ОқУ-Әдістемелік қҰрал
жүктеу/скачать 1.54 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Метрополия – коластында колониялары бар мемлекет
- Еңбек – байлықтың кӛзі дегенге қосыла отырып
| Монтескье, Жан Жак Руссо. Осы ойшылдардың еңбегінде қоғамдық
келесімдік теориясы пайда болды. Бұл дәуірдің ағылшын ойшылы Томас Гоббс «мемлекет- жасанды дене, басындылар – тұтастың бӛлігі» деген. XVII-XVIII ғ.ғ. Солтүстік Американың Атлантикалық жағалауы Британия колонияларына айналды. Метрополия – коластында колониялары бар мемлекет. Колониялар метрополиядан толық тәуелді болатын. Америка халқының демократия жолында азаттық күресі Томас Джефферсон (1743- 1826) атымен байланысты. Ол сол кездегі АҚШ-тың «Тәуелсіздік Декларациясы» авторы. 19 ғасырда коммунисттік және утописттік кӛзқарастарды қалыптастырған француз ойшылы Фурье болатын. Осы заманда утописттік социализм ілімін қалыптастырған – Сен-Симон, Фурье, Оуэн. Экономикалық ілімді біріктіріп бір ғылым жүйесінде топтастырушы Адам Смит (1723-1790) болып табылады. Ол Шотландияда шенеуніктің жанұясында дүниеге келді. 1740 ж. Глазго қаласындағы университетті тамамдап, ӛзінің білімін әрі қарай жетілдіру үшін Оксфорт университетіне оқуға түсті. Философия, әдебиет, тарих, физика, математика пәндерімен айналысты. Ол 28 жасында Глазго университетінің философия және мораль пәндерінің профессоры болды. 1764 ж. Францияға келіп, мұнда Дидро, Кенэ, Тюрго сияқты атақты адамдар мен кездесті. 1759ж. жарияланған А.Смиттің «Моральдық сезім теориясы» деген еңбегі, оның атағын шығарды. Смит 1778ж. Эденбург қаласының кеден комиссары қызметін атқарды, ал 1787ж. Глазго университетінің ректоры болды. А.Смит ӛзіне дейінгі экономикалық ой-пікірлерді бір жүйеге келтіріп, ғылыми талдаужасады. Оған ӛзінің ұстанған және ұсынған методологиясы тірек болды. А. Смит классикалық саяси экономия методологиясын дамытуға айтарлықтай үлес қосқан адам. Ғылым ретінде саяси экономия екі мәселені шешуі тиіс: экономикалық шындықты объективті талдап, оның даму заңдылығын ашу (позитивтік жағы), мемлекет пен фирмалардың экономикалық саясаты үшін нақты ұсыныстар беру (нормативтік жағы). Оның тағы бір жаңалығы - логикалық абстракцияны одан әрі дамытып, тереңдетті. 166 А. Смит экономиканы зерттеу барысында ең басты, негізгі, заңды анықтауші белгілерді атап кӛрсетіп, кездейсоқ, жеке, жай элементерден ойды алшақтатты. Осылай А. Смит құбылыстардың ішкі байланыстарын, сырт қарағанда кӛрінбейтін ішкі заңдылықтарды кӛргісі, ашқысы келіп талпынды. А.Смиттің экономикалық жүйесі екі жақты қайшылықта болды. Бір жағынан, ол экономикалық категориялардың ішкі заңдылықтарын, байланыстарын ашуға тырысса, екінші жағынан, құбылыстарға бәсекенің әсерін, ықпалын талдап, адамдардың оларды түсінбейтініне сенді. Оның ойынша, адам ӛндіріспен айналысып, тек соны ғана ойлайды. А.Смит еңбек бӛлінісінің айырбас пен ақшаның теориялық мәселелерін терең зерттеген адам. Ол мануфактура ісіндегі, қоғамдағы және түрлі кәсіпорындар мен шаруашылық салаларының арасындағы еңбек бӛлінісінің ерекшеліктерін ашты. Еңбек – байлықтың кӛзі дегенге қосыла отырып, жүктеу/скачать 1.54 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|