Жалпылау - ойлау қасиеті, сонымен бірге негізгі ой амалы. Ойдың
жалпылау ісі екі деңгейде өтеді:
бірінші, қарапайым деңгей - ұқсас
заттарды сыртқы белгілері бойынша біріктіру, қосу. Екінші деңгей
– заттардың мәнді жалпы белгілерін ажырату.
Бейнақтылау (абстракция)– құбылыстардың қандай да бір тұрғыдан
мәнді жеке қасиеттерін дерексіздендіре бейнелеу амалы.
Жалпылау және бейнақтылау негізінде топтастыру мен нақтылау ой
жұмыстары іске асады.
Топтастыру (классификация) –
нысандарды мәнді белгілері бойынша
бір топқа келтіріп, басын қосу.
Нақтылау (конкретизация) – біртұтас нысанды оның мәнді өзара
байланыстары бірігімінде танумен оны теориялық қалыпқа келтіру.
19. Ойлау түрлері
Психология ғылымында ойлау түрлерін
ажыратуға байланысты
алғашқы қабылданған
генетикалық топтастыру әдісі. Бұл бойынша
ойлау әрекеті дамуының үш деңгейі еленген:
-
тәжірибе – әрекетті ойлау – нақты заттармен тікелей байланыса,
ой қызметін орындау түрі;
-
көрнекі-бейнелі ойлау – елестер мен психика өрнектерін арқау еткен
ойлау түрі;
-
сөздік – логикалы немесе
сөздік – рәмізді ойлау –
абстракт
түсініктерді пайдалану және жалпыланған заңдылықтарды ашумен
байланысты ойлау түрі.
Қолданылатын құрал-жабдықтарына тәуелді ойлау үдерісі келесі
түрлерге бөлінеді:
Достарыңызбен бөлісу: