-тақырып. Кәсіпорынның инвестициялық ресурстары

Бүкіл инвестициялық қаржыларды келесідей классификация болады:

• 
  меншіктік қатынас
  
• 
  меншік түрлері
  

• 
  меншіктің түрлері.
  

Инвестициялық жобаларды қаржыландыру көздерінің құрылымы:

- мемлекеттік қаржы көздері бұл бюджетті және бюджеттен тыс қорлар, мемлекеттік қарыздар мен басқа ресурстар, мемлекеттік меншікті мүлікті де қоса алады;

- шаруашылық субъектілердің коммерциялық және бейкоммерциялық типті қаржы ресурстары, қоғамдық ұйымдар мен заңды тұлғалар бұл пайда, амортизациялық аударымдар, табиғи құбылыстарға байланысты жағымсыз жағдайлардағы сақтандыру ұйымымен төленетін мөлшерлер, сонымен қатар айналымдағы қаржылар, мысалға, акцияларды сату;

- шетел инвестициялық қаржылары ( шетел мемлекеттер, жеке кәсіпорындар, банктер және несиелік ұйымдар).

Акционерлік инвестициялау қаржыны акцияларға салып, одан әрі нақты жобадан қосымша инвестициялық ресурстарды алу. Ол инвесторға кәсіпорынның жарғы капиталында қатысуға мүмкіндік береді. Акционерлік қаржыландыру альтернативті несиелік қаржыландыру болып табылады.

Банкте ұзақ мерзімге несие алушылар заңды немесе жеке тұлғалар үшін несиені жылжитын немесе жылжымалы мүлігінің кепілдігіне беріледі, сонымен қатар мемлекеттік немесе корпоративтік бағалы қағаздар, ол несиелеудің шарты бойынша анықталады.

Өзге инвестиция көздерінің құрылымында лизингтік несиелердің ерекше орын алатынын айта кету керек. Негізгі құралдарға салынған инвестициялардың құрамында лизингтік несиелердің үлесі дамыған елдерде 20-30% құрайды, дамушы елдерде 10-20% дейінгі шамамен сипатталады. Қазақстанда аталған көрсеткіш 2006 жылы небәрі 1% құраса, 2008 жылы 2% жеткен. Көршіміз Ресейде бұл көрсеткіш 5% құрайды. Бұл, әрине, отандың тауар өндірушілердің негізгі қорларын жандандыру мәселесіне қажетті көмек бере алмайтындығының куәсі.

Лизинг жабдықты, машиналарды, өндірістік мақсаттағы ғимараттарды ұзақ мерзімге жалға алу. Лизинг өнеркәсіптік компаниялардың жай сатып алу кезінде сөзсіз жұмсалатын ақшалай қаражаттың едәуір мөлшердегі бір жолғы шығын жұмсамай ақ қажетті жабдық алуына мүмкіндік береді. Лизинг банктің дәстүрлі несиелендіруіне балама болып табылады.

Ипотека

Несиелеудің осы түрі Қазақстанда әлі кең таралған жоқ. Қаралған әр нысандардың өзінің ерекшеліктері бар. Сондықтан инвестициялаудың әдістерінің ең тиімдісін бағалау үшін тек альтернативті нұсқаларды салыстырумен бағалауға болады.

Халықаралық инвестициялардың артықшылықтары мен ерекшеліктері. Халықаралық инвестицияның тәуекелділіктері. Халықаралық инвестициялық принциптері. Тікелей шетел инвестициялары және трансұлттық компаниялардың саясаты. Шетел инвестицияларын реттеудің халықаралық тәжірибесін меңгеру. Мемлекеттік инвестициялардың бағдарламаларын ұлттық экономика салаларындағы сыртқы қаржы ресурстарына бағытталуы.

Шетелдік инвестицияларды тарту үшін қажетті жағдайлар жасалуы тиіс:

• 
  шетелдік инвесторлардың қызметімен байланысты әкімшілік рәсімдерді ықшамдау: жұмыс істеу құқығына, ел ішінде жүріп-тұруға, кедендік және шекаралық бақылаудан өтуге рұқсаттар беру, рұқсатнама беру болып табылады;
  
• 
  елдің ұлттық мүдделері үшін қызмет түрлеріндегі басымды салық жеңілдіктерін және басқа жеңілдіктерді беру жеңілдетілген мөлшерлемелер, инвестицияларға немесе кредиттерге салықтық шегерімдер, жеңілдетілген баждар, жеделдетілген амортизация;
  
• 
  жерді, жылжымайтын дүние-мүлікті пайдалану құқығын
  қамтасасыз ету, қызметкерлерді оқытуға субсидиялар беру;
  
• 
  пайда әкетіліміне үкімет кепілдіктерін немесе оны қайта
  капиталдандырудың жеңілдетілген шарттарын беру.
  

Бірнеше зерттеулер көрсеткендей, бұл әрқашан олай болмайды. Зерттеулердің біреуіндегідей табысты портфелдің трансұлттық компаниялардың акциялары, тоғыз елдің әрбірінде тоғыз штаб пәтерді иемденіп, 1996 жылдың сәуірінен 1974 жылдың маусымы аралығында есептелген. Кейін әр портфелдің табысы елдегі нарықтың индексіндегі табысымен салыстырылып, компанияның штаб пәтерінің қайда орналасқандығын 1 кестедегі ортаңғы бөлігіндегі портфелдің дисперсиясы көрсетіліп, отандық нарықтағы өзгерістермен байланысты болуы мүмкін. Қорыта айтқанда, әрбір портфелдің табысы әр тоғыз елдегі нарықтық индекстің табысымен салыстырылады.

Халықаралық тәжірибені реттеудегі шетел инвестицияларының ролі

Экономикалық нарықтық экономикасы дамыған елдердегі ұлттық режимді принциптері шетел инвесторларға негізгі қатынаста әсер етеді? Ол халықаралық сауда палатасының « халықаралық инвестицияларға басшылық принципі» құжатында тіркелген.

Шетелдік инвестицияларды тарту үшін қажетті жағдайлар жасалуы тиіс:

• 
  шетелдік инвесторлардың қызметімен байланысты әкімшілік рәсімдерді ықшамдау: жұмыс істеу құқығына, ел ішінде жүріп-тұруға, кедендік және шекаралық бақылаудан өтуге рұқсаттар беру, рұқсатнама беру болып табылады;
  
• 
  елдің ұлттық мүдделері үшін қызмет түрлеріндегі басымды салық жеңілдіктерін және басқа жеңілдіктерді беру жеңілдетілген мөлшерлемелер, инвестицияларға немесе кредиттерге салықтық шегерімдер, жеңілдетілген баждар, жеделдетілген амортизация;
  
• 
  жерді, жылжымайтын дүние-мүлікті пайдалану құқығын
  қамтасасыз ету, қызметкерлерді оқытуға субсидиялар беру;
  
• 
  пайда әкетіліміне үкімет кепілдіктерін немесе оны қайта
  капиталдандырудың жеңілдетілген шарттарын беру.
  

Нарықтық экономикасы дамыған елдерде мемлекеттік кепілдемелерінің құқығын үш дәрежеде көрсетеді:

- осы елдің конституциясы негізінде;

- екі елдің халықаралық келісімге келуі;

- инвестициялық бәсекелестікті реттеу.

Барлық елдерде салалар бар, оларда шетел капитал салымдары шектелген немесе мүлдем оған рұқсат етілмейді. Әр елдерде осы салалардың шеңбері бірдей емес, бірақ көбінесе олар өндірушілер, әсіресе, банктік, сақтандыру істерімен және транстпортпен айналысатындар. Осы кейбір салалар шетел компанияларынан мүлдем жабық. Кейбіреулеріне рұқсатты тек алдын алу қажет болады.

Көптеген дамыған елдерде ұлттық компаниялардың қатысуымен өзінің бағалы қағаздарын нарыққа шығаруға еш қарсылықсыз шығаруға бөгет етпейді, олар жергілікті компаниялар сияқты несиені де ала алады. Бірақ кей елдерде осындай шектеулер бар. Осыған орай соңғы үш онжылдықта евро валюталық активті нарықтың ең басты шетел инвестициясының қаржылық арнасы болып табылады.

5 Өзіндік жұмыстарға арналған материалдар
5.1 Дәрістерге дайындалуға арналған тапсырма
1-тақырып. Инвестициялық қызмет және инвестицияның экономикалық мәні

Мақсаты	1. Негізгі білім беру бағдарламасын толық көлемде меңгеру; 2. Әдебиеттер__[1,2,4-8,11]___2-тақырып._Инвестициялық_менеджменттің_міндеті_және_мәні'>Әдебиеттерді өзіндік іздеу дағдысын қалыптастыру; 3. Өз оқу-танымдық қызметін өзін-өзі басқару.
Тапсырманың мазмұны	Қазіргі заман жағдайындағы кәсіпорындардың инвестициялық саясаты. Кәсіпорынның инвестициялық қызметін құқықтық жағынан реттеу.
Бақылау түрі	конспект, глоссарий
Уақыт бюджеті	күндізгі оқу түрі студенттер үшін 2 сағат; сырттай оқу түрі студенттер үшін 3 сағат
Әдебиеттер	[1,2,4-8,11]

2-тақырып. Инвестициялық менеджменттің міндеті және мәні

Мақсаты	1. Негізгі білім беру бағдарламасын толық көлемде меңгеру; 2. Әдебиеттерді өзіндік іздеу дағдысын қалыптастыру; 3. Өз оқу-танымдық қызметін өзін-өзі басқару.
Тапсырманың мазмұны	Күрделі салымдарды қаржыландыру және несиелендіруді ұйымдастыру. Лизингтік қаржыландыру. Құрылыстағы жобалау және баға тағайындау.
Бақылау түрі	конспект, глоссарий
Уақыт бюджеті	күндізгі оқу түрі студенттер үшін 2 сағат; сырттай оқу түрі студенттер үшін 3 сағат
Әдебиеттер	[1,2,3,4-8]

3-тақырып. Нарықтық ортадағы кәсіпорынның инвестициялық қылығы

Мақсаты	1. Негізгі білім беру бағдарламасын толық көлемде меңгеру; 2. Әдебиеттерді өзіндік іздеу дағдысын қалыптастыру; 3. Өз оқу-танымдық қызметін өзін-өзі басқару.
Тапсырманың мазмұны	Инвестицияландыру тәртібі. Инвестициялық қылыққа валюта бағамының әсері. Инновациялық белсенділік және оның экономикадағы инвестициялық процестерге әсері.
Бақылау түрі	конспект, глоссарий
Уақыт бюджеті	күндізгі оқу түрі студенттер үшін 2 сағат; сырттай оқу түрі студенттер үшін 3 сағат
Әдебиеттер	[1,2,4-8,10]

4-тақырып. Инвестициялық қызметті мемлекеттік реттеу

Мақсаты	1. Негізгі білім беру бағдарламасын толық көлемде меңгеру; 2. Әдебиеттерді өзіндік іздеу дағдысын қалыптастыру; 3. Өз оқу-танымдық қызметін өзін-өзі басқару.
Тапсырманың мазмұны	Мемлекеттің несие-қаржы және фискальды саясаты. Есепті ставканы реттеу және оның нарықтық экономикадағы инвестициялық қылыққа әсері. Ашық нарықтағы бағалы қағаздармен жүргізілетін операциялар. Кәсіпорынды қаржылық-несиелік жағынан қолдау үшін бизнес-инкубаторлар мен инновациялық орталықтар арқылы инфрақұрылымды қалыптастыру. Мемлекеттік инвестициялық бағдарламалар.
Бақылау түрі	конспект, глоссарий
Уақыт бюджеті	күндізгі оқу түрі студенттер үшін 2 сағат; сырттай оқу түрі студенттер үшін 3 сағат
Әдебиеттер__[1,2,4-8,9]___8-тақырып._Инвестициялық_жобаларды_басқару'>Әдебиеттер	[1,2,4-8]

5-тақырып. Инвестициялық нарық: мәні және жұмыс істеу механизмі

Мақсаты	1. Негізгі білім беру бағдарламасын толық көлемде меңгеру; 2. Әдебиеттерді өзіндік іздеу дағдысын қалыптастыру; 3. Өз оқу-танымдық қызметін өзін-өзі басқару.
Тапсырманың мазмұны	Кәсіпорынның қаржы ресурстарын мобилизациялау мен бөлудегі инвестициялық нарықтың ролі.
Бақылау түрі	конспект, глоссарий
Уақыт бюджеті	күндізгі оқу түрі студенттер үшін 2 сағат; сырттай оқу түрі студенттер үшін 3 сағат
Әдебиеттер	[1,2,4-8,10]

6-тақырып. Кәсіпорынның инвестициялық стратегиясын қалыптастыру

Мақсаты	1. Негізгі білім беру бағдарламасын толық көлемде меңгеру; 2. Әдебиеттерді өзіндік іздеу дағдысын қалыптастыру; 3. Өз оқу-танымдық қызметін өзін-өзі басқару.
Тапсырманың мазмұны	Әрекеттегі кәсіпорынның имитациялық моделі мысалында инвестициялық стратегияны жасау. Стратегиялық жоспарлау. Стратегиялық жоспарлау тәсілдері. Дағдарыс жағдайында кәсіпорынды басқару. Мақсатты кешендік бағдарламаларды жасау.
Бақылау түрі	конспект, глоссарий
Уақыт бюджеті	күндізгі оқу түрі студенттер үшін 2 сағат; сырттай оқу түрі студенттер үшін 3 сағат
Әдебиеттер	[1,2,4-8,11]

7-тақырып. Инвестициялар тиімділігін багалау әдістері

Мақсаты	1. Негізгі білім беру бағдарламасын толық көлемде меңгеру; 2. Әдебиеттерді өзіндік іздеу дағдысын қалыптастыру; 3. Өз оқу-танымдық қызметін өзін-өзі басқару.
Тапсырманың мазмұны	Күрделі салымдар тәуекелін бағалау тәсілдері. Венчурлік қаржыландырудың қазіргі замандағы мәселелері.
Бақылау түрі	конспект, глоссарий
Уақыт бюджеті	күндізгі оқу түрі студенттер үшін 2 сағат; сырттай оқу түрі студенттер үшін 3 сағат
Әдебиеттер	[1,2,4-8,9]

8-тақырып. Инвестициялық жобаларды басқару

Мақсаты	1. Негізгі білім беру бағдарламасын толық көлемде меңгеру 2. Әдебиеттерді өзіндік іздеу дағдысын қалыптастыру 3. Өз оқу-танымдық қызметін өзін-өзі басқару.
Тапсырманың мазмұны	Жобаның техника-экономикалық түсініктемесі. Нарықты талдау және маркетинг стратегиясы. Орналасқан жері мен қоршаған ортасы. Жобаның инженерлік бөлімі мен технологиясы.
Бақылау түрі	конспект, глоссарий
Уақыт бюджеті	күндізгі оқу түрі студенттер үшін 2 сағат; сырттай оқу түрі студенттер үшін 3 сағат
Әдебиеттер	[1,2,4-8,10,11]

9-тақырып. Кәсіпорынның қаржылық инвестицияларын басқару

Мақсаты	1. Негізгі білім беру бағдарламасын толық көлемде меңгеру 2. Әдебиеттерді өзіндік іздеу дағдысын қалыптастыру 3. Өз оқу-танымдық қызметін өзін-өзі басқару.
Тапсырманың мазмұны	Бағалы қағаздардың инвестициялық сапасын бағалау. Эмитенттің қаржылық жағдайын талдау.
Бақылау түрі	конспект, глоссарий
Уақыт бюджеті	күндізгі оқу түрі студенттер үшін 2 сағат; сырттай оқу түрі студенттер үшін 2 сағат
Әдебиеттер	[1,2,4-8,10]

10-тақырып. Кәсіпорынның инвестициялық ресурстары

Мақсаты	1. Негізгі білім беру бағдарламасын толық көлемде меңгеру 2. Әдебиеттерді өзіндік іздеу дағдысын қалыптастыру 3. Өз оқу-танымдық қызметін өзін-өзі басқару.
Тапсырманың мазмұны	Инвестициялық ресурстардың қалыптасуы мен пайдалану әдістемелерінің шетелдік тәжірибесі.
Бақылау түрі	конспект, глоссарий
Уақыт бюджеті	күндізгі оқу түрі студенттер үшін 2 сағат; сырттай оқу түрі студенттер үшін 2 сағат
Әдебиеттер	[1,2,4-8,11]

11-тақырып. Халықаралық инвестициялық ынтымақтастық

Мақсаты	1. Негізгі білім беру бағдарламасын толық көлемде меңгеру 2. Әдебиеттерді өзіндік іздеу дағдысын қалыптастыру 3. Өз оқу-танымдық қызметін өзін-өзі басқару.
Тапсырманың мазмұны	Халықаралық көрсеткіштер жүйесіндегі инвестициялар тиімділігін бағалау. Табыстылықтың ішкі норма көрсеткіші, оны пайдалану мен есептеу тәсілі. Таза келтірілген табыс көрсеткіші, пайдалану саласы, есептеу әдісі. Шетел инвестицияларын тартудағы экономикалық шаралар кешені.
Бақылау түрі	конспект, глоссарий
Уақыт бюджеті	күндізгі оқу түрі студенттер үшін 2 сағат; сырттай оқу түрі студенттер үшін 2 сағат
Әдебиеттер	[3,10]