері бұл бақылаудың тиімділігі қамтамасыз етіп, өндірістің нақты жағдайларын есепке ала таңдалады және регламенттеледі.

345. Кәріз жүйесіндегі құдықтар технологиялық эстакадалардың астына және жарылыс қауіпті өнімдері бар сыртқы қондырғылар жабдықтарының таңдалу және опырылу шегінде орнатылмайды.

346. Технологиялық объектілерді сумен жабдықтау әрбір нақты жағдайда технологиялық үдерістің ерекшелігін есепке ала отырып және жарылыс өрт қауіпті өнімдердің қоршаған ортаға лақтырылуы мен аварияны болдырмаумен қарастырылады.

347. Жарылыс қауіптіліктің І санатындағы технологиялық блокты объектілер үшін үдерісті жүргізудің нақты шарттарына байланысты сумен жабдықтаудың резевті көздері олардың автоматты қосу жүйесімен қарастырылады.

348. Технологиялық жүйенің сумен жабықталуы су айналымының тұйық жүйесін қолданумен қарастырылады.

349. Су айналымы жүйесін электрмен жабдықтау су айналымын тұтынуда анағұрлым жауапты саналатын сенімді санат бойынша жабдықталады.

350. Жарылыс қауіптіліктің барлық санатындағы блогы бар технологиялық объектілер және жылу түсіру (экзотермиялық үдерісті аппараттар) бойынша жоғарылатылған талапты технологиялық объектілер үшін айналмалы сумен жабдықтау жылу алмасудың тиімділігін төмендетуді болдырмайтын суды дайындау жүйесін қолданумен және жылу алмасатын аппаратураның бітелуімен қарастырылады.

351. Технологиялық объектілердің айналмалы сумен жабдықтау жүйесі үшін суға жарылыс өрт қауіпті және улы заттардың түсу мүмкіндігінде бақылау және технологиялық аппараттан (коллектордан) шыққанда, олардың болуын білдіретін дабыл беру құралдары, сонымен қатар, бұл заттардың су айналымы жүйесіне түсуін болдырмайтын шаралар қарастырылады.

352. Химиялық зиянды төгінділер кәрізін гидробекіткішсіз тұрмыстық-шаруашылық кәрізінің тура қосылуына жол берілмейді. Төгіндіге жарылыс қауіпті және улы заттардың түсуі мүмкін болғанда, бақылау және олардың құрылғыдан шыққанда бар екендігін білдіретін дабыл беру құралдарымен, сонымен қатар, бұл заттардың тұрмыстық-шаруашылық кәрізіне түсуін болдырмайтын шаралар қарастырылады.

354. Құрамында жарылыс қауіпті технологиялық объектілері бар өндірістердің аумағында жарылыс өрт қауіпті газдар мен булардың жиналуы мүмкін табиғи жыралардың, ойықтардың, ойпаңдардың және ашық траншеялардың, қазаншұңқырлардың, шұңқырлардың, ЖТС, ЖС және сұйытылған жанатын газдары бар құбырөткізгіштер жолында, табиғи немесе қолдан жасалған ойықтарда траншеялық және жерүстілік төсілім болуына жол берілмейді.

355. Қауіпті аумақта авария алдында тұрған өндірістік, әкімшілік-шаруашылық, тұрмыстық бағыттағы ғимараттар, технологиялық объектілер және адамдардың уақытша не тұрақты болатын орындары, технологиялық объектідегі авариялық жағдай туралы жұмыскерлерге тиімді хабарлау жүйесімен жабдықталады.

356. Аварияны тарату жоспарында аварияны таратуға қатысы жоқ адамдарды қауіпсіз орынға шығару шаралары қарастырылады.

357. Жарылыс қауіпті объектілер үшін келесі талаптар қамтамасыз етіледі:

1) басқару бөлмесі (оператор отыратын) орналасқан ғимараттар, соғылу толқынының әсеріне берік болып жасалады, оның ішіндегі жұмыскерлердің қауіпсіздігін қамтамасыз ететін және авариялық жағдайда технологиялық үдерістерді қауіпсіз жағдайға ауыстыру үшін бақылау, басқару, аварияға қарсы автоматты қорғау жүйелерін жүйелеуді қамтамасыз ететін автономды құралдары болады;

2) үнемі адамдар болатын әкімшілік және басқа да өндірістік емес ғимараттар, технологиялық құрылғылардың авариялық жарылыстарда пайда болатын соғылу толқынының әсеріне беріктігін сақтайды.

358. Жарылысқа қатынасатын заттар массасының есебі 2-қосымшаға сәйкес жүргізіледі.

360. Техникалық қызмет көрсету жабдықтардың жөндеу аралығында жұмыс қабілеттілігін қамтамасыз ету бойынша жұмыстар жиынтығын, оның ішінде өндірістің тоқтауын қажет етпейтін олқылықтарды түзетуде және қызмет көрсететін және технологиялық жұмыскерлермен жабдықты жөндеу мен техникалық қызмет көрсету бойынша нормативтік-техникалық құжаттама талаптарына сәйкес қарастырылады.

361. Технологиялық жабдықты жөндеу объектілердің (қондырғылардың) толық тоқтатылғанында да, жабдықтың түріне қарай оларды пайдалануда, қордың болуында, жөндеуаралық жүрісінің ұзақтығында, жөндеудің түрі мен көлемінде де (оның ішінде табылған ақауларды түзетуде де) жүргізіледі.

362. Жұмыс істейтін өндіріс жағдайында жарылыс қауіптіліктің ІІ және ІІІ санатындағы технологиялық блокты объектілердегі жабдықтардың жекелеген түрлеріне жөндеу жүргізу жөндеу жұмыстарын қауіпсіз жүргізу тәртібі туралы технологиялық регламентке сәйкес жүргізіледі.

363. Жабдық жөндеуге технологиялық жұмыскерлермен дайындалып жөндеу жұмыстарының жетекшісіне журналда жазылып немесе алдын ала жүргізілген дайындық жұмыстары мен шаралар туралы наряд-рұқсат толтырылып, жабдықты жөндеуге тапсыру актісімен тапсырылады.

364. Жабдықты жөндеуге дайындау тәртібі, наряд-рұқсат толтыру, жабдықты жөндеуге тапсыру және жөндеуден алу әрбір өндіріс (цех, қондырғы) үшін дайындалған жөндеу бойынша және көрсетілген тәртіпте бекітілген технологиялық регламентке сәйкес жүргізіледі.

365. Жөндеуде қолданылған барлық материалдар мен жинақтау өнімдері кіру бақылануына жатады және оларға талап етілетін сапасын нақтылайтын құжаттар тіркеледі.

366. Жабдықты жөндеуге дайындау мен жөндеуге байланысты газқауіпті жұмыстар, газқауіпті жұмыстарды ұйымдастыру бойынша технологиялық регламент талаптарына сәйкес жүргізіледі.

367. Ашық отты қолданумен жүргізілетін жөндеу жұмыстары жарылыс қауіпті және жарылыс өрт қауіпті объектілерде отты жұмыстарды ұйымдастыру бойынша технологиялық регламент талаптарына және өрт қауіпсіздігі ережесіне сәйкес жүргізіледі.

368. Жарылыс қауіптіліктің барлық санатындағы технологиялық блоктарды, жабдықтарды жөндеу кезінде диагностиканың ерекше тиімді тәсілдерін қолданумен, аралық және жеке сынақтармен тиісті бақылау түрі жүргізіледі. Бақылау және сынау нәтижелері тиісті атқару құжаттарында көрсетіледі.

369. Жабдықты жеке сынаудың (бейімдеу) оң нәтижесінде және атқару құжаттарының нормативті талаптарға сәйкес болғанында әр жеке жабдық бойынша жөндеу сапасына және оны пайдалануға қабылдауға бағалау жүргізіледі.

370. Жабдықты жөндеу сапасын бағалау (техникалық қызмет көрсету мен ағымды жөндеуден басқа) қауіпті өндірістік объектілерді пайдалануға беретін ұйымның техникалық бақылау қызметкерінің қатысуымен жөндеуді жүргізушімен және тапсырыс берушімен анықталады және жабдықты жөндеуден беру актісінде көрсетіледі.

371. Жөнделген жабдық пайдалануға жөндеу кезінде нормативті-техникалық құжаттардың барлық талаптары, техникалық параметрлердің көрсетілімдері (аппараттағы рұқсат берілген қысым, компрессор мен сорғының өнімділігі мен ағыны) сақталып жіберіледі және беріктілік көрсеткіші төлқұжаттық мәліметтеріне сәйкес болады, әрі аталған жабдық үшін бекітілген жұмыс тәртібімен жабдықталады.

372. Жөндеуі аяқталған объект (блок, қондырғы) комиссия актісі бойынша қабылданады және пайдалануға технологиялық сұлбаны жинауды тексергеннен, сөніп қалуды шешкеннен, жүйені саңылаусыздыққа сынағаннан, дабыл беру, басқару және ААҚ жүйесінің жұмысқа қабілеттілігін, блокаралық сөндіру (қиылысатын) құралының жұмыс істеу уақыты мен тиімділігін, жалынды жайылдырмау құралы мен алдын алу құрылғысының болуы мен реттелген жағдайын, орнатылған электр жабдықтың электр қондырғыларын орнату бойынша нормативтік құжаттар талаптарына сәйкестігін, желдету жүйесінің талап етілетін тиімді жұмысы мен реттелген жағдайын тексергеннен кейін жіберіледі.

373. Сонымен қатар, комиссиямен жөндеуді атқару құжаттамасының сапасы мен толықтығы, объекті мен жұмыс орындарының жағдайы, қызмет көрсету персоналының өздерінің негізгі міндеттерін атқаруға дайындығы және нормативтік-техникалық құжаттамада қарастырылған басқа да талаптар тексеріледі.

374. Объектінің жұмысқа пайдаланылуға жіберілуіне рұқсат беретін жөндеуден қабылдану туралы акті көрсетілген тәртіпте бекітіледі.

375. Жұмыс істейтін өндірістегі аппаратураны, жабдықты жөндегенде жөндеу жұмыстарын жүргізетін жұмыскерлердің мейлінше аз қамтылуы және қауіпсіздіктің арнайы шараларын дайындағанда, сонымен қатар жұмысты бақылауда жүргізіледі.

376. Қондырғыны пайдалудан ұзақ мерзімге шығару және бұл қондырғыларды ұзақ уақыт тоқтатылғаннан кейін қосу осы жұмыстарды регламенттейтін нормативтерге сәйкес жүргізіледі.

ЖЗ-жарылыс заттары;

СГ-сұйылтылған газ;

ЖТС-жылдам тұтанатын сұйық;

ЖС-жанатын сұйық;

ӨҚжА-өлшеу құралдары және автоматика;

ЖТОЖТ-жоғары температуралы органикалық жылу тасымалдағыш;

ТҮБАЖ-технологиялық үдерістерді басқарудың автоматтандырылған жүйесі;

ГҚҚ-газдан құтқару қызметі;

ӨБ-өрт бөлімі;

АЖТ-автоматты жиі тиеу.

_______________

Жарылыс өрт қауіпті химиялық, мұнайхимиялық,

мұнай өңдеу және басқа өндірістерге арналған

әдістемелік ұсынымдарына

1-қосымша

СФ-Сұйық фаза;

БАС-Блоктың авариялы саңылаусыздануы.

Параметр белгіні бір штрихпен белгілеу ортаның булы газ жағдайына, екі штрихпен-сұйық жағдайына, мысалы: және -сәйкесінше, БГФ и СФ массына сәйкес болады.

қалыпты жағдайда (P = 0,1 МПа и = 20 °С) блок бойынша орташа және -бойынша оған БАС лекпен түсетін , #S-тығыздығы БГФ не СФ;

c-қатты бетті материалдың салыстырмалы жылу ыдысы;

1) аппараттың авариялы саңылаусыздандырылғанында оның толық ашылуы жүргізіледі (бұзылуы);

2) сұйықты төгу алаңы сыртқы қондырғы алаңының немесе ғимаратының құрылымдық шешімінен анықталды;

3) булану уақыты 1 сағаттан аспай қабылданады:

2.

мұнда -1 кесте бойынша қабылданады.

1-кесте
Технологиялық блоктағы қысым мен кеңістік адиабатының көрсеткішіне тәуелді коэффициентінің мәні

#G0 Адиабат көрсеткіші	Жүйедегі қысым, МПа
	0,07- 0,5	0,5- 1,0	1,0- 5,0	5,0- 10,0	10,0- 20,0	20,0- 30,0	30,0- 40,0	40,0- 50,0	50,0- 75,0	75,0- 100,0
k=1,1	1,60	1,95	2,95	3,38	3,08	4,02	4,16	4,28	4,46	4,63
k=1,2	1,40	1,53	2,13	2,68	2,94	3,07	3,16	3,23	3,36	3,42
k=1,3	1,21	1,42	1,97	2,18	2,36	2,44	2,50	2,54	2,62	2,65
k=1,4	1,08	1,24	1,68	1,83	1,95	2,00	2,05	2,08	2,12	2,15

, (4)

мұнда

Масса мен көлемнің көпкомпонентті орта мәні үшін бұл қоспаның құрамындағы өнімдердің пайыздық мәні мен физикалық жағдайының есебімен немесе құрамындағы басым компонентпен анықталады.

3. -БГФ энергиясының жануы, араласқан объектілерден (блоктан) саңылаусындандырылған бөлікке түскен, кДж:

. (5)

лек үшін

, (6)

мұнда ,

асырмалы P 0,07, МПа

4. -БГФ энергиясының жануы, қыздырылған қаралатын блоктың және араласқан объектілерден СФ энергиясының пайда болу есебінен уақытында түскен, кДж:

(7)

Араласқан блоктардан түскен СФ саны:

мұнда ;

µ-в СФ нақты қалпына және гидравликалық шартына байланысты 0,4-0,8 шамада қабылданады;

P-СФ ағымындағы артық қысым.

Ескертпе. Араласқан жүйеден авариялық блокқа БГФ мен СФ ағымының жылдамдығын есебінде қолданыстағы өндірістің нақты шарттарын есептейтін басқа да есептік формулаларды, оның ішінде одан ағуы мүмкін жүйелердің гидравликалық қарсыласуын қолдануға болады.

мұнда -ААҚ құралдары мен сызатты арматураның жұмыс істеу уақыты және үдерісті жүргізудің регламенттелген нақты шарттарынан туындайтын әрбір жағдай үшін қабылданады.

6. -БГФ энергиясының жануы, ішкі жылу тасымалдағыштардың жылу ағыны есебінен СФ пайда болатын, кДж:

. (10)

• 
  (кДж/с) мәні нақты жылу тасымалдағыш жабдықтың есебімен және () жылу тасымалдағыштың жылуалмастырғыш элементке (аппаратқа) кірген және шыққанында әртүрлі жылу алмасу үдерісінің негізгі заңнамалықтарымен анықтала алады:
  

мұнда -қыздыратын жылу тасымалдағыштың секундті шығыны;

7. -БГФ энергиясының жануы, қоршаған ортадан жылу беру есебінен (оның беті бойынша сұйыққа қатты бет пен ауадан) қатты бетке (еден, поддон, грунт және тағы басқа) төгілуден пайда болған ЖФ, кДж:

мұнда

мұнда -қатты бет температурасы (еден, поддон, грунт), К;

мұнда

2-кесте
коэффициентінің мәні

Булану айнасы үстіндегі ауа легінің жылдамдығы, м/с	, °С ғимараттың ауа температусындағы коэффициентінің мәні
	10	15	20	30	35
0	1,0	1,0	1,0	1.0	1,0
0,1	3,0	2,6	2,4	1,8	1,6
0,2	4,6	3,8	3,5	2,4	2,3
0,5	6,6	5,7	5,4	3,6	3,2
1,0	10,0	8,7	7,7	5,6	4,6

3-кесте