Оқулық Орал 015 44. Г жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық техникалық

126 
Арпаның жолақ бактериозы. Жолақ бактериоз республиканың 
оңтүстік облыстарында таралған. 
Ауруға шалдыққан арпа ӛсімдігінің жапырақтарында пішіні ұзынша 
келген, жіңішке (eнi 1-2 мм), қою жасыл түсті дақтар пайда болып, кейін 
ашық-қоңыр түске айналады Қатты залалданғанда ӛсімдік жапырақтары 
қурап, жансызданған ұлпадан бӛлінген экссудат ақшыл қабыршақ болып 
кебеді. Аурудың сыртқы белгілері гельминтоспориозға ұқсас, бipaқ түci 
ақшылдау болып дақтардан шырыш бӛлінеді. Кеселдің алғашқы белгісі 
ӛскінде білінеді де, кейін жапырақ пен оның қынабына кӛшеді. 
Ауру қоздырғышы – Xanthomonas translucens Dow.var. hordeі Hagb. 
бактериясы. Қоздырғышпен тек арпа залалданады. Дертті тұқымнан ӛнген 
ӛскінде бастапқы залалдану жүреді де, вегетация кезеңінде ӛсімдіктің 
жапырақтары мен масақтары туынды инфекциямен залалданады. 
Инкубациялық кезеңі – 9 кун. Инфекция қоры – шірімеген ӛсімдік 
қалдықтары мен тұқым. 
Ауру шалдыққан ӛсімдіктер ӛспей, дәндері семіп, кейде мүлдем 
масақтанбайды. 
Жҥгepi бактериозы. Жүгері бактериозы Қазақстан Республикасы 
территориясында карантиндік нысандар қатарына жатады. Бактерия 
жүгерінің түтікті солу ауруын қоздырады. 
Дертке шалынған жүгерінің жас ӛсімдіктерінің жапырақтарында 
алғашында ашық-жасыл, кейін сарғыш түcтi сызық жолақты дақтар пайда 
болады. Бұл дақтар кебе келе бip-бipiмeн қосылып ұлғаяды. 
Кесел ӛсімдіктің түтікті жүйесін бойлап ӛсімдік сабағына және 
жоғарғы жапырақтарына таралады. Дертке шалынған ӛсімдік мүшелерінің 
залалданған учаскелерінде экссудат бӛлінеді. Қатты залалданған 
ӛсімдіктер топырақта ылғалдың жеткілікті дәрежеде болғанына қарамастан 
қурайды. Ауырға шалдыққан ӛсімдіктер биіктеп ӛспей – ергежейлі болып, 
мезгілінен бұрын ақ шашақ шығарып, собықтар түзілмейді немесе түзілген 
собық дәндерінің жас бӛлігі, кейде барлығы, тұтасымен залалданады. 
Собықтың орауыш жапырақтарының iшкi жағынан бӛлінген экссудат 
дәндерді залалдайды. 
Сонымен қатар бактериялар кеселге шалдыққан ӛсімдіктің түтіктерін 
бітеп, тамыр арқылы келетін қоректік заттар мен су жоғарғы бӛліктерге 
жетпей, ӛсімдік солып қалады. Бактериялар түтіктерді ыдыратып, оған 
жақын ұлпаларға еніп, залалдап, кейде заладанған учаскелерде ойық 
жаралар түзіледі.
Ауру қоздырғышы – Erwinia stewartii Dye бактериясы. Қоздырғыш 
ӛсімдікке табиғи саңылаулар немесе жарақаттар арқылы енеді. 
Қоздырғыштың инкубациялық кезеңінің ұзақтығы жоғары температура 
(30°С) мен ылғалдылықта 4-6 күнге созылады. Инфекция қоры – 
залалданған тұқым мен шіріп үлгермеген ӛсімдік қалдықтары. 

127 
Бұл аурумен негізінен жүгері залалданып, дақылдың ӛнімі 20-50%-ға 
тӛмендейді. 

жүктеу/скачать 7.93 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: