Занибекланы Адрахман бла
Атабийланы Халимат
12*
180
Энди уа бу байрамгъа келген
бир къауум белгили адамланы
оюмлары.
Галина ПАК, корейли худож-
ник:
- Ала экиси да тюрлю-
тюрлю жорукъланы темир
къуршоуларыны жесирликле-
ринден азатдыла. Кеслеринде да
бек кёпдю къууанчны, насыпны,
жарыкълыкъны, таулулукъну
жырлагъан аламатлыкъ бояула.
Была жазгъан суратланы минг-
минг башха чыгъармаланы
араларында да таныяллыкъма
мен. Халиматны, Адрахманны
аллай энчиликлери жюрек, жан
ачыкълыкълары бла байламлы-
ды, баям.
Фарида СИДАХМЕТОВА,
ногъайлы назмучу:
- Бюгюн мен жарыкъ, бай, таурухлу, кёп тюрсюнлю, кёп бояулу
дуния бла бирикдим. Баш ием да художникди, скульптор. Аны ючюн
суратчыланы асламысы бла шагъырейме. Халиматны, Адрахманны
чыгъармалары бла байыкъгъаныма, айхай да, болмагъанча бек къууа-
нама.
БАККУЛАНЫ Владимир, художник:
- Бурун заман-
лада къаялада
ишленнген су-
ратла бюгюннгю
худ ож н и к л е н и
чыгъарма ларына
ушай башлагъан-
дыла. Энчиликлери:
реализмден аван-
гардха элтген
ат лам керек эди
да… Бир агъ-
ымдан экинчиге
ётдюрген кёпюр –
была кеслеридиле.
Экисини су-
ратларындан бизни
бетлерибизге нюр
ургъанчады. Ала
Жюнюсланы Абу-Муслим
181
бу музейни ичин кюн таякъладан топпа-толу этип къойгъанчадыла.
МАРШЕНКЪУЛЛАНЫ Руслан, къарачайлы художник:
- Ма бу аламат кёрмюч Къарачай бла Малкъар эки къардаш миллет
бир болгъанына шагъатлыкъ этеди. Аны бла бирге эки республиканы
жууукълугъун белгилеген аламат шартды. Бу суратлада, скульптурала-
да болгъан жарыкълыкъ, теренлик, деменгилик бизни жюреклерибизни,
бетлерибизни жарытырларын биз эрттеден бери сакълай эдик. Сау бол-
сунла бизге бу байрамны къурагъанла!
ЁЗДЕНЛАНЫ Якуб, «Къарачай» газетни редакторуну орунбаса-
ры:
- Халиматча, Адрахманча, былай биригип ишлеген суратчыла бек
аздыла. Ала бир хат бла, бир стиль (оюм) бла жашайдыла. Была кеслери
да ариу адамладыла да. Аны юсю бла келтиредиле бизге къудуретден
берилген ариулукъну. Быллай тамашалыкъ ариулукъдан бизге юлюш
чыгъаргъанлары ючюн бек сау болсунла!
Увжук ТХАГАПСОЕВ, «Черкес хэку» газетни баш редактору:
- Атабийланы Халиматны ишлерини асламысы сыйлы анагъа, ана-
лыкъгъа жораланнганы мени бек къууандыргъанды. Аныча художникле,
бизни ёз юйюрюбюзден тышында да, къоншуланы, башха халкъланы
сюерге юйретедиле. Мен оюм этгеннге кёре, Атабийланы къызча уллу
суратчыла къурагъан санат (искусство) къуруда бир миллетни, бир
тилни, бир республиканы байлыгъы тюйюлдю. Аныча адамладыла хал-
къланы, къыралланы, дюн-дунияны бирикдирген огъурлу кюч да...
Жыйылыуну ахырында уа Россейни Лермонтов атлы фондуну
сопредседатели, КъМР-ни Парламентини депутаты Додуланы Аскер
чыгъармачылыкъ ишлеринде уллу жетишимлери ючюн белгили су-
Кёрмючге келген къонакъланы къаууму
Жарыкъдан толу суратла
182
ратчыланы – Атабийланы Халиматны, Абайханланы Муссаны, Галина
Пакны – Мечиланы Кязимни юбилей майдаллары бла саугъалагъанды.
Атабийланы Халиматны бла Занибекланы Адрахманны алтын,
жашил, мор, къызыл, дум-ала бояуладан жаратылгъан, жарыкъ тюр-
сюнле бла жасалгъан чыгъармалары кеслерине тюз да мукъуладис кибик
тартадыла къараучуну. Аны бла бирге быланы суратлары теренликлери,
къыйматлылыкълары, жазыу хатларыны энчиликлери бла да байдыла.
Ала экиси да адам бла табийгъатны юзюлмезлик жууукълукъла-
рын, бирликлерин ачыкълауда болмагъанча устадыла, дигиралдыла.
Аны бла бирге ала Ата журтубузгъа, адет-тёрелерибизге аяулу, билимли,
асыл кёзден къараргъа да юйретедиле бизни. Бюгюнлюкде, бир къауум
белгили искусствовед оюм этгеннге кёре, быланы бусагъатда хайт деген
заманларыды. Аланы КъЧР-ни Сурат галереясындагъы кёрмючлери уа
май айны ахырына дери боллукъду.
ЖЮНЮСЛАНЫ Абу-Муслим,
жазыучу.
Суратланы
МАМАЙЛАНЫ Алий алгъанды.
Жюнюсланы _______Абу-Муслим
183
МИЛЛЕТИБИЗНИ БЕЛГИЛИ АДАМЛАРЫ
АХШЫ ЖЕТЕР МУРАТХА
Хочуланы Капаш дуниясын алыш-
ханды (жаннетли болсун). Ол сюргюнден
къайтхандан сора, туугъан эли – Шыкъы жа-
нгыдан къуралмагъаны себепли, юйюрю бла
Бызынгыда тохтайды. Орта Азиядан, Къа-
захстандан кёчюп келген бызынгыЧЫла бла
бирге, шыкъычы жаш юйюрюне жашау юй,
элге уа гюрбежи ишлейди. Жангыдан къура-
ла тургъан элге уа ол бек керек эди. Хочу улу
аны ангылап, кючюн, ырысхысын да аямай,
ол ишни къолгъа къаты алады. Капаш уста те-
мирчи болгъанын къысха заманны ичинде иши
бла кёргюзтеди: элни адамларыны излемлерин,
мюлкню темир кереклерин да ишлеп, жалчы-
тып турады. Хочу улу ишлеген бичакъланы, налланы, нал чюйлени, башха
темир кереклени жаланда Бызынгыда угъай, башха элледе да бюгюн-бюге-
че да кёрюрге боллукъду.
Белгилисича, Дых таугъа чыгъаргъа альпинистле Арисейден, башха
жерледен да кёп келедиле. Аланы арасында тыш къыраллыла да аз тюй-
юлдюле. Ала, Бызынгыны тауларына чыгъып, артха юйлерине кетип бара,
элде тохтап, кими тюкеннге киреди, кимИ тёгерекге-башха къарайды. Бир-
лери Бызынгыны ныгъышында адамла бла сёлешедиле. Элни къонакъла
сансыз этип кеталмайдыла.
Бир жол ма, бир французлу тюзюнлей гюрбежиге киреди да, Капаш
бла саламлашады. Сора, тыш къыралЛы къонакъ киши:
– Бу эски налны манга берсенг а, – деди.
Анга Капаш сейирсинип къарап:
– Бу эски нал неге керекди санга? – деп сорады французлудан.
– Франциягъа, юйюме, СССР-дан, бу ариу Кавказдан, жомакъча Бызы-
нгы элден таула арасында, саугъагъа элтирик эдим, – деп жууаплайды тыш
къыраллы къонакъ.
– Алай эсе, эскини не этесе, жангы ишлеп берейим, – деп, Капаш фран-
цузлу къарап тургъанлай, налны ишлеп, къонакъны къолуна тутдурду.
Французлуну бети ай, кюнча жарып, асыры къууаннгандан, бир уллу
насыпха тюбеген сунар эдинг. Ол шыкъычы темир устагъа:
– Хурметли Капаш, сау бол, сау бол, – деп, бир ненча кере айтып, налны
къол жаулугъуна чулгъап, гюрбежиден къолун булгъай, чыгъып кетди.
Ма алай бла: «Бызынгыда Хочуланы Капаш ишлеген налны французлу
Парижге алып кетгенлей», – деп айтырча, огъурлу иш болгъанды.
Андан сора да, Капаш колхозну кёп тюрлю ишлеринде жигер урунуп
тургъанды. Хочу улуну мюлкде, элде да къыйыны уллуду. Аны себепли,
184
бызынгылыла, шыкъычыла, холамлыла Капашны атын уллу хурмет бла
сагъынадыла.
«Ахшыны сабийи да ахшы» деп халкъда бошдан айтыла болмаз.
Жашы – Тамук да халкъ намыс-сый берген, Бызынгыда, Черек районда,
республикада да иги бла айтылгъан иш ахлусу адамды. Ол жыйырма бла
тогъуз жылдан артыкъ заманны ичинде Черек районда Социалист Уру-
нууну Жигити Аттоланы Салихни атын жюрютген къырал къумалы къой
заводну як фермасына башчылыкъ этип келеди. Келеди десек да, Тамукну
къыйыны бек уллуду бу къумалы заводда. Аны алайлыгъын эллиле кимден
да кеслери ахшы биледиле. Бу мюлкню чачылмай къалгъаны, бюгюнлюкде
да аты иги бла айтылып тургъаны да Хочуланы Капашны жашыТамукну
уллу иш кёллюлюгюнден аны ахшылыгъынданды деп ачыкъ айтсакъ, элде,
мюлкде да жазгъаныбызны терслемезле деп, оюмубуз алайды. Сагъыш
этигиз, тюрлениулени къыйынлыкъларын кётюралмай, бу уллу къырал-
гъа – СССР-ге – атлары иги бла айтылгъан къаллай бир колхозла, совхозла
къуруп кетдиле. Айхай да, Бызынгыда бу мюлкню сакъланнганы, аты иги
бла айтылгъаны да Тамук таматалыкъ этген як ферма бла къаты байламлы-
ды. Якла болмасала, бу мюлк да чачыллыкъ эди…
Тамук улуну иш жетишимлерини юсюнден телевиденияда кёргюзте-
диле, радио бериуледе айтадыла, дайым газетледе жазгъанлай турадыла.
Бу адам тутхан ишине бек къатыды – малчыларына ышанмай угъай,
бек ышанады алагъа. Алай, кеси да ала бла бирге, кече, кюн, жауун, къар,
жел, боран деп къарамай, якланы жокълагъанлай, керек болса, кютгенлей
айланады. Алай бла биргесине уруннган жашлагъа юлгю кёргюзтеди, тюз
ниетли ишлерге кёллендиреди.
Якла кийик малладыла, аланы кютген да бек къыйынды. Аны сыл-
тауу бла кёп сюрюучюле алышынадыла. Жыл, эки жыл ишлегенле заводну
башха жумушларына кетип къаладыла. Тамуг’а якланы къылыкъларына
юйренип къалгъан кибикди. Сёз ючюн, болушлукъ керекде, сюрюучюле
жетишмеген заманда уа аны жашлары да, атлагъа минип, якланы кютюп
башлайдыла. Ала да ишлегенде, аталарыча тиридиле, кеслерин аямайдыла.
«Бирликде – тирлик» – деп, халкъ андан айтхан болур бу нарт сёзню да
деригим келеди.
Тамук чомарт эм къайгъырыулу адамды. Биргесине ишлеген малчы-
ланы ыразы этгинчи тынчаймайды. Сёз ючюн, сюрюучю ауруп неда бир
жумуш чыгъып, кетерге тюшген заманда, аны орунуна кеси, атха минип,
малланы кютеди, алай бла, нёгерлерине онг береди. Ферманы башчысыма
деп, бир заманда кесин кётюрюп, бир жанына турмайды ишден. Ол Тамук-
ну бек иги шартларындан бириди. Алай аланы къайсы бирин санарыкъса.
Жигер урунууу, адамлыгъы бла да юлгю кёргюзтген, шёндюгю заманнга
тийишли ишлеген ферма башчыды.
Бир кесек тарых. Тамук 1958 жылда 6-чы августда Бызынгыда ту-
угъанды, орта школну да бу элде тауусханды. Андан сора, 1977 жылда, кюз
артында аны аскерге чакъырадыла. Бызынгылы жаш аскерде къуллукъ этип,
Финляндияны чегини къатында башлайды. Анда жай къызыу, къыш сууукъ,
къар терен болса да, Холлам-Бызынгы тауларында чыныкъгъан жашха та-
Аттоланы Магомет
185
бийгъатны жагъынларын кётюрген къыйын болмайды. Аскер низамгъа
бузукълукъ, хомухлукъ этип атын аман бла айтдырмагъанды. Ол себепден,
аны командирлери, солдат нёгерлери да ариу кёргендиле. Жыл къуллукъ эт-
генлей, Тамукга кичи сержант чын бергендиле, юйюне солургъа ийгендиле.
Атасына, анасына уа: «Иги жаш ёсдюргенсиз», – деп, командирлери махтау
къагъыт жибергендиле. 1979 жылда, аскер къуллугъун бошап, юйге атлана
туруп, аскер командирлери, ротаны тизип, уллу хурмет этип, сау бол, – деп,
Тамукну кёлюн кётюрюп, къууандырып, алай ашыргъандыла.
Тамук школда да иги окъугъанды, аны себепли, къайсы окъуу юйге
да кирирге къолундан келлик эди, онгу да бар эди. Алай, атасына, анасы-
на болушургъа жюреги тартып, мюлкде ишлеп башлайды. Алгъа колхозну
къайсы жумушундан да артха турмайды, хар буюрулгъан ишни бет жары-
кълы тамамлайды.
1983 жылда Тамук яклагъа къарау ишге тохтайды. Ол заманда ол
жаны бла уллу сынауу болгъан Рахайланы Жибирил эди. Ол жаш нёгерине
якланы къалай кютерге, жанлыдан къалай сакъларгъа кереклисини юсюн-
ден ты нгылы айтханды, юйретгенди.
Хочу улу бу кийик малланы бек жаратханды, аланы къылыкъларын бек
уста ангылап къойгъанды. Андан болур, баям, жыйырма бла тогъуз жылны
ичинде эрикмей, эринмей ишлеп тургъаны. Ол бу ишден кетсе, як ферма
чачылып къаллыкъгъа ушайды. Ол, тюз кесини юйюнде малларынача, алай
тынгылы къарайды яклагъа. Аны иш кёллюлюгюн бызынгылыла кимден
да кеслери ахшы биледиле.
– Тамук, якланы Бызынгыгъа ким, къайдан келтиргенди? – деген соруу-
убузгъа жууап бере:
– Белгилисича, Холам-Бызынгы ауузунда яклача кийик малла кечин-
мегендиле бир заманда да. Аны себепли, ала бизни таулада, бизни жерледе
жарашырыкъларын, жарашмазлыкъларын билир муратда, бу завод, алгъын
колхоз болуучу эди, – аты да «Коммунизмге жол» деп. Аны председатели
Россей Федерацияны сыйлы зоотехниги Чочайланы Къайтмурзаны жашы
Салих, (жаннетли болсун) Нальчикде зоопаркдан юч як алып келген эди.
Аланы бири къартдан ёлгенди, экиси уа бу жерлеге кеслерин жарашды-
радыла. Андан сора Чочайланы Салих элни, мюлкню да оноучуларын,
намыслары жюрюген адамларын жыйып, ол жыйылыуда тынгылы сёлеше-
ди.
– Якла бизни тау жерлени малларыдыла. Ол себепден, Тува АССР-ден
якла келтирирге деп, акъылыбыз алайды. Сиз, бери жыйылгъанла, ол жаны
бла кесигизни оюмугъузну айтыгъыз, – дейди Чочайланы Салих.
Кёбюсю анга ыразы боладыла. Угъай дегенле да бар эдиле. Болсада
кёпчюлюкню хайырындан 1974 жылда Тува республикадан 110 як сатып
аладыла да, Бызынгыгъа келтиредиле. Была Холлам-Бызынгы ауузунда ма
алай бла жайылгъандыла, – деп эсгерди як ферманы таматасы Хочуланы
Тамук.
Тувадан келтирилген малла, бу тау жерлеге юйреналмайдыла, къый-
наладыла. Да, сора аладан мюлкге ишлегенлеге да не хайыр тюшерикди?
Неге керекдиле бизни жерлеге келишалмагъан малла дегенле да бар эди эл-
Ахшы жетер муратха
186
лилени, колхозчуланы да араларында. Ол заманнга къарап айтханда, баям,
ала да тюз болур эдиле. Нек дегенде, ким биллик эди якланы бек хайырлы
болгъанларын. Бюгюнлюкде къырал къумалы къой заводну тутхучлу этип
тургъанла – якладыла. Алай бла, адамла да, якла да бири бирине жуууша
башлайдыла.
Бызынгылыла была хайырлы болгъанларын терк окъуна ангылайды-
ла. Мюлкню таматалары уа аланы санын ёсдюрюрге керекди деп, алай оноу
этедиле.
– Якланы жангыдан Туваданмы келтиресиз? – деп, сорама мен Тамук-
дан:
– Угъай, Къыргъызстандан келтирирге деп, алай оноу болгъанды. Бу
ишни къурауда Социалист Урунууну Жигити Аттоланы Харунну жашы
Салихни уллу къыйыны болгъанын айтмай къояргъа жарамаз. Якланы уа
Къыргъызстандан Бызынгыгъа Аттоланы Анатолий, Аттоланы Мажит, Хо-
чуланы Капаш, Аналаны Якуб окъуп келтирген эдиле – 110 як. Бу, башында
мен атларын сагъыннганла элге, мюлкге да уллу къыйын салгъандыла. Ала
эл мюлк ючюн деп, кече, кюн демей, къолларындан келгенни аямай ишле-
гендиле, ахшы адамланы биз, эллиле, бир заманда да унутурукъ тюйюлбюз.
Ала дунияларын алышхандыла, жаннетли болсунла.
Бу маллада ишлерге сюйгенле элде тынч табылып къалмагъандыла.
«Кийиклеге къалай сюрюучю боллукъса?» – дегенле да болгъандыла.
Кертиси бла да, якла кийикледен башха тюйюлдюле. Алай адам ишни
къыйынлыгъындан къоркъмайды.
– Былагъа бек биринчи сюрюучю болуп (жаннетли болсун) Холам-
ханланы Узейир чыкъгъанды, – дейди Тамук. Керти айтыргъа керекди,
биринчи сюрюучюге къыйналыргъа тюшгенди. Малланы бу жерлеге юй-
ретирге керек эди. Ол жаны бла Узейир бек кёп этгенди. Бу малла бла кеси
ишлемеген башханы къыйналгъанын ангыларыкъ тюйюлдю. Якла бла
кёп жылланы ишлеп келгенибиз себепли, биз билебиз бу къаллай къыйын
жумуш болгъанын.
Элде кёп тюрлю хапарла жюрюгендиле якланы юсюнден. Была отлау-
ланы бузарыкъдыла, кырдыкланы тамырларын къурутурукъдула дегенле
болгъандыла. Алагъа терс эдиле деп айтыргъа жарарыкъ тюйюлдю. Хата
этгинчи, къайдан билликсе къаллай мал болгъанын? Тамук айтханнга кёре,
была жерлени бузмайдыла. Кеслери да тауланы бийиклеринде, кийикле
жюрюген жерледе отларгъа сюедиле. Сёз ючюн, Хочу улу, Усхурда Акъ
къаяны арт жанына ёмюрге якны аягъы басмагъанды. Ол жайлыкъда Черек
районну башха мюлклерини тууарлары кечинип тургъандыла. Анда окъуна
отлаулада мал жолла ызланып турадыла. Былайда ангылатып къояйыкъ:
– Тамук атына минип, якланы кечиндирирча жайлыкъланы, къышлыкъ-
ланы кеси сайлап айланмаучуду. Нек дегенде бир жерден башха жерге кече
туруп, жайлыкълагъа хата жетдирмейди.
Бюгюнлюкде малланы саны иш да кёп боллукъ эди, заводну кеси ке-
регине къоратып турмасала. Андан сора да аланы республиканы бир-бир
мюлклерине да сатадыла. Къарачай-Черкесс республикадан келип да, сатып
алып тургъандыла аланы. Пятигорскеге эки-юч кере жюзден артыкъ мал са-
Аттоланы Магомет
187
тылгъанды. Анда Тамукга айтханларына кёре, ала мюйюзлени, терилени да
сатхан этедиле. Аланы Ростов жанына жибередиле.
– Ана якланы уа сауаргъа боллукъмуду деген сорууубузгъа Хочу улу
былай жууаплагъанды:
– Кесими билгеними айтайым. Айхай да, аланы сауар ючюн, энчи жер-
леге жыйып, юйретирге керекди. Ол, сёзсюз, бек къыйын ишледен бириди
деригим келеди. Аны бла биз кюреширбиз деп, ётюрюк айтыргъа сюймей-
ме.
Не десенг да, къайсы сюрюуде да ауругъан малла болуучудула. Аланы
юсюнден да Тамук бизге былай дегенди:
– Тынгылы къарагъанда, белгили болады ауругъаны. Аллай малны
буруугъа жыйып, анда мал доктор дарман салады. Сюрюуде таначы-
кълада артыгъыракъда къарыусузчукъла болуучудула. Аллайланы биз,
сюрюучюле, юйлерибизге элтип, кеслерибизни малларыбыз бла бирге
къышлатып, жаз башында артха келтирип, сюрюуге къошуучубуз. Аллай
амалланы этерге къолубуздан келеди.
Андан сора да айтырыгъым жайлыкъгъа, къышхылыкъгъа кёчгенде
неда якла къачханда, аналарындан айырылып къалгъан бузоучукъланы элге
келтирип ёсдюргенле да болгъандыла. Къысха айтханда, якланы къолгъа
юйретеме деген адам юйреталлыкъды.
– Былайда бир соруу тууады. Ол да къаллай сорууду десенг, малланы
санын къалай жюрютесиз?
– Биз аланы барын санап, эсебин чыгъармайбыз. Нек дегенде, аланы
барын кёз туурада тутхан къыйынды. Болсада аланы кёзге илиннген
тюрлю-тюрлю белгилери бардыла. Башчысы, къыйырчысы белгилидиле.
Аллайланы айхай да, жокълайбыз. Хар кюнден санамасакъ да, эки-юч
кюнден, ыйыкъдан бир кере атла бла тёгереклеринден тохтап, бир жерге
жыйып, алай санаучубуз. Тизилип баргъанларында да санаргъа онг
болады. Аланы санын биз ажашдырмайбыз. Ишекли болсагъ’а, ыстау-
атха жыйып, тынгылы санап чыгъабыз. Не къаты кюрешсек да, тау тауду,
аны таша жерлери кёпдюле. Бир жыл тас этип, экинчи жыл тапханыбыз
да болады. Айхай да, жашла бек къаты къарайдыла, сау болсунла.
Оноучу тюз оноу этсе иш алгъа баргъанын Хочуланы Тамук тамата-
лыкъ этген як фермада ачыкъ кёрюрге боллукъду. Якланы сюрюунюлери бек
тынгылы малланы къылыкъларын билген, кече, кюн демей ишлеген, жигер
жашладыла. Ала Аналаны Хасан, Хочуланы Марат, Хочуланы Элдар эм Хо-
лаланы Алимдиле, иш хакълары да аман тюйюлдю аланы бюгюнлюкде.
Белгилисича, якла жайда Уллу Ауузда, Уку деген жайлыкъда ке-
чинедиле. Къышда аланы Кириуютде тутадыла. Ол тийреде, тёгерекде
жерле бир кесек эркиндиле да, яклагъа ары-бери жортургъа тынчыракъ
болады.
Быладан тёлю алыу март айда башланады – Июньнга дери созулады.
Жюз як ийнекден алтмыш-жетмиш бузоу алынады. Жыртхыч жаныуарла
тиймеселе, аладан хазна къоранч болмайды.
Бу хапарыбызда айта келгенибизча, якла бек хайырлы малладыла. Бы-
лагъа бир тюрлю аш къоранч этилмейди. Тууар тузну уа ала бек излейдиле,
Ахшы жетер муратха
188
къышда уа къауданда кечинедиле. Алагъа къарагъанлагъа иш хакъ тёлеген-
ден сора, башха къоранч болмайды. Аны себепли, якланы этлери мюлкге
бек учуз келеди. Жашла къыйнала эселе да, иш хакъларына ыразыдыла.
Ала Тамук бла бирге ишлеп, мындан ары да буюрулгъан жумушну бет жа-
рыкълы тамамларгъа таукелдиле.
– Дагъыда бир айтырыгъым барды. Уллу бугъала бир бирлери бла
тюйюшселе, хорлатханы абирекге чыгъып, сюрюуге къошулмай къалады.
Кюз артында къышлыкъгъа къайта туруп, эки-юч атлы да болуп, аллайны
сюрюу бла бирге сюралмаучубуз. Ол кеси жангыз жай тургъан жерин-
де къалып къалады. Алай бла ол бугъа къышда жайлыкъда турады. «Биз
экинчи жайда жайлыкъгъа кёчюп баргъанда, ол бугъагъа тюбеучюбюз. Не
айтырса, семирип, эт алып, жыртхыч жаныуарладан да кесин къоруулап ту-
руучуду. Ол алгъын хорлагъан бугъа бла жангыдан тюйюшюп башлайды.
Тюйюш бир башланса, бир бирни аудургъунчу тохтамайдыла. Бек сейири
уа, бир бирге дерт жетдирирге бек ёчдюле, – деп, Тамук якланы къылыкъла-
рыны юсюнден айтып, бизге ангылатханды».
Бу маллагъа уручуланы хаталары да жетиучюдю. Эки аякълы «бёрюле»
як этге бек татлыкъсынадыла. Алай сюрюучюле да (аланы атларын башын-
да айтханбыз) малланы къоранчсыз сакъларгъа бек сакъдыла.
Кёп жылланы ичинде кече, кюн да тынчаймай, жигер урунуп тургъан
Тамукну аты белгиленмей къалмагъанды. Ол, Россей Федерацияны эл мюлк
министерствосуну сыйлы грамотасы бла саугъаланнганды. Россей Федера-
цияны Правительствосуну алгъыннгы Председатели Фрадков Хочуланы
Капашны жашы Тамукну ишинде болгъан жетишимлери бла алгъышлап,
аны сыйлы грамота бла саугъалагъанды. Аладан сора да, бу кеси ишлеген
заводну сыйлы саугъаларына да тийишли болгъанды.
Тамукну анасы – Азиза пенсиядады шёндю.Колхозгъа бичен хазыр-
лагъан кезиуде, дырын жыйып, къолундан келгенча болушуп тургъанды.
Ол Бызынгыда намысы-сыйы жюрюген ахшы адамладан бириди. Азиза,
жашыны ишинде болдургъан уллу жетишимлерине къууана жашайды.
Аллах анга иги саулукъ, узакъ ёмюр да берсин.
Ахырында айтырыгъым, Тамук юй бийчеси Къаракъызланы Жаннет
бла бирге тёрт сабий ёсдюредиле – юч жашны бла бир къызны. Таматалары
Элдар Къабарты-Малкъар Къырал эл мюлк академияда ветеринар врачла
хазырлагъан бёлюмюню 4- чю курсуну студентиди. Мурат 11-чи, Мадина
10-чу, Мухаммат 8-чи классда жетишимли окъуйдула. Ала аталарыча, элге,
миллетге да жарарча адамла боллукъларына ийнанырчады.
Достарыңызбен бөлісу: |