Кәсіпкерлік қызметтің тиімділігін талдау және бағалау

1. 
   Кәсіпкерлік қызметтің тиімділігін бағалау қағидалары, әдістері мен тәсілдері
   
2. 
   Кәсіпорынның өндірістік-шаруашылық және қаржы-экономикалық қызметін талдау
   
3. 
   Кәсіпорынның қаржылық жағдайын бағалау көрсеткіштері
   

Нарықтық экономика жағдайында кәсіпкерлік қызметтің негізгі мақсаты - табыс табу. Әсіресе, қазіргі бәсекелік күрестің күшеюі мен экономикалық дамудың жаңа жагдайында тек табыс тауып қана қоймай, тиімділігін арттыру мәселесіне кеңіл бөлуді қажет етеді. Кэсіпкерлік қызметтің тиімділігін галым-зерттеушілер эртүрлі көзқарас түрғысынан қарастырады. Көбінесе өндіріс тиімділігімен байланысты қарастырылады. Яғни, өндірістің нақты нәтижелері шығындармен немесе қолданылған ресурстармен салыстырылады. Мұндай жагдайда тиімділіктің негізгі қағидасы ең аз шығын жұмсай отырып, ең көп табыс табу.

• 
  нарықтық конъюнктура мен кэсіпорын ресурстарына сәйкес келетін ең жоғары пайданы;
  
• 
  қалыптастырылатын пайда деңгейі мен қалыпты тәуекел дәрежесі арасындағы ұтымды қатынасты;
  
• 
  компанияның меншік иелерінің инвестициялаған капиталына қажетті табыс деңгейі үшін төлемдерді;
  
• 
  қалыптастырылатын пайданың сапалық деңгейінің жоғары болуын;
  
• 
  даму міндеттеріне сэйкес пайда есебінен инвестициялаудың жеткілікті көлемін;
  
• 
  қызметкердің пайданы бөлуге қатысу бағдарламасының тиімділігін.
  

2. 
   мақсаттардың көптігі ең жоғары пайда табу мақсатына жету үрдісінің баламалылығында көрініс табады. Яғни, көптеген нұсқалардың ішінен тиімділік қағидаларына айтарлықтай жоғары дэрежеде сәйкес келетін ұтымды бір нұсқа таңдалады.
   
3. 
   мақсаттардың көптігі оның құрамының бірнеше құрамдас бөліктен тұратындығымен сипатталады. Кәсіпкерлік қызмет өзіне мынадай аспектілерді қамтиды: өндірістік, коммерциялық қаржылық және консалингтік. Осы багыттардың әрқайсысына тән өзінің мақсаттары болады.
   

1. 
   Тиімділікті өлшеудің негізгі қағидасы - мақсаттар мен қызметтің соңғы нэтижесінің өзара байланысы. Кәсіпкерлік қызмет әрқашан белгілі бір мақсаттарға жетуге бағытталғанымен, оған әрқашан жете алмауы мүмкін. Бірақ міндетті түрде нәтиже шығады, тіпті, ол нәтиже жоспарланбауы немесе оң сипатқа ие болмауы да мүмкін. Егер соңғы нәтиже мақсаттарға сәйкес келсе, онда қызмет тиімді (ұтымды) болғаны, ал сәйкес келмесе қызмет тиімсіз (ұтымсыз) деп танылады.
   
2. 
   Кәсіпкерліктің тиімділігін бағалаудың екінші қағидасы - оңтайлылықтың бірнеше өлшемдерін пайдалануга қол жетімділік. Мұндағы мәселе өлшемдердің қажеттілігі емес, оларды пайдалануға қолжетімділік жөнінде айтылып отырғанын ескеру керек. Бірыңғай немесе жалпылама бағалауды қолдану үшін мүмкіндіктер болмаған жағдайда, өлшемдер жиынтығы қолданылады.