1969ж Алматыдан 50 шақырым жердегі Есік қорғанынан Алтын адам табылды. Бұл жауынгер б.з.б. Vғ. өмір сүрген. Арал өңірінде өмір сүрген Апасиак (Парадарая) сақтарының астанасы Шырақ-Рабат қаласы. Бұл қала Қызылорда қаласынан Оңт. Батысқа 300 шақырым жерде Қызылқұм шөлінде орналасқан. Қаланың орталық бөлігі Цитадель деп аталады.
Діні туралы: сақтардың ең үлкен құдайы Митра (қабан бейнесі) деп аталады. Ол күн күркіреу деген мағына берген. Сақтардың Аримаспа деген тайпасы (Алтынды қызғыштай қорғаушылар) алтынға бай Алтайды мекендеген. Б.з.б. IVғ.сақ жеріне А. Македонский шабуыл жасаған болатын. Ол Ахаменидтерді (Иранды) жеңіп Орта Азияға басып кірді. Б.з.б. 330 -327ж. Македонский Сырдария өзенінің жағасына дейін жаулап алды. Оның бұйрығымен Сырдария жағасында Александрия Есхата (Шеткі Александрия) деген қала салынған. Б.з.б. 323ж А. Македонский қайтыс болып, оның импе- риясы бөлшектеніп кетті. Көтеріліске шыққан халық көптеген қалаларды, оның ішінде Шеткі Александрияны құлатты.
Б.з.б. VIIғ. Қазақстан мен Сібір жерінде сақтар дәуірінен қалған аңдық стиль пайда болды. Бұл барлық оқиғаларды аңдардың суретімен бейнеледі.
Үйсіндер мемлекеті – б.з.б. ІІғ.
Территориясы Жетісу .Астанасы Қызыл Аңғар (Чегучен) Ыстық көл жағасында орналасқан. Титулы Гуньмо (басшысы).
Жетісудағы сақ жерлерін б.з.б. ІІғ. Орта Азиядан келген Үйсін тайпалары мекендеді. Үйсіндердің орналасқан жері Жетісу, Іле даласы. Батыс шекарасында Қаңлылармен, шығысында Ғұндармен шекаралас болған.
Үйсіндер Қытаймен дипломатиялық және туыстық қатынаста болған. Шаруашылығы көшпелі мал шаруашылығы және төрт түлік мал шаруашылығы.
Үйсін қорғандары:
Ең үлкен диаметрі - 50-80 м,биіктігі -15 м.
Орташа диаметрі -15м, биіктігі -4м.
Кішкене - 10м, биіктігі -1м.
Археологиялық ескерткіштері: 2300м биіктіктен қараңғы тау шатқалынан Қарғалы диодемасынан табылған. Ол әйел басына киетін бас киім.
Достарыңызбен бөлісу: |
